«دنیای اقتصاد» بررسی کرد
تمهید جدید غرب برای زمستان
ذخیره LNG روی آب، تمهید جدید غرب
آیا ذخیره‌سازی گاز مایع طبیعی اروپا را به سلامت از زمستان عبور میدهد؟
آیا روی آوردن کشورهای قاره سبز به گاز طبیعی مایع (LNG) به عنوان جایگزین مناسب و قابل‌اعتماد گاز طبیعی، می‌تواند در فصل سرد چاره‌ساز باشد؟ بحران تامین و ذخیره سوخت قابل‌اطمینان، چالش روز کشورهای به‌ویژه اروپایی در زمستان پیش روست. پیش‌بینی اروپایی سرد در زمستان، ملت‌ها و دولت‌های این قاره را بیش از پیش، به تکاپو در زمینه تامین و مهم‌تر از آن ذخیره پایدار و قابل‌اطمینان منابع انرژی، واداشته است. خرید و ذخیره‌سازی الانجی از طریق بهره‌گیری از مخازن شناور سطحی روی آب، با شناخت این واقعیت که ظرفیت حجمی شناورها محدود بوده و با هدررفت ناگزیر گاز به واسطه تبخیر طبیعی آن رو‌به‌‌روست، می‌تواند به نوبه خود راهکاری هر چند متزلزل، برای مواجهه با روزهای سخت فصل سرد باشد. متعاقب تکمیل ظرفیت اسمی مخازن ذخیره گاز روی خشکی، تجار و شرکت‌های آب و برق درصدد ذخیره الانجی در مخازن شناور روی دریا هستند.
تمهیدات زمستانی بخش‌های دولتی و خصوصی
طی دو سال گذشته به دلیل اشباع ظرفیت مخازن خشکی، سازمان‌های آب و برق در کنار تجار گاز، بالاترین حجم گاز طبیعی مایع (LNG) را روی دریا ذخیره کرده‌اند. از این منظر، دلالان بازار انرژی رویای زمستانی سرد و در نتیجه کسب درآمد‌های بالاتر از محل افزایش قیمت و فروش گاز ذخیره‌شده خود را در سطح اروپا و آسیا در سر می‌پرورانند. تسوتانا پاراسکووا تحلیلگر انرژی سایت اویل پرایس معتقد است تجار بازار انرژی در شرایط عادی و برحسب روال قدیمی، نفت خام خود را به انتظار کسب منفعت بالاتر، داخل انبار شناورهای سطحی احتکار می‌کنند. در‌عین‌حال و چنانکه پیشتر اشاره شد، تا‌کنون ذخیره الانجی به این شکل و روی مخازن شناور، به دلیل امکان تبخیر طبیعی و هدررفت گاز، در بازار انرژی مرسوم نبوده است.
با‌این‌حال، همگان اذعان دارند گذر از بحران، بدون پذیرش ریسک میسر نخواهد بود. زنگ خطر بحران کنونی انرژی و گاز در سطح اروپا به طرزی گوش‌خراش و هشدارآمیز به صدا درآمده است. تا جایی که تاجران بازار انرژی با سنت‌شکنی و برخلاف رویه مالوف، حاضر شده‌اند با ذخیره الانجی در مخازن شناور دریایی از اتلاف بخشی از سوخت به واسطه تبخیر ناگزیر آن، چشم‌پوشی کرده و در نتیجه حاشیه سود خود را با انتخاب خود، به مخاطره بیندازند. بر اساس گزارش بلومبرگ به نقل از کپلر، تحلیلگر بازار انرژی، تا اوایل سپتامبر میانگین حجم الانجی ذخیره‌شده در شناورهای سطحی به حدود ۴/ ۱میلیون تن رسید که بالاترین میزان ذخیره‌سازی شناورها در دو سال اخیر به حساب می‌آید. به عنوان مثال و به منظور درک بهتر این موضوع، مقدار فعلی ذخایر روی آب الانجی تقریبا معادل حجم کل واردات گاز طبیعی مایع اسپانیا در ماه اوت است. اسپانیا بالاترین تعداد پایانه‌های تبدیل مجدد گاز مایع به حالت گاز را در سطح اروپا داراست.
سیاست تقابلی روسیه
تسوتانا پاراسکووا در اویل‌پرایس نوشت: قیمت جهانی گاز پس از افزایش بی‌سابقه در اوایل سال جاری، مجددا و هم‌زمان با نزدیک شدن فصل سرما در اروپا و آسیا امکان ثبت رکورد بالاتر را خواهد داشت. در این شرایط بحرانی، روسیه کماکان شریان خط لوله گاز خود را به سمت اروپا بسته نگاه داشته است. این امر سود زیادی را سرازیر جیب آن دسته از تجاری می‌کند که با منفعت‌طلبی سیری‌ناپذیر و در انتظار روزهای سخت بازار، الانجی را روی آب احتکار کرده‌اند.
در شرایطی که روسیه آینده عرضه گاز از طریق خط لوله خود را با شرایط جنگی گره زده است، شاهد هجوم همه‌جانبه دولت‌ها برای خرید گاز و در نتیجه ترافیک بی‌سابقه بازار جهانی هستیم. در نتیجه امکان افزایش ظرفیت پذیرش گاز بیشتر روی شناورها بسیار پایین آمده است. دلیل دیگری برای افزایش کنونی حجم ذخیره الانجی روی آب وجود دارد. واقعیت این است که در‌حال‌حاضر پایانه‌های وارداتی در سطح اروپا در حداکثر ظرفیت ممکن و به صورت شبانه‌روزی مشغول سرویس‌دهی هستند. دلیل روشن آن، تلاش دولت‌های غربی در ذخیره‌سازی حداکثری گاز وارداتی روسیه و در‌نهایت اجتناب از جیره‌بندی محتمل گاز است.
اتحادیه اروپا، بر‌اساس داده‌های شرکت زیرساخت گاز، خود در اوایل ماه سپتامبر و جلوتر از زمان برنامه‌ریزی‌شده، به هدف ذخیره سازی گاز ۸۰درصدی خود دست یافت. افزون بر این، تا روز ۸ سپتامبر، منابع ذخیره گاز اتحادیه، تقریبا معادل ۸۳درصد ظرفیت اسمی خود تکمیل شده‌اند. با‌این‌حال ذخیره‌سازی به‌تنهایی، متضمن گذار بی‌دغدغه ساکنان قاره سبز از شرایط سرد اقلیمی در زمستان آینده نخواهد بود.
آیا ذخیره گاز جوابگوی بحران خواهد بود؟
بر اساس گزارش هفته گذشته موسسه تحقیقاتی انرژی آئورا، اگرچه تمهید ذخیره‌سازی گاز روی آب، آرامش موقت را به بازار تزریق می‌کند، اما این راهکار به‌تنهایی و در بلند‌مدت پاسخگوی روند فزاینده تقاضا در زمستان نخواهد بود. خطر کمبود گاز کماکان جدی است. رسیدن سرمای غیرمنتظره می‌تواند به‌سرعت ذخایر خشکی و دریایی گاز را در صورت عدم‌استمرار جریان گاز وارداتی به مقصد اروپا کاهش دهد.
اروپا نباید و نمی‌تواند تنها به ذخیره‌سازی گاز متکی باشد، بلکه به جریان مداوم گاز وارداتی نیاز دارد. مسکو عملا از تامین نفت و گاز اروپا پا پس کشیده است. فراتر از آن کرملین تهدید کرده است در صورت اعمال محدودیت‌های قیمتی غرب، در اقدامی متقابل، تامین و صادرات تمام محصولات انرژی روسیه متوقف خواهد شد. بنابراین حجم بیشتر نفت مورد درخواست اروپا باید از طریق خطوط لوله جایگزین انتقال از نروژ و آفریقا تامین شود. گاز طبیعی مایع الانجی نیز از ایالات متحده و هر جای دیگر به غیر از روسیه، تامین خواهد شد. حتی چین نیز با افزایش قیمت‌ها، درصدد از‌سرگیری فروش مجدد الانجی به اروپاست.
سایمون فلاورز، رئیس و تحلیلگر ارشد وود مکنزی، هفته گذشته اظهار کرد: «بازار گاز در زمستان امسال بسیار متلاطم خواهد بود. (حکایت) نورد استریم۱ تنها نمونه‌ای از تبعات بی‌شمار تصمیم روسیه مبنی بر گره زدن سرنوشت صادرات انرژی به وقایع جنگ است.» فلاورز افزود: «قطع جریان صادرات انرژی روسیه در کنار سردی زمستان، حد نهایی میزان مقاومت و انعطاف‌‌پذیری سیستم انرژی فعلی اروپا را به چالش کشانده و در نتیجه رشد روزافزون قیمت‌ها را رقم خواهد زد.»
اویل‌پرایس گزارش داده تحلیلگر ارشد وودماک در مصاحبه‌ای در واکنش به اعلام علنی گازپروم مبنی بر تصمیم قطع جریان گاز نورد استریم۱، گفته: «گاز باید به هر طریق و با هر قیمتی که شده، به سیستم اروپا تزریق شود.» او ادامه داد: «در شرایط کنونی، تولیدکنندگان برق باید فارغ از دغدغه‌های زیست‌محیطی، زغال‌سنگ را که به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد به چرخه سوخت خود وارد کرده و نفت را به عنوان منبع استراتژیک سوخت ذخیره کنند. به‌رغم تمام این تمهیدات، دولت‌ها ممکن است به منظور کنترل و بهینه‌سازی مصرف، مجبور به سهمیه‌بندی گاز و برق شوند.»
