برای مثال در همکاری با روسیه، امکان خرید کالا تا سقف ۳۰ میلیون روبل داده می‌شود و کشور طرف هم به همین اندازه به ایران اعتبار برای خرید با واحد تومان می‌دهد. به عبارت دیگر در این مبادلات کشورهای دو طرف به یکدیگر اعتبارات پایاپا می‌دهند و در نتیجه، در این صورت چند قلم کالا بین آنها تهاتر می‌شود. او تاکید کرد: در این قراردادها تمام کالاهایی که امکان صادرت آن با دلار وجود دارد، از این لیست جدا می‌‌کنیم. معمولا کالاهایی مشمول مبادلات پایاپا می‌شوند که احتمالا امکان صادرات آن با دلار به سایر کشورها وجود ندارد. مجتهد با بیان اینکه یکی از جنبه‌های این اقدام بین کشورها، محدودیت تجاری بین‌المللی است، گفت: این محدودیت معمولا در کشورهای سوسیالیستی که نظام سرمایه‌‌داری را کنار گذاشته‌‌اند، اجرایی می‌شود. بسیاری از کشورها از جمله ایران، فعالیت‌‌های بازار را از طریق واحد پولی بین‌المللی قوی یعنی دلار و یورو در سال‌های اخیر با توجه به افزایش اهمیت پول چین، با یوآن انجام می‌دهند. ‌‌او ادامه داد: البته در حال حاضر برخی از کشورها از جمله هند در برخی از دادو‌ستدها از جمله فروش نفت، روپیه می‌دهند و در مقابل هم ایران با روپیه ریل و تجهیزات راه‌آهن و این دست از کالاها را از هند خریداری کرده است.

 این کارشناس اقتصادی افزود: در واقع در شرایط تحریمی و محدودیت‌‌های تجاری که بین کشورها به وجود می‌‌آید این یک روش جایگزین ارتباطات مالی و تجاری است، اما دو نکته را باید در نظر داشته باشیم. اول اینکه این اقدام با افزایش هزینه همراه است، چرا که کشور را در چارچوب‌‌ محدودیت‌‌هایی قرار می‌‌دهیم و احتمالا امکان تهیه کالاهای مورد نیاز از آن کشورها موجود نباشد. نکته دیگر این است که احتمال محدود شدن حجم تجارت وجود دارد یا اینکه در برخی از موارد ممکن است کالاها گران‌‌تر خریداری شود. مجتهد درباره برقراری مبادلات روبل و تومان با روسیه اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که چه کالاهایی را می‌توان ‌‌از روسیه خریداری کرد. روسیه تولیدکننده عمده گندم و دانه‌های روغنی محسوب می‌شود و ایران هم واردکننده این کالاها است و لیست کالاهایی قابل مبادله با روبل و تومان می‌توان ارائه شود. او گفت: از سوی دیگر روسیه می‌تواند محصولاتی مانند لبنیات، محصولات باغی و کشاورزی و برخی از مواد معدنی را از ایران خریداری کند. البته کالاهای دیگری هم در لیست وجود دارد اما از آنجا که استانداردهای بین‌المللی را ندارد روسیه خرید این کالاها را از ایران نمی‌‌پذیرد. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در این رابطه موضوع مهم، تحریم بودن روبل است و در صورت دریافت روبل، نمی‌توانیم از آن برای مبادله با سایر کشورها استفاده کنیم در این شرایط به تهاتر کالا با روسیه محدود خواهیم شد و باید از کالاهای روسی استفاده کنیم. مجتهد با بیان اینکه تقریبا پس از فروپاشی شوروی سابق دیگر روبل پول بین‌المللی محسوب نمی‌شود و روس‌‌ها با دلار کار می‌‌کردند، افزود: در حال حاضر ‌‌روبل دیگر قابل تبدیل به دلار نیست و آمریکا روبل را تحریم کرده و همین موضوع روسیه را با مشکل مواجه کرده است، چراکه پیش از این کالاهای خود را با دلار و یورو به فروش می‌‌رساند. او ادامه داد: البته روسیه یک کشور صنعتی است و برای احداث نیروگاه‌های حرارتی و اتمی و همچنین پروژه‌های راه‌آهن در این ایران می‌توان از روسیه استفاده کرد. این کارشناس اقتصادی درباره امکان مبادلات پایاپا بین کشورهای منطقه گفت اتحادیه‌‌ای در سازمان همکاری پولی آسیایی در این باره ایجاد شده‌‌ بود تا کشورهایی که عضو آن بودند امکان مبادلات پایاپا با یکدیگر را داشتند، اما پس از تغییر شرایط این سازمان فعالیت زیادی نداشت. البته امکان این وجود دارد که در شرایط خاص این سازمان و اتحادیه دوباره فعال شود.