آرشیو روزنامه شماره ۶۰۳۰ دنیای اقتصاد

اخبار باشگاه اقتصاددانان - روزنامه شماره ۶۰۳۰

آفت کارگزاران بورس

تک‌محصولی بودن به نقطه‌ضعف بزرگ صنعت کارگزاری ایران تبدیل شده است. بخش مالی که یکی از موتورهای رشد در بسیاری از اقتصادهاست، در ایران گرفتار آفات بسیاری است که در این بین تک‌محصولی بودن، بزرگ‌ترین حفره کارکردی این صنعت به شمار می‌رود. بررسی بیشتر این حوزه و گفت‌وگو با بازیگران کوچک و بزرگ صنعت کارگزاری نشان می‌دهد که «تقریبا تمام درآمد کارگزاران در ایران به کارمزد معاملات اختصاص دارد.» این در حالی است که اغلب کشورها سال‌هاست برای تدبیر امور مالی و بورسی رهیافت متنوع‌‌‌سازی سبد درآمدی کارگزاری‌‌‌ها را در دستور کار قرار داده‌اند. «باشگاه اقتصاددانان» به همین بهانه سعی کرده است به این موضوع بپردازد. چهار کارشناس و مدیر بورسی در این زمینه طی یادداشت‌‌‌هایی دیدگاه تحلیلی خود را ارائه کرده‌‌‌اند.
رهبری ناموزون سمفونی بورس
محمدمهدی وکیلی/ کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازارهای مالی
بازارهای سهام به عنوان نماینده بخش حقیقی، قلب تپنده‌‌ هر اقتصادی به‌‌‌شمار می‌روند و سنگ بنای آنان، برهم‌‌‌کنش میان نیروهای عرضه و تقاضاست. با این حال، سرمایه‌گذاران خرد نمی‌‌‌توانند مستقیما در چنین فضایی به معامله بپردازند. در اینجا کارگزاری‌‌‌ها در نقش واسطه‌‌‌هایی وارد می‌‌‌شوند که فاصله میان سرمایه‌گذاران و طیف وسیعی از ابزارهای مالی را پر می‌کنند. در این یادداشت، نخست به تبیین نقش چندوجهی کارگزاری‌‌‌ها در تاثیرگذاری بر عملکرد بازار سهام پرداخته و اهمیت تاریخی، خدمات ارائه‌شده و تاثیر آنها بر رفتار سرمایه‌گذاران را بررسی می‌‌‌کنیم. در ادامه، به بررسی پتانسیل تحول‌‌‌آفرین هوش مصنوعی و تاثیر آن بر آینده‌‌ صنعت کارگزاری خواهیم پرداخت.
چالش‏‏‌ها و مشکلات صنعت کارگزاری
شاهین احمدی /فعال بازار سرمایه
معمولا درآمد اصلی صنعت کارگزاری از محل کارمزد معاملات اوراق، کالا و مشتقات به دست می‌‌‌آید. البته تنها منبع درآمدی کارگزاری‌ها، کارمزد نیست و در صورتی که منابع مالی مناسبی داشته باشند، می‌‌‌توانند از محل سود سرمایه‌گذاری‌‌‌ها (اعم از سودهای نقدی، سود سپرده‌‌‌های بانکی، سود صندوق‌های با درآمد ثابت و سودهای سرمایه‌ای ناشی از افزایش قیمت اوراق بهادار)، به سودآوری بیشتر امید داشته باشند. همچنین سایر درآمدها از قبیل درآمد مشاوره عرضه و مشاوره پذیرش هم وجود دارند که با توجه به رقابت زیاد بین نهادهای مالی در ارائه این قبیل خدمات، سهم این درآمدها در سبد درآمدی کارگزاری‌‌‌ها بسیار ناچیز است. از این‌رو، با فرض تقسیم‌بندی درآمد کارگزاری‌‌‌ها به سه بخش فوق و با صرف نظر از ارائه خدمات مشاوره عرضه و پذیرش و امثالهم، به بررسی چالش‌‌‌های پیش‌روی درآمد کارمزد و حق‌الزحمه‌‌‌ها به عنوان منبع اصلی درآمد و سود سرمایه‌گذاری‌‌‌ها به عنوان منبع دوم تولید درآمد کارگزاری‌‌‌ها خواهم پرداخت.
شکاف کارگزاری‏‏‌ها در ایران و جهان
زهرا شاهی/ تحلیلگر مالی
صنعت کارگزاری خط اول ارتباطی فعالان بازار با بازار سهام است و اگر این صنعت تقویت نشود و برنامه‌ای برای توسعه کیفیت خدمات‌دهی در این صنعت وجود نداشته باشد، در نهایت رشد و توسعه بازار سرمایه و کلیت این بازار با چالش‌‌‌های جدی مواجه خواهد شد. در بازارهای مالی دنیا هزینه‌‌‌های معاملاتی بر دو ستون استوار است که بخش نخست آن، ایجاد تنوع درآمدی برای کارگزاری است. به این ترتیب علاوه بر کارمزد معاملات، منابع درآمدی زیادی برای این شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود. به‌طور مثال در آمریکا، کارگزاری «رابین‌هود» صفر ‌درصد کارمزد معاملات داشته و به طور کاملا مستقل از درآمد حاصل از کارمزد معاملات، فعالیت می‌کند. همچنین شرکت‌های کارگزاری بزرگ‌تر نهایتا حدود ۳۰ تا ۴۰‌درصد به کارمزد معاملات وابسته هستند و اغلب منابع درآمدی دیگری دارند. بنابراین، کارگزاران توانسته‌‌‌اند منابع درآمدی غیر از کارمزد را تعریف کنند. راهکار بعدی برای کاهش هزینه معاملات، استفاده از فضای رقابتی است.
لزوم احیا و روزآمدسازی صنعت کارگزاری در ایران
سجاد موحد /فعال صنعت کارگزاری
طبق تعریف قانون بازار اوراق‌‌‌بهادار جمهوری اسلامی، شرکت کارگزاری بورس به شخص حقوقی گفته می‌شود که اوراق‌‌‌بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می‌کند و در ازای انجام این خدمات مبلغی به عنوان کارمزد دریافت می‌کند. شرکت‌های کارگزاری‌ از قدیمی‌ترین و پرتعدادترین نهادهای مالی در بازار سرمایه هستند که به عنوان واسط میان معامله‌گران و بازارهای مالی فعالیت کرده و با عضویت در بورس‌ها اقدام به اجرای سفارش‌های مشتریان می‌کنند.