وزیر صمت باید قوی باشد
براساس این توافق مقرر شد، دولت از طریق سید‌رضا فاطمی‌امین، مسائل حوزه صنعت به‌ویژه خودرو را پیگیری کند و یک وزیر برای مدیریت بخش بازرگانی معرفی کند. البته هنوز این موضوع در مجلس به شور نهایی نرسیده است، زیرا گروهی از نمایندگان با موضوع تفکیک مخالف و نگران هستند این رویداد کمکی به حل مسائل نکند و مجددا در سال‌های آتی دولت دست به ادغام بزند. اولین‌بار این وزارتخانه، براساس ماده۵۳ قانون برنامه پنجم توسعه ادغام شد. دولت برمبنای این ماده‌مکلف بود؛ «یک یا چند وزارتخانه را به‌نحوی در وزارتخانه‌‌‌‌‌‌های دیگر ادغام کند که تا پایان سال‌دوم برنامه تعداد وزارتخانهها از ۲۱ وزارتخانه به ۱۷وزارتخانه کاهش یابد.» تکلیفی که یازده سال‌پیش توسط دولت وقت انجام شد، اما به دلیل اینکه از همان ابتدا اصلاحات ساختاری درستی در این وزارتخانه صورت نگرفته بود و از سوی دیگر از نگاه تحلیلگران وزرای خوبی برای این وزارتخانهها انتخاب نشده بودند، وزارت صمت با چالش‌های متعددی روبه‌رو شد. چالش‌هایی که کماکان وجود دارد. برهمین اساس نیز بارها نمایندگان خواهان استیضاح فاطمی‌امین بودند. امروز نیز نمایندگانی همچون اصغر سلیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده مردم سمیرم براین باورند که به‌جای تفکیک وزارت صمت بهتر است وزیری قوی سکان این وزارتخانه را به‌دست بگیرد. سلیمی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با نقد موضوع تفکیک وزارت صمت، بهترین راه برای پیشبرد اهداف در این وزارتخانه را تغییر وزیر خواند. این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
آخرین خبرها از طرح تفکیک وزارت صمت در مجلس چیست؟ موافقان بیشتر هستند یا مخالفان؟
طرح تفکیک این وزارتخانه مخالفان و موافقانی در مجلس دارد. در دولت قبل مجلس با این موضوع موافقت نکرد. درحال‌حاضر نیز با توجه به اینکه بحث صادرات و موضوعات بازرگانی با کشورها مطرح است، وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌تواند این کارها را انجام دهد.
یعنی شما جزو مخالفان هستید؟
بله من مخالف هستم.
برخی عنوان می‌کنند بزرگ‌شدن این وزارتخانه در سال‌های اخیر یکی از دلایل ضعف عملکرد دولت در دو بخش صنعت ومعدن و تجارت است. نظر شما در این‌باره چیست؟
بی‌شک این وزارتخانه بسیار حجیم و عریض و طویل شده است و این موضوع باعث‌شده وزارت صمت نتواند وظایف خود را به نحو مطلوبی انجام دهد، اما تفکیک صمت و تشکیل وزارت بازرگانی نیازمند انجام مطالعات کارشناسی است، بنابراین باید بررسی کنیم که دچار اشتباه نشویم؛ زیرا پیش‌‌‌‌‌‌تر این تفکیک و ادغام وزارتخانهها انجام‌شده و اگر دوباره یک وزارتخانه مستقل بازرگانی تشکیل و چند سال‌بعد تصمیم به ادغام گرفته شود، اقدام درستی نخواهد بود.
این رویداد بی‌شک هزینه زیادی به دولت تحمیل خواهد کرد.
قطعا تشکیل وزارت بازرگانی مستقل به ساختار و تشکیلات جدید و ادارات و نیروی انسانی جدید نیاز دارد، زیرا همه زیرساخت‌ها یکی شده است و جداسازی و تشکیلات جدید هزینه‌‌‌‌‌‌ها را بالاتر می‌‌‌‌‌‌برد، به‌همین دلیل معتقدم ادغام و تفکیک احتمالی دوباره و آزمون و خطاهای تکراری کار درستی نیست.
شما برای اداره بهتر این مجموعه عریض و طویل پیشنهاد دیگری دارید؟
اگر بتوانیم وزیری انتخاب کنیم که در حد و اندازه وزارت صمت باشد کارها به‌خوبی پیش خواهد رفت و نیازی به جداسازی بازرگانی و تشکیل وزارتخانه جدید نیست. ما در مدیریت کلان کشور و به‌ویژه در حوزه صنعت، معدن و تجارت ضعف‌‌‌‌‌‌هایی داریم. این مسائل باعث‌شده برخی به فکر تشکیل وزارتخانه مستقل بازرگانی باشند. اگر یک مدیر قوی و توانمند در راس این وزارتخانه باشد شاید خلأ وزارت بازرگانی احساس نشود. در شرایط کنونی نمی‌توانیم هم به بازرگانی آنگونه که باید رسیدگی کنیم و برخی بر این نظر هستند که وزارت جدید بازرگانی را داشته باشیم.
یعنی تنها دلیل تفکیک، تشکیل وزارت بازرگانی است؟
امروز سیاست کشور به سمت صادرات است و با توجه به اینکه بحث آزادسازی قیمت ارز هم مطرح‌شده، شرایط برای صادرکنندگان مناسب است، اما از طرفی محدودیت‌هایی برای واردات در کشور وجود دارد. کسانی که به‌دنبال تشکیل وزارت بازرگانی هستند، فعلا موضوع صادرات را مطرح می‌کنند که این حوزه بیشتر تقویت شود.
شما گفتید تفکیک نیاز به بررسی دارد، یعنی نمایندگانی که خواهان تفکیک هستند، هنوز بررسی دقیقی در این راستا انجام نداده‌اند؟
هنوز بررسی دقیقی انجام نشده است و باید برای تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس، دولت و مرکز پژوهش‌ها، کمیسیون‌‌‌‌‌‌های تخصصی با استفاده از دیدگاه نخبگان، مطالعات و کارشناسی دقیق صورت بگیرد و سپس این موضوع مطرح شود. با توجه به اینکه نمایندگان در دوره قبل با تشکیل وزارت بازرگانی موافقت نکردند، این دوره نیز با مطالعه و کارشناسی تصمیم‌گیری می‌کنند و این‌گونه نیست که اگر لایحه به مجلس بیاید حتما رای می‌آورد.
