اسرار مگوی ارتش پوتین
وزارت خزانه‌‌‌‌داری خاطرنشان کرد که واگنر به «اعدام دسته‌‌‌‌جمعی، تجاوز جنسی، کودک‌ربایی و آزار جسمی در جمهوری آفریقای مرکزی و مالی» متهم شده و تعدادی از سازمان‌هایی را که به گفته این وزارتخانه از این گروه حمایت می‌کنند، تحریم کرده است؛ از جمله یک شرکت تصویربرداری ماهواره‌‌‌‌ای چینی و یک شرکت هواپیمایی مستقر در امارات متحده عربی. ایالات‌‌‌‌متحده تخمین می‌‌‌‌زند که حدود ۵۰هزار جنگجوی واگنر در اوکراین مستقر شده‌‌‌‌اند که اکثریت آنها از داخل زندان‌‌‌‌های روسیه به خدمت گرفته شده‌‌‌‌اند. بنیان‌گذار این گروه هم «یوگنی پریگوژین» است. اما حضور رو به رشد این گروه در میدان نبرد اوکراین، رهبران نظامی روسیه را که ادعاهای پیروزی پریگوژین را نادیده گرفته یا رد کرده‌‌‌‌اند، عصبانی کرده است. در سال‌های اخیر، این گروه عمدتا به‌‌‌‌عنوان ابزار تاکتیکی مسکو در مکان‌‌‌‌هایی که روسیه منافع سیاسی یا مالی دارد، مانند سوریه، خدمت کرده است. اما در مورد این گروه باید نکاتی را بدانیم:
۱. گروه واگنر چیست؟
گروه واگنر یک شرکت منفرد و سنتی نیست، بلکه شبکه‌‌‌‌ای از سازمان‌هایی است که با تایید کرملین، جنگجویان را برای استخدام در اختیار می‌‌‌‌گذارد. براساس تحقیقات «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی» (CSIS) مستقر در واشنگتن، این گروه احتمالا در حدود ۳۰کشور فعالیت داشته و دو کمپ آموزشی در روسیه دارد. این گروه به‌‌‌‌ظاهر خصوصی است، اما به گفته CSIS، «مدیریت و عملیات آن عمیقا با جامعه نظامی و اطلاعاتی روسیه» در زمان پوتین درهم‌‌‌‌تنیده است. به گفته مرکز سوفان، اندیشکده غیرانتفاعی مستقر در نیویورک، یکی از کارکردهای کلیدی واگنر این است که به روسیه «روکش نازکی از قابلیت انکار قابل‌‌‌‌قبول می‌دهد و کارهایی را به نمایندگی از روسیه انجام می‌دهد که کرملین به‌‌‌‌راحتی می‌‌‌‌تواند آن را انکار کند؛ زیرا این گروه بیشتر به دنبال منافع مالی و نفوذ و چابکی است و کاری با هنجارهای بین‌المللی ندارد.»
در سپتامبر، پریگوژین در بیانیه‌‌‌‌ای که توسط سرویس مطبوعاتی او در سایت رسانه اجتماعی روسی VK منتشر شد، برای اولین بار علنا اذعان کرد که گروه واگنر را تاسیس کرده است. او گفت که این گروه را برای کمک به نیروهای روسیه در کریمه (که مسکو آن‌را در سال ۲۰۱۴ ضمیمه خاک خود کرد) و برای کمک به جدایی‌‌‌‌طلبان طرفدار روسیه در شرق اوکراین تشکیل داد. او می‌‌‌‌افزاید: «من به یکی از مراکز تمرین پرواز کردم. خودم سلاح‌‌‌‌های قدیمی را تمیز کردم، از جلیقه‌‌‌‌های ضدگلوله سر درآوردم و متخصصانی را پیدا کردم که می‌‌‌‌توانستند در این زمینه به من کمک کنند. از آن لحظه، در اول مه ۲۰۱۴، گروهی از میهن‌‌‌‌پرستان متولد شدند که بعدا نام «واگنر» را به دست آوردند.»
۲. گروه واگنر در اوکراین چه می‌کند؟
در سال ۲۰۱۴، گروه واگنر به آموزش، سازمان‌‌‌‌دهی و تسلیح شبه‌‌‌‌نظامیان موردحمایت روسیه که برای کنترل منطقه دونباس (در اوکراین) میجنگیدند، کمک کرد. براساس گزارش CSIS، عوامل واگنر همچنین در جنگ و جمع‌‌‌‌آوری اطلاعات شرکت کردند و طبق گزارش‌‌‌‌ها بخشی از نیروهای دخیل در تصرف کریمه و الحاق آن به روسیه بودند. واگنر سال گذشته پس از حمله روسیه به اوکراین بازگشت. ارتش روسیه متحمل خسارات قابل‌‌‌‌توجه و مجبور شد برای کمک در میدان نبرد به این گروه تکیه کند. واگنر به‌‌‌‌نوبه خود شروع به عضوگیری از زندان‌‌‌‌های روسیه برای تقویت صفوف خود کرد.
از تابستان گذشته، این گروه نقش مهمی در تلاش‌‌‌‌های روسیه برای تصرف شهر باخموت در شرق اوکراین ایفا کرده است. تحلیلگران می‌‌‌‌گویند در حالی که این شهر ارزش استراتژیک کمی دارد، پریگوژین این سیاست را پیش برد تا به کرملین نشان دهد که واگنر قادر به دستیابی به قلمرو جدید است. جان کربی، هماهنگ‌‌‌‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی کاخ سفید، هفته گذشته به خبرنگاران گفت: «واگنر در حال تبدیل‌‌‌‌شدن به کانون قدرت رقیب برای ارتش روسیه و سایر وزارتخانه‌‌‌‌های روسیه است.» او افزود، این سازمان «تصمیمات نظامی را عمدتا براساس چیزی می‌گیرد که برای پریگوژین تبلیغات مثبت ایجاد کند.» کربی همچنین گفت که کره‌شمالی به واگنر تسلیحاتی برای استفاده در اوکراین می‌‌‌‌فرستد؛ از جمله از طریق راه‌‌‌‌آهن و از طریق مرز کوچک پیونگ‌‌‌‌یانگ با روسیه.
۳. واگنر در حال حاضر تحت چه تحریم‌‌‌‌هایی قرار دارد؟
ایالات‌‌‌‌متحده در سال ۲۰۱۷ گروه واگنر را تحریم کرد، زمانی که وزارت بازرگانی این گروه را به فهرست نهادهای خود برای کنترل صادرات (در پاسخ به ادعاهایی مبنی بر دامن زدن به خشونت در شرق اوکراین) اضافه کرد. در ماه دسامبر، وزارت بازرگانی، واگنر را به‌‌‌‌عنوان «کاربر نهایی نظامی» تعیین کرد که صادرکنندگان را ملزم می‌کند برای هر معامله با این گروه مجوز درخواست کنند؛ به‌‌‌‌جز در مواردی که شامل غذا یا دارو می‌شود. در سال ۲۰۲۰، وزارت خزانه‌‌‌‌داری، پریگوژین را به دلیل «پیشبرد نفوذ بدشگون روسیه» در جمهوری آفریقای مرکزی تحریم کرد. این وزارتخانه همچنین در سال ۲۰۲۱ تحریم‌‌‌‌های بیشتری را به دلیل مداخله ادعایی پریگوژین در انتخابات ایالات‌‌‌‌متحده اعمال کرد. خزانه‌‌‌‌داری گفت که مدت کوتاهی پس از حمله روسیه به اوکراین، او با محدودیت‌های بیشتری به دلیل نقشش در «تامین مالی» پوتین مواجه شد. کربی گفت که واگنر براساس فرمان اجرایی ۱۳۵۸۱ به‌‌‌‌عنوان یک «سازمان جنایت‌‌‌‌کارانه فراملیتی مهم» معرفی می‌شود و ایالات‌‌‌‌متحده «تحریم‌‌‌‌های بیشتری علیه واگنر و شبکه پشتیبانی آن در همه قاره‌‌‌‌ها اعمال خواهد کرد.»
۴. گروه واگنر چه جای دیگری فعالیت داشته است؟
بر اساس گزارش CSIS، در هشت سال گذشته، نیروهای واگنر در سوریه، لیبی، سودان، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی، ماداگاسکار، موزامبیک و ونزوئلا فعالیت داشته‌‌‌‌اند. اغلب، آنها به‌‌‌‌عنوان «ابزار امنیتی برای دارایی‌‌‌‌های روسیه» یا «دولت‌‌‌‌های میزبان» استفاده می‌‌‌‌شوند. در حقیقت، آنها به دو شکل فعالیت می‌کنند: گاهی به‌‌‌‌عنوان نیروهای نیابتی روسیه استفاده می‌‌‌‌شوند که مسکو به‌‌‌‌راحتی می‌‌‌‌تواند منکر ارتباط یا فعالیت‌‌‌‌های آنها شود، گاهی هم به‌‌‌‌عنوان «ابزار امنیتی دولت روسیه» در جاهای دیگر مورداستفاده قرار می‌‌‌‌گیرند، گاهی هم در جبهه‌‌‌‌های جنگ درگیر بوده‌‌‌‌اند. پس از ظهور گروه واگنر در اوکراین، مزدوران مرتبط با این گروه در سوریه نیز دیده شدند. در سوریه، این گروه شبه‌‌‌‌نظامی امنیت تاسیسات نظامی روسیه و سوریه را تامین و در برخی درگیری‌‌‌‌ها، مانند عملیات اسد برای بازپس‌‌‌‌گیری شهر پالمیرا، شرکت کرد. نیروهای واگنر در آنجا نیز بخشی از مرگبارترین رویارویی‌‌‌‌های آمریکا -روسیه از زمان جنگ سرد در سال ۲۰۱۸ را رقم زدند؛ زمانی که نیروهای آمریکایی و متحدان آنها در نزدیکی دیرالزور به حمله مبارزان وفادار به اسد با ضدحمله‌ای که حدود ۱۰۰کشته برجا گذاشت پاسخ دادند. مزدوران روسی در میان آنها بودند.
در لیبی غنی از نفت، عوامل واگنر در کنار خلیفه هفتر -فرمانده یاغی لیبیایی- و در نبرد او برای سرنگونی دولت موردحمایت سازمان ملل که در سال ۲۰۱۵ برای پایان دادن به جنگ داخلی این کشور تشکیل شد، میجنگیدند. مانند جنگ سوریه، جنگ در لیبی به جبهه‌‌‌‌ای برای نبردهای نیابتی منطقه‌‌‌‌ای تبدیل شده و حضور جنگنده‌‌‌‌های واگنر نشان می‌دهد که روسیه به دنبال دستی قوی‌‌‌‌تر در خاورمیانه و شمال آفریقاست. واگنر و روسیه همچنین در حال گسترش دامنه سیاسی و مالی خود در آفریقا هستند. به گفته CSIS، تاکنون، این گروه شبه‌‌‌‌نظامی در ۱۸کشور آفریقایی حضور داشته که این تعداد نشان‌‌‌‌دهنده بیش از نیمی از کشورهایی است که در آنها کار و فعالیت کرده است.
دریادار نیروی دریایی ایالات‌‌‌‌متحده، میلتون سندز (رئیس فرماندهی عملیات ویژه آفریقا) می‌‌‌‌گوید: «واگنر وارد می‌شود، کشور را بیشتر بی‌‌‌‌ثبات می‌کند، منابع معدنی را ویران می‌کند و قبل از اینکه تصمیم به ترک آنجا بگیرد تا آنجا که می‌‌‌‌تواند درآمد کسب می‌کند.» این دریادار آمریکایی در اوایل مارس گفت: «این کشور فقیرتر، ضعیف‌‌‌‌تر و کمتر ایمن است.» مزدوران واگنر در ماه‌‌‌‌های اخیر در مالی، که روابطش با غرب در سطح پایینی قرار دارد، از کاخ ریاست‌جمهوری محافظت کرده و به ردیابی افراط‌‌‌‌گرایان کمک کرده‌‌‌‌اند. در جمهوری آفریقای مرکزی، واگنر به حمایت از دولت درگیر این کشور کمک کرده و در ازای آن، شرکتی مرتبط با پریگوژین مجوز استخراج طلا و الماس را دریافت کرده است.
