خروجی گروه ۲۰ چه بود؟
با این حال، به نظر می‌رسد رویکرد عمل‌‌‌گرایانه مودی با تصمیم‌‌‌های ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و شی جین پینگ، رهبر چین برای شرکت نکردن در نشست دهلی‌نو - شاید تا حدی در مخالفت با زبان پیش‌‌‌نویس بیانیه‌‌‌ای که جنگ روسیه در اوکراین را محکوم می‌کند- ضایع شده است. این امر اختلافات درون گروه۲۰ را تایید و به‌تدریج آن را از مجمع برتر هماهنگی اقتصادی و مالی بین‌المللی به محلی تبدیل کرد که در آن گروه۷ از یکسو و چین و روسیه از سوی دیگر برای نفوذ بیشتر، رقابت می‌کنند. بنابراین باید انتظار داشت که این نشست و نشست آتی گروه۲۰ بر این اساس تنظیم شود. در بهترین حالت، این رقبا احتمالا به جای پیشرفتهای بزرگ، تنها چند گام کوچک و رو به جلو برمی‌‌‌دارند. در مقابل این پس‌‌‌زمینه تاسف‌‌‌بار، به نظر می‌رسد که رویکرد هند می‌‌‌توانست نتایج ملموسی را در اجلاس به همراه داشته باشد؛ از جمله نتایجی که برای کشورهای در حال توسعه مفید است.
خروجی این اجلاس چه بود؟
در جریان گفت‌وگوهای گروه۲۰ قبل از اجلاس، هند چند موضوع مهم را برای کشورهای جنوب جهانی مطرح کرده بود. این مسائل شامل این موارد بودند: چشم‌انداز عضویت اتحادیه آفریقا در گروه ۲۰، اصلاحات موردنیاز نهادهای مالی جهانی، تجدید ساختار در بدهیهای دولتی و تقویت تامین مالی برای مقابله با تغییرات آبوهوایی. چند مورد از این موضوعات و پیشنهادها از سوی گروه۷ یا چین حمایت نشده است. با این حال، این واقعیت که هند توانست آنها را بیان کند، به‌خوبی بر تلاشهای این کشور برای بازنمایی خود به‌عنوان تریبون جنوب جهانی صحه گذاشت.
عضویت اتحادیه آفریقا در گروه ۲۰
پس از اینکه هند در دسامبر ریاست گروه ۲۰ را بر عهده گرفت، رهبران هند ابراز نگرانی کردند که بیشتر کشورهای جنوب جهانی در میز گروه۲۰ حضور نداشته‌اند. برای تقویت رشد فراگیر، هند پیشنهاد کرد اتحادیه آفریقا را که شامل تمام ۵۵کشور آفریقایی است، دعوت کند تا مشابه اتحادیه اروپا به‌عنوان یک‌عضو کامل به گروه۲۰ بپیوندد که این امر در این اجلاس محقق شد؛ کاری که البته با حمایت جو بایدن، رئیسجمهور ایالات‌متحده و اولاف شولتز، صدراعظم آلمان امکان‌‌‌پذیر شد. این اقدام نشاندهنده گامی رو به جلو و ملموس در تبدیل گروه۲۰ به نماینده بخش اعظم جهان و مجمعی است که کشورهای در حال توسعه می‌توانند به‌طور مستقیم نگرانی‌های خود را در آن مطرح کنند. با این حال، عضویت اتحادیه آفریقا میتواند این موضوع را مطرح کند که آیا از سازمان‌های منطقه‌‌‌ای دیگر مانند سازمان کشورهای آمریکایی و انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز دعوت به عضویت می‌شود یا خیر.
اصلاح نهادهای مالی جهانی
حوزه‌‌‌ای که می‌‌‌توان در آن شاهد پیشرفت بود، رویکرد گروه۲۰ به «بانک‌های توسعه چندجانبه» (MDBs) است. برای مثال، گروه۲۰ میتواند درخواست‌‌‌ها را برای «بانک‌های توسعه چندجانبه» جهت گنجاندن بودجه تغییرات آبوهوایی در ماموریت‌‌‌های اصلی خود تقویت کند و وامهای خود را برای چنین اهدافی افزایش دهد. به‌طور خاص، گروه۲۰ میتواند از پیشرفتهای زودهنگام استفاده کند تا «بانک‌های توسعه چندجانبه» را برای تکمیل سریع بررسی‌‌‌های داخلی خود و اجرای توصیه‌‌‌های ارائه‌‌‌شده توسط گروه مستقل کارشناسان -که عمدتا در چارچوب پیشنهادی «کفایت سرمایه» یا CAF ابلاغ می‌شود- برای بهینه‌‌‌سازی ترازنامه‌‌‌های بانک، اجرایی و فضا را برای ارائه وامهای جدید ایجاد کند. در مجموع، اصلاحات میتواند بانک‌های توسعه را قادر سازد تا حدود ۸۰میلیارد دلار بیشتر در سال بدون به خطر انداختن رتبه اعتباری AAA خود وام دهند. این رقم به‌وضوح برای پاسخگویی به نیازهای کشورهای در حال توسعه کافی نیست، اما همچنان گامی در جهت درست خواهد بود و باید در اسرع وقت اجرا شود؛ زیرا از حمایت قوی گروه۲۰ برخوردار است.
افزایش سرمایه واقعی برای بانک‌های توسعه نیز همچنان در دستور کار است. با این حال، با توجه به گسست ژئوپلیتیک حاکم بر جهان به‌عنوان روند اصلی تصمیمات سیاست خارجی ابرقدرت‌‌‌ها، حداقل تا زمانی که اصلاحات در نهادهای مالی جهان به طور کامل اجرا نشود، حمایت گسترده‌ای از این ایده وجود ندارد. رهبران در اجلاس سران گروه۲۰ همچنین در مورد اینکه آیا خواستار نتیجه‌‌‌گیری مثبت از شانزدهمین بررسی کلی سهمیه‌‌‌ها توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) هستند که قرار است تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۳ تکمیل شود، بحث کردند. هدف این بررسی افزایش سهمیه یا منابع دائمی برای صندوق بین‌المللی پول و توزیع مجدد کرسی رای برای افزایش نمایندگانی از اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه است. با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیک کنونی، بعید است که غرب با هرگونه پیشنهادی برای دادن قدرت رای بیشتر به چین موافقت کند.
به‌طور دقیق‌تر، گروه۲۰ باید پس از تخصیص منابع صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۲۱ برای مبارزه با رکود جهانی، بار دیگر این موضوع را مطرح کند که کشورها از «حق برداشت ویژه» (SDR) -دارایی ذخیره قابل مبادله با ارز- برخوردار هستند. کشورهای ثروتمند متعهد شده بودند که به طور داوطلبانه ۷۳میلیارد SDR(۴/ ۱۰۳میلیارد دلار به نرخ ارز فعلی) را به صندوق بین‌المللی پول برای «کاهش فقر و رشد اعتماد و اعتماد انعطاف‌پذیر و پایدار» که وامهای تخفیفی به کشورهای کمدرآمد ارائه می‌دهد، اختصاص دهند. گروه۲۰ باید فشار خود را بر کشورهای ثروتمندتر برای تحقق و فراتر از تعهدات قبلی خود تجدید کند. آخرین مورد که چندان هم کم‌اهمیت نیست، تمایل کشورهای در حال توسعه برای اصلاح سازمان تجارت جهانی (WTO) است؛ به این بهانه که به آنها دسترسی عادلانه به تجارت جهانی مبتنی بر قوانین شفاف را بدهد. مثال بارز در این فقره، نارضایتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه از «مکانیزم تنظیم مرز کربن اتحادیه اروپا» یا «مالیات کربن» در قاره سبز بوده است. در این فقره حتی هند قصد دارد شکایت‌هایی را به سازمان تجارت جهانی در مورد این مالیات ارائه کند.
تجدید ساختار بدهیهای دولتی
تلاشهای جهانی برای بهبود در چارچوب ساختار بدهیهای دولتی گام کوچکی بود که اخیرا برداشته شد. «میزگرد جهانی بدهی دولت» به ریاست مشترک صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و ریاست گروه۲۰، در جریان نشستهای بهار ۲۰۲۳ صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن‌دی‌سی راه‌اندازی شد. از زمان آغاز به کار این میزگرد با حضور نمایندگان بستانکاران رسمی دوجانبه و چندجانبه، بستانکاران خصوصی و کشورهای بدهکار، جلسات متعددی برای بحث در مورد مسائل فنی برگزار شد. این مسائل شامل به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌موقع، بهبود شفافیت در روند بدهی‌ها و محاسبه بدهیهای قابل احیاست.
علاوه بر این، یک قرارداد احیای بدهی برای زامبیا با پوشش ۳/ ۶میلیارد دلاری با طلبکاران رسمی دوجانبه در ژوئن در پاریس امضا شد. در آینده، تمرکز بین‌المللی احتمالا بر موضوعات اساسی خواهد بود؛ مانند ارائه به‌موقع تسهیلات قابل‌توجه بدهی به کشورهای کمدرآمد، به جای تاکید بر اجرای رویه‌‌‌ها و فرآیندها. بهنگام بودن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا ده‌ها بازار نوظهور با بدهی بالا و کشورهای کمدرآمد مدتی است که در تنگنای بدهی به سر می‌برند. گزارش‌های مختلفی نشان می‌دهد که چین معترض وضعیتی است که بر بدهی اقتصادهای نوظهور حاکم است.
تامین مالی مقابله با تغییرات آبوهوایی
کشورهای توسعه‌یافته گروه۲۰ با درخواست‌هایی برای عمل به تعهدات خود در سال ۲۰۰۹ جهت انتقال ۱۰۰میلیارد دلار در سال به‌منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در راستای مقابله با تاثیرات تغییرات آبوهوایی مواجه شدند. به‌طور عملی‌تر، بحث‌های بیشتری در مورد ایده‌هایی مانند «مبادله بدهی در برابر اقلیم» وجود خواهد داشت؛ جایی که طلبکاران با کاهش قابل‌توجه بدهیهای دولتی موافقت می‌کنند که بخش مهمی از آن توسط کشورهای بدهکار برای کاهش تغییرات آبوهوایی و فعالیت‌های گذار استفاده خواهد شد. هند از پیشنهادهای دبیرکل سازمان ملل برای حمایت ۵۰۰میلیارد دلاری به‌منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل تا سال ۲۰۳۰ حمایت کرده است.
از هند تا برزیل
نشست سران گروه ۲۰ همچنین میتواند نشاندهنده گشایش رقابت بین چین و هند برای پوشش صدای جنوب جهانی باشد. رویکرد هند تمرکز بر پیشنهادهای خاص برای اصلاح نظام و موسسات اقتصادی و مالی بین‌المللی فعلی است تا نیازهای کشورهای در حال توسعه را بهتر برآورده کند. در عین حال، باید منتظر ماند و دید که گروه بریکس به مکمل گروه۷ تبدیل خواهد شد یا خیر؛ محوری که در بلوک چین، روسیه و ایران (که به تازگی از این کشور خواسته شده به آن بپیوندد) چالشی بالقوه ایجاد می‌کند. چین برای پیشبرد برنامه و نفوذ خود، از جمله از طریق ابتکار کمربند و جاده، تضاد با آمریکا را ترویج می‌دهد. چنین رویکردی دستیابی به هرگونه سازش جهانی را که برای اصلاح نظام اقتصادی و مالی کنونی لازم است (اگر نگوییم غیرممکن می‌‌‌سازد)، دشوارتر می‌کند. امیدواریم کشورهای جنوب جهانی بتوانند این مشکل را درک کنند و به رویکرد کمتر تقابلی هند متمایل شوند. در این زمینه، غرب -به نمایندگی از گروه۷- باید هر کاری را که میتواند انجام دهد تا تعادل را به نفع هند در رقابت خود با چین برای تبدیل شدن به صدای جنوب جهانی برگرداند.
