آیا شاخص ارزی دچار اضافه پرش شده است؟
رصد رالی ارز و تورم
میکائیل زین‌الدین: بررسی‌های آماری گویای آن است که شاخص قیمت مصرف‌کننده تا انتهای آبان ماه سال جاری با احتساب شهریور 1400 به عنوان سال پایه، حدود 181 درصد رشد داشته است. این درحالی است که نرخ دلار آزاد در بازه مورد بحث حدود 151 درصد رشد ارزش را تجربه کرده است. درنتیجه می‌توان گفت که رشد ارزش شاخص‌های ارزی در هفته‌های گذشته مطابق با نرخ تورم بوده و بازار ارز درحال جبران جاماندگی خود از رشد قیمت‌ها است.
بازار ارز همگام با تورم پیش می‌راند. در سال‌های اخیر عوامل سیاسی مرتبط با روابط خارجی اصلی‌ترین محرک نرخ ارز بوده است. گفت‌وگو‌های هسته‌ای با دولت‌های غربی در جهت رفع تحریم‌ها و افزایش یا کاهش تنش‌های منطقه‌ای با تاثیر بر انتظارات تورمی فعالان ارزی موجب رشد نرخ ارز در معاملات غیررسمی شده است. اما با یک نگاه آماری می‌توان دریافت که نرخ ارز فارغ از ریسک‌ها و سیگنال‌های سیاسی به دنبال نرخ تورم حرکت می‌کند. شاخص قیمتی مصرف‌کننده یا CPI یکی از ابزارهای اساسی در تحلیل وضعیت اقتصادی کشورها است. این شاخص با ارائه تصویری دقیق از تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی، سطح تورم و تغییرات قدرت خرید را به‌خوبی نشان می‌دهد.
شاخص CPI در کشور به‌صورت دوره‌ای توسط مرکز آمار منتشر می‌شود و نشان‌دهنده تغییرات هزینه‌های زندگی است. بررسی آمارهای موجود گویای آن است که از شهریور ماه سال 1400(سال پایه) تا انتهای آبان ماه سال جاری این شاخص حدود 181 درصد رشد داشته است. میانگین ماهانه آن نیز برابر با 2.5درصد ثبت شده است. در این میان قیمت دلار آزاد که در شهریور ماه سال 1400 حوالی رقم 27هزار تومان معامله می‌شد تا انتهای آبان ماه سال جاری به رقم 69 هزار تومان رسید و حدود 151درصد رشد کرد. در این مقایسه مشاهده می‌شود که بازار ارز تا انتهای آبان ماه حدود 30درصد از تورم کشور عقب مانده است. برخی از تحلیلگران رشد چشمگیر ارزش شاخص‌های ارزی در آذر ماه را ناشی از تعدیل نرخ ارز با تورم می‌دانند.
بازار ارز به تورم نرسید
در هفته‌های سپری شده از ماه آذر شیب نمودار قیمت دلار افزایش یافته است. عوامل سیاسی متعددی را می‌توان در توجیه این رشد نرخ نام برد. احتمال افزایش سطح تحریم‌های اقتصادی با توجه به روی‌کار آمدن دونالد ترامپ و تغییرات کلان در حکمرانی سوریه را می‌توان از جمله مهم‌ترین این عوامل شناخت. اما از سوی دیگر بررسی شاخص‌های مهم اقتصادی مانند رشد سطح نقدینگی و اتخاذ سیاست‌های انبساطی نیز می‌تواند زمینه‌‌ساز افزایش نرخ تورم و به تبع آن رشد نرخ ارز شود. درصورتی که بازدهی دلار از سال پایه مد نظر را تا نرخ چندروز اخیر محاسبه کنیم مشاهده می‌شود که این ارز تا انتهای آذر ماه حدود 180 درصد رشد قیمت داشته است. اما باید در نظر گرفت که نرخ رشد 181 درصدی شاخص CPI تا انتهای آبان ماه محاسبه شده است. میانگین ماهانه نرخ تورم در سال جاری حدودا برابر 2.6درصد است.
در نتیجه در صورتی که اقتصاد کشور در آذر ماه نیز همین مقدار تورم را تجربه کرده باشد، می‌توان گفت که نرخ ارز همچنان از تورم عقب‌تر است. برخی از تحلیلگران ارزی معتقدند که سیاست‌های انبساطی می‌تواند با افزایش میزان تورم در ماه‌های آتی مجددا شکاف نرخ رشد شاخص CPI و بازدهی ارز را بیشتر کند.
حرکت دلار کند شد؟
دیروز چهارشنبه 28 آذر ماه روند نرخ ارز در معاملات غیررسمی بازار ارز تهران افزایشی بود. در یک هفته گذشته سرعت قطار بازار ارز بیشتر شده و دلار به عنوان شاخص این بازار از کانال‌های قیمتی مختلفی عبور کرده است. دیروز نیز قیمت اسکناس آمریکایی از مرز قیمت 77 هزار تومانی عبور کرد و در این کانال معامله شد. اما بررسی معاملات فردایی در عصر روز گذشته حاکی از آن است که میل افزایشی بیشتری در بازار وجود ندارد. هر برگ اسکناس دلار آزاد که در معاملات نقدی روز سه‌شنبه حوالی رقم 76هزار و 750 تومان معامله می‌شد، در بازار روز گذشته حدود 550 تومان رشد کرد و به رقم 77 هزار و 300 تومان رسید.
نرخ فردایی این ارز نیز حوالی رقم 77 هزار و 400تومان نوسان کرد. حضور نرخ فردایی در محدوده نرخ نقدی می‌تواند سیگنال ترمز بازار را مخابره کند. یورو و پوند نیز روز گذشته با رشد ارزش مشترک 650 تومانی به ترتیب در ارقام 81 هزار و 250 تومان و 98 هزار و 250 تومان معامله شدند. دیگر نکته قابل توجه بازار روز گذشته قرمز شدن تابلوی معاملات سکه است. هر قطعه سکه طلا طرح جدید در معاملات عصر روز گذشته با افت 635 هزار تومانی نسبت به نرخ روز سه‌شنبه در رقم 55 میلیون و 50 هزار تومان به‌فروش رسید.
اهداف سیاست ارزی جدید
