جزئیات آمار صادرات و واردات دو ماهه ۱۴۰۰ بررسی شد
نمای تجارت در میانه بهار
افزایش چشمگیر حجم صادرات به چین، امارات و افغانستان در کنار افزایش قابل توجه واردات از امارات دو نکته دیگر از عملکرد تجاری ۲ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ است. از دیگر خبرهای مهمی که درباره تجارت خارجی کشور از دریچه گزارش گمرک لازم به یادآوری است، افزایش ارزش دلاری مبادلات خارجی کشور در دوماه فروردین و اردیبهشت است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۸ درصد رشد کرده و به ۸/ ۱۲ میلیارد دلار رسیده است. وزن تجارت خارجی کشور نیز با رشدی ۶/ ۶ درصدی به ۲۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کالا رسیده است.
بررسی بیشتر مبادلات خارجی کشور نشان می‌دهد هر چند از نظر وزنی کفه ترازو به سمت صادرات سنگینی می‌کند؛ اما همچنان ارزش واردات بالاتر است. نکته‌ای که حاکی از ارزش افزوده پایین‌تر کالاهای صادرشده از کشور به نسبت کالاهای وارداتی است. با پایان ماه دوم از سال ۱۴۰۰ اما مشخص شد، تراز تجاری در نتیجه مبادلات اردیبهشت ماه منفی ۳۷۴میلیون دلار است. تراز تجاری ۲ماهه کشور نیز منفی ۲۰۰ میلیون دلار است. گزارش تجارت خارجی کشور یک نکته دیگر نیز دارد. ۷۳ درصد از کل صادرات دو ماهه به ۵کشور صورت گرفته، ضمن اینکه ۷۰ درصد از کل واردات از همین تعداد مقصد به کشور وارد شده است؛ وضعیتی که نشان‌دهنده تمرکز بالای تجارت خارجی کشور بوده و گسترش تعداد مقاصد صادراتی و مبادی وارداتی را در برنامه‌های سیاستگذار تجارت کشور در سالیان پیش‌رو الزامی می‌کند.
پیدا و پنهان تجارت خارجی در اردیبهشت‌ماه
بررسی تجارت خارجی در دو ماه اول سال جاری نشان می‌دهد، در اردیبهشت‌ماه، کشور شاهد صادرات ۸ میلیون و ۵۹۸ هزار تنی بود. ضمن اینکه واردات نیز در این ماه ۳ میلیون و ۲۵۹ هزار تن ثبت شده است. در اردیبهشت ماه همچنین ارزش صادرات، ۳میلیارد و ۳۳۲ میلیون دلار ثبت شده است. واردات کشور اما بیشتر بوده و به ۳میلیارد و ۷۰۶ میلیون دلار رسیده که در ازای واردات ۳میلیون و ۲۵۹ هزارتن کالا است. چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه پنج مقصد مهم صادراتی کشور در دو ماهه ۱۴۰۰ بوده‌اند. چین با خرید ۲میلیون و ۳۴۱ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۲۶ میلیون دلار در ردیف نخست بزرگ‌ترین واردکنندگان کالا از ایران بوده است. عراق نیز با خرید یک میلیون و ۵۶۳هزار تن کالا، ۵۲۵ میلیون دلار به صادرکنندگان ایرانی در اردیبهشت ۱۴۰۰ پرداخت کرده است. پس از عراق این امارات است که با واردات ۲/ ۱میلیون تن کالا به ارزش ۴۳۲ میلیون دلار در ردیف سومین واردکننده بزرگ کالا از ایران قرار داشته است. افغانستان نیز با یک پله صعود ۴۵۹هزار تن کالا به ارزش ۱۸۰ میلیون دلار کالا خریداری کرده است. ترکیه نیز به‌رغم خرید تنها ۱۹۳ هزارتن کالا از ایران، درآمدی معادل ۲۱۱ میلیون دلار برای کشور داشته است. در بخش واردات نیز ایران با خرید ۴۵۳هزارتن کالا از امارات، ۷۸۸میلیون دلار به این کشور پرداخت کرده است. ایران همچنین از چین ۲۲۱ هزار تن کالا به ارزش ۶۵۶ میلیون دلار وارد کرده است. آلمان که مدت‌ها بود جایی در نقشه تجارت خارجی کشور نداشت، در کنار سوئیس شرکای اروپایی کشور در بخش واردات هستند. روسیه و هند نیز در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. بعید نیست به دلیل گشایش در فضای سیاست خارجی کشور و گفت‌وگوهای برجامی به تبادل، شرکای تازه‌ای در ماه‌های آتی در حوزه تجاری به ایران چراغ سبز نشان دهند.
اقتصاد ایران تا میانه بهار با افزایش ملموسی در بخش تجارت خارجی روبه‌روست. آمارهای رسمی که مهدی میراشرفی رئیس کل گمرک آنها را اعلام کرده نشان می‌دهد، صادرات در این مدت با حجم دقیق ۱۶میلیون و ۹۰۰ هزار تن، درآمدی معادل ۶میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار را برای کشور به ارمغان آورده است. واردات در دو ماه نخست بهار نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییرات بسیاری داشته است. شواهد گمرک نشان می‌دهد، در این مدت ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از کشورهای مختلف دنیا به ایران وارد شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث وزن ۵/ ۱۶ درصد کاهش و از نظر ارزش ۵/ ۲۹ درصد افزایش داشت.
کالاهای صادر شده از ایران نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۱۷ درصد و از حیث ارزش ۴۸ درصد رشد نشان می‌دهد. براساس این گزارش کشور چین با چهار میلیون و ۶۰۰ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد دلار رتبه نخست خریداران کالاهای ایرانی را به خود اختصاص داده است. صادرات ایران به چین در این دوره افزایش ۱۷ درصدی در وزن و ۷۴ درصدی در ارزش داشته است. عراق نیز با ۳ میلیون و یکصد هزار تن به ارزش ۹۵۳ میلیون دلار دومین واردکننده بزرگ کالاهای ایرانی بوده است. البته صادرات ایران به عراق کاهش ۱۸ درصدی در وزن و ۱۳ درصدی در ارزش داشته است. امارات هم که دوباره خرید کالا از ایران را از سر گرفته، با واردات ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش ۸۴۹ میلیون دلار سومین مقصد کالاهای صادراتی ایران است. ارزش صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه با حجم ۳۸۴ هزار تن، ۳۸۸ میلیون دلار است. به این ترتیب واردات ترک‌ها از ایران افزایش ۱۴ درصدی در وزن و ۱۷۲ درصدی در ارزش را داشته است. افغانستان که پنجمین مقصد صادراتی کشور بوده در این دو ماه با ۹۱۱ هزار تن واردات به ارزش ۳۶۵ میلیون دلار، خرید از ایران را از نظر وزنی ۱۴ درصد کاهش داده هرچند ایران شاهد افزایش هشت درصدی ارزش کالاهای صادرشده به افغانستان است. این پنج کشور در مجموع ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش چهار میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار از مبدأ ایران وارد کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن ۶۸ درصد و از حیث ارزش ۷۳ درصد کل صادرات ایران را شامل می‌شود.
آمارهای رئیس کل گمرک ایران از وضعیت خرید کالای خارجی نشان می‌دهد، در ماه‌های فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰، مجموعا پنج میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از کشورهای مختلف دنیا به ایران وارد شد. این حجم از واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث وزن ۵/ ۱۶ درصد کاهش و از نظر ارزش ۵/ ۲۹ درصد افزایش داشت. میراشرفی در این باره گفت: تلفن همراه، ذرت دامی، روغن آفتابگردان، کنجاله، گندم، دانه سویا، برنج، جو، شکر و روغن خام سویا از مهم‌ترین اقلام وارداتی کشور در این مدت هستند. وی اظهار کرد: این ۱۰ قلم کالا در مجموع سه میلیون و ۷۰۰ هزار تن وزن داشتند و ۲ میلیارد و یکصد میلیون دلار هزینه واردات آنها بوده است. اقلامی که ۵/ ۶۹ درصد وزن و ۳۳ درصد ارزش کل واردات کشور را در دو ماه نخست سال به خود اختصاص دادند.
رئیس کل گمرک بزرگ‌ترین کشور طرف معامله ایران در زمینه واردات را امارات اعلام کرد. امارات متحده عربی در دو ماه نخست سال یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار به ایران صادر کرده و به این ترتیب واردات ایران از امارات افزایش ۱۱۴ درصدی در وزن و ۱۸۱ درصدی در ارزش داشته است. چین نیز با ۴۶۱ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار گام بعدی بازارهای ایران را در اختیار گرفته است. ترکیه هم به‌عنوان سومین شریک کشور در این بخش ۵۸۱ هزار تن کالا به ارزش ۶۴۲ میلیون دلار به کشور صادر کرده است. البته واردات از ترکیه کاهش ۴۸ درصدی در وزن و ۴۲ درصدی در ارزش را بازگو می‌کند. آلمان هم به‌عنوان یک شریک قدیمی با ۱۵۶ هزار تن صادرات کالا به ایران، درآمدی به ارزش ۲۸۵ میلیون دلار به دست آورده که کاهش ۵۴ درصدی در وزن و ۱۵ درصدی در ارزش را نشان می‌دهد. سوئیس هم به‌عنوان دیگر شریک بخش واردات کشور با ۳۵۹ هزار تن کالا به ارزش ۲۸۳ میلیون دلار موفق شده افزایش ۲۶۴۲ درصدی در وزن و ۲۰۶۱ درصدی در ارزش را در پرونده خود به ثبت رساند.
بررسی گزارش گمرک نشان می‌دهد، این پنج کشور در مجموع ۲ میلیون و ۹۶۲ هزار تن کالا به ارزش چهار میلیارد و ۵۴۲ میلیون دلار در فاصله ابتدای فروردین تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ به ایران صادر کردند که ۵۵ درصد وزن و ۷۰ درصد کل واردات ایران را در برمی‌گیرد. یک نکته دیگر در متن گزارش رئیس کل گمرک ایران درخصوص حجم ترانزیت کالا در دو ماهه سال‌جاری بوده که به یک میلیون و ۸۴۱ هزار تن می‌رسد؛ عددی که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۴۲ درصد رشد نشان می‌دهد. گمرک در توضیح این رشد اعلام کرده این امر می‌تواند حاکی از بهبود وضعیت عبور کالاهای ترانزیتی از مرز‌های گمرکی، کاهش محدودیت‌های کرونایی و احیانا کمتر شدن تاثیر تحریم‌ها باشد.
