طرح سقف قیمت بر گاز روسیه، اختلافات در میان اروپایی‌ها را تشدید کرد
شکاف عمیق گازی در اتحادیه اروپا
چنین موضعی چندان خوشایند کشورهایی چون ایالات متحده نیست و به همین دلیل نیز دولت‌های بالتیکی وابسته به واشنگتن به‌عنوان تنها حامیان واقعی اعمال سقف قیمت بر گاز روسیه، مخالف چنین طرحی هستند. از سوی دیگر، کشورهایی چون مجارستان و جمهوری چک نیز به‌طور کامل مخالف اعمال سقف قیمت بر گاز مسکو هستند و تاکید دارند تهدیدات کرملین در این زمینه جدی است و نتایج ویرانگری به همراه خواهد داشت. بااینحال، کشوری چون آلمان نیز عملا در میانه میدان گرفتار شده و از یک سو خواهان اعمال فشار بر روسیه است؛ اما در سمت دیگر، نسبت به اعمال طرح رادیکال و پرریسک سقف قیمت بر همه منابع وارداتی هشدار داده و حتی صدراعظم این کشور اعمال سقف بر بهای گاز روسیه را نیز پرخطر می‌داند. با وجود چنین شکاف گسترده‌ای، به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا قادر به هیچ‌گونه تصمیم‌گیری قطعی درباره روسیه نخواهد بود.
اروپا، ناتوان از تصمیم‌گیری
به گزارش روزنامه گاردین، وزرای انرژی کشورهای عضو اتحادیه اروپا نتوانستند بر سر طرح تعیین سقف قیمتی برای گاز روسیه با یکدیگر به توافق برسند و تردیدها درمورد اجرای چنین اقدامی بیش از گذشته شده است. کادری سیمسون، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، پس از مذاکرات اضطراری در بروکسل در واکنش به افزایش قیمت گاز و برق گفت: «هیچ چیزی در مورد پیشنهادها برای محدود کردن درآمد روسیه قطعی نشده و مورد تصمیم‌گیری واقع نشده است.» بااینحال، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، این ایده را احمقانه دانسته و تهدید کرده در صورت توافق برای اعمال سقف قیمت، اروپا در زمستان امسال منجمد خواهد شد. روسیه در‌حال‌حاضر عرضه خود به اروپا را کاهش داده و گفته است تا زمانی که اتحادیه اروپا تحریم‌ها را لغو نکند، جریان گاز صادراتی خود با حجم قبلی را از سر نخواهد گرفت.
این در حالی است که تا پیش از آغاز جنگ اوکراین، روسیه بیش از ۴۰ درصد گاز وارداتی اروپا را به خود اختصاص داده بود؛ اما اکنون تنها ۹ درصد از واردات گاز این منطقه از مبدا روسیه انجام می‌شود. در‌عین‌حال، سیمسون از طرح سقف قیمتی به‌عنوان ایده‌ای معقول دفاع کرده و معتقد است زمینه این اقدام، دستکاری بازار توسط روسیه و محدودیت مصنوعی در عرضه برای بالا بردن قیمت‌هاست که سودهای کلانی برای مسکو به همراه داشته است. سیمسون معتقد است این سقف قیمتی سود روسیه را کاهش می‌دهد. روز جمعه در بروکسل وزرای انرژی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا درباره مسائل مختلفی، از بحران گازی تا قیمت برق، تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر و ... بحث کردند. این گفت‌وگوها زمینه را برای یک دوره مذاکرات فشرده فراهم کرد و انتظار می‌رود اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، روز چهارشنبه آتی پیشنهادهای قانونی در مورد واکنش اتحادیه اروپا به بحران انرژی را ارائه کند.
شکاف در میان موافقان اعمال سقف قیمت
اعمال سقف قیمتی بر گاز روسیه احتمالا خطرناک‌ترین حرکت اتحادیه اروپا از زمان آغاز جنگ در اوکراین است. کشورهای اروپایی از زمان آغاز جنگ به دنبال تامین گاز از منابع ارسالی کشورهای دیگر مانند قطر، نروژ، ایالات متحده آمریکا و الجزایر بوده‌اند؛ بااینحال، بحران در بازار گاز باعث شده با رقابت بسیار دشواری از سوی رقبای آسیایی خود مواجه شوند. امری که نه‌تنها به افزایش هر چه بیشتر بهای گاز دامن زده، بلکه در تامین گاز مورد‌نیاز همه اختلال ایجاد کرده است. سیمسون می‌گوید در‌حال‌حاضر برای اروپا مهم است که بتواند حجم گاز روسی کاهش‌پیدا‌کرده را با گاز تامین‌کنندگان دیگر جایگزین کند. در چنین شرایطی بحث اعمال سقف قیمتی که به قطع کامل تمام عرضه گاز روسیه به اروپا منجر خواهد شد، قمار بسیار بزرگی بر سر اقتصاد و هزینه‌های زندگی مردم اروپاست که در ماه‌های گذشته به واسطه سیاست‌های رهبران سیاسی ناتو و اتحادیه اروپا رنج‌های بی‌شماری متحمل شده‌اند.
آن‌گونه که به نظر می‌رسد، رهبران برخی کشورهای اروپایی متوجه شده‌اند اعمال سقف قیمت بر گاز روسیه، چه تبعات دردناکی به همراه خواهد داشت؛ از این رو، بسیاری از آنها تصمیم گرفته‌اند با فشار واضح ایالات متحده و دولت‌های ضعیف و وابسته ناتو در دریای بالتیک که به مثابه نیروهای نیابتی واشنگتن در بحران کنونی عمل می‌کنند، همراه نشوند. حدود ۱۲ کشور از جمله فرانسه، بلژیک، یونان، ایتالیا، اسپانیا، لوکزامبورگ و لهستان می‌گویند سقف قیمتی نباید تنها بر گاز وارداتی از روسیه اعمال شود، بلکه باید شامل همه گازهای وارداتی و از جمله گاز طبیعی مایع یا ال‌ان‌جی (LNG) شود. با این حال، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا نسبت به این رویکرد ابراز تردید کرد و گفت سقف قیمت عمومی بر گاز می‌تواند چالشی برای امنیت عرضه باشد. اعمال سقف بر قیمت تمام گاز وارداتی اروپا از نظر کشورهای حامی آن، پیش از هر چیزی ممکن است باعث تلطیف نسبی واکنش مسکو شود.
همچنین سیاسی بودن چنین اقدامی که تبعات فاجعه‌باری برای مردم اروپا خواهد داشت، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. تلاش شبانه‌روزی ایالات متحده برای سوق دادن اروپا به چنین پرتگاهی، علاوه بر ایجاد یک شکاف تاریخی و ابدی میان روسیه و اروپا که تنها به تامین منافع ایالات متحده و ناتو کمک می‌کند، باعث می‌شود اروپا برای تامین انرژی خود به گاز طبیعی مایع آمریکا روی آورد. واقعیت این است که ایالات متحده در چند سال گذشته دست به هر اقدام ممکنی زده - از تحریم نورد استریم ۲ توسط روسای جمهور مختلف تا تهدیدهای پیاپی دونالد ترامپ علیه اروپا - تا کشورهای اروپایی را مجبور کند از شرکت‌های انرژی آمریکایی گاز خریداری کنند و به ال‌ان‌جی روی آورند. تلاشی که بالاخره به نظر می‌رسد در‌حال تحقق است و غول‌های انرژی آمریکایی قرار است جیب‌های خود را با پول اروپای بحران‌زده پر کنند، اما این امر برای همه راضی‌کننده نیست.
تین ون در استرایتن، وزیر انرژی بلژیک، به خبرگزاری رویترز گفت مصرف‌کنندگان اروپایی به جای سقف قیمت سیاسی روی واردات روسیه، به محدودیت عمده قیمت گاز نیاز دارند. ون در استرایتن همچنین گفت بلژیک خواهان سقف قیمتی پویایی در سراسر اتحادیه اروپاست تا این‌گونه بتواند امنیت عرضه خود را تضمین کند. وزیر انرژی بلژیک با بیان اینکه اگر هدف از اعمال سقف پایین آوردن قیمت‌ها باشد، اعمال سقف قیمت بر گاز روسیه هیچ تاثیری نخواهد داشت؛ عنوان کرد سقف قیمتی برای گاز روسیه تصمیمی صرفا سیاسی است و مسکو در‌حال‌حاضر عملا گازی به اروپا نمی‌دهد که این سقف بخواهد اثرگذاری خاصی بر آن داشته باشد. خبرگزاری رویترز گزارش کرده است سخنگوی دولت یونان نیز ضمن تاکید بر اینکه از پیشنهاد کمیسیون اروپا برای محدودیت قیمت گاز روسیه حمایت نخواهند کرد، گفته است اعمال سقف قیمت بر گاز روسیه، به جای آنکه منافع بیشتری برای شهروندان اتحادیه اروپا داشته باشد، باعث می‌شود مشکلات بیشتری برای آنها ایجاد شود.
موضع میانه آلمان
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، مخالف اعمال سقف قیمت برای تمام گاز وارداتی اروپاست و ضمن انتقاد از این موضع گفت مطرح‌کنندگان چنین ایده‌ای، عواقب اقدام رادیکالی را که پیشنهاد می‌کنند در نظر نگرفته‌اند. به گزارش پولیتیکو، شولتز معتقد است دوستان اتحادیه اروپا در نروژ و آمریکا که گاز به قاره سبز می‌دهند، در صورت اعمال سقف قیمتی دیگر حاضر به ارسال محموله به اروپا نخواهند بود و به همین دلیل، اتحادیه اروپا صلاحیت تصمیم‌گیری درباره چنین مساله‌ای را ندارد. شولتز همچنین می‌گوید حتی اعمال سقف قیمت تنها علیه روسیه نیز ممکن است کرملین را تحریک کند و روسیه عرضه گاز خود را به‌طور کامل از طریق تمام مسیرها متوقف کند که برای اروپای مرکزی می‌تواند بسیار خطرناک و دردسرساز باشد. آلمانی‌ها به‌خوبی می‌دانند با وجود ذخایر گازی نسبتا مناسبی که در اختیار دارند، در صورتی که روسیه گاز اروپا را قطع کند، آلمان باید طبق قوانین اتحادیه اروپا گاز خود را با همسایگان به اشتراک بگذارد، امری که مشکل همسایگان را برطرف نمی‌کند و مشکلات آلمان را تشدید می‌کند.
مخالفان و موافقان جدی طرح سقف قیمت
از این رو به نظر می‌رسد دولت‌های کوچک بالتیک مانند استونی، لتونی و لیتوانی که پرچمدار تبلیغات ضد‌روسی در اروپا شده‌اند و همواره منعکس‌کننده مواضع ایالات متحده در اتحادیه اروپا هستند، تنها طرفداران جدی اعمال سقف قیمت بر گاز روسیه هستند. اما واقعیت این است که دولت‌های دریای بالتیک، اگر حمایت آمریکا نباشد، قادر به اعمال هیچ‌گونه فشاری بر سایر کشورهای اروپایی نخواهند بود و با سیاست تخاصم‌جویی بیشتر علیه روسیه، تنها تضعیف اقتصادهای اروپایی و وابستگی بیشتر به ایالات متحده را برای دیگر کشورهای اتحادیه اروپا به همراه دارند. در‌همین‌حال، کشورهای مجارستان، جمهوری چک و اسلواکی به شکل کاملا علنی مخالف هرگونه اعمال سقف قیمتی علیه روسیه هستند، زیرا به‌خوبی می‌دانند تهدید کرملین درباره یخ زدن اروپا مانند دُم گرگ در داستان‌های افسانه‌ای، تهدیدی توخالی نیست.
این کشورها همچنین می‌دانند ایالات متحده هیچ اهمیتی به کشورهای اروپایی و رنج آنها نمی‌دهد، اما دولت‌های ملی اروپا باید برای ماندن در قدرت به فکر منافع مردم خود باشند و قطع کامل گاز اروپا، افزایش هر چه بیشتر هزینه‌های زندگی، رشد تورم، رکود اقتصادی و فروپاشی احتمالی سیستم تامین انرژی در زمستان، منافع شهروندان این کشورها را تامین نخواهد کرد. از این رو، این کشورها که همگی از اعضای ناتو نیز هستند، به‌شدت مخالف هرگونه اقدام تحریک‌آمیزی هستند که عواقب فاجعه‌باری برای کشورهایشان در پی داشته باشد.روسیه بارها در روزهای گذشته هشدار داده عواقب اعمال سقف قیمت برای اروپا و غرب دردناک خواهد بود و سقف قیمتی موردانتظار آنها به کف قیمت تبدیل خواهد شد. حالا باید منتظر ماند و دید اروپا با ادامه این بازی خطرناک به چه نتیجه‌ای خواهد رسید؛ هر چند همین حالا نیز روشن است که حتی اگر روسیه به خواسته‌هایش نرسد، اتحادیه اروپا نیز نمی‌تواند برنده این بازی باشد و بی‌تردید بازنده اصلی خواهد بود.
