اماواگرهای تقاضای نفت و هزینه حمل دریایی در سراشیبی قرار گرفته است
واهمه نفت از تعمیق رکود جهانی
به‌رغم افزایش بهای نفت خام در روز گذشته، اما شاهد هستیم قیمت طلای سیاه در هفته پیش ۲درصد افت نرخ داشت که نگرانی از چشم‌انداز اقتصاد جهانی و قرنطینه در چین از مهم‌ترین دلایل این روند بود. اگرچه نمی‌توان جرقه‌های رشد قیمت پایان هفته را نادیده گرفت. نکته مهم آنکه شاهد کاهش هزینه حملونقل دریایی هستیم که نشان می‌دهد بازارهای جهانی از هم‌اکنون خود را برای ورود به یک ورطه خطرناک از رکود آماده می‌کنند.
سقوط نرخ حمل ونقل دریایی
در شرایط کنونی، جهانیان اعم از دولتمردان و شهروندان عادی، زیر سایه تبعات ناشی از جنگ و تورم فراگیر با بحران‌های فزاینده تامین انرژی دست به گریبان هستند. چالشی عظیم و فراگیر که در صورت عدم‌اتخاذ تمهیدات لازم از سوی بازیگران صحنه بین‌الملل، می‌تواند تبعات مخاطره‌آمیز در پی داشته باشد. از منظر ناظران بازار، افت محسوس میزان تقاضای کالا به تعبیر عام، که ناشی از اتخاذ تدابیر و سیاست‌های انقباضی دولت‌های بزرگ در تمام ابعاد تجارت است، موجبات کاهش مستقیم قیمت هرچند کوتاه‌مدت و افت تقاضا در برابر عرضه فعلی نفت و فراورده‌های نفتی شده است. شرکت‌های برجسته حملونقل دریایی دیگر همچون گذشته نه‌چندان دور، حاکم مطلق بازار حملونقل نبوده و استیلای پیشین خود بر تعیین و دستکاری تعرفه‌‌های حملونقل جهانی را از دست داده‌اند. در شرایط کنونی، از بازار و تقابل عرضه و تقاضا به عنوان حاکم بلامنازع و تعیین‌کننده در حوزه قیمت‌گذاری خدمات حملونقل یاد می‌شود.
آخرین داده‌ها بیانگر این مهم است که هزینه حمل در جهان در مسیرهای دریایی در شرایط کنونی رشد منفی را تجربه می‌کند. این امر به نوبه خود نشانه‌ای از این واقعیت است که سکون و رکودی کم‌نظیر، آینده مبهم مبادلات بین‌المللی را انتظار می‌کشد. در نتیجه این فعل‌‌و‌انفعالات، محتمل است در آینده‌ای نه‌چندان دور، بازار جهانی شاهد تحقق رکودی کم‌سابقه در بازارهای تعیین‌کننده باشد. پر‌واضح است هدف غایی طراحان این سناریو، در ایستگاه آخر، تاثیر بر میزان تقاضای جهانی نفت است. براساس جدیدترین گزارش تحلیلی از سوی سازمان تجارت جهانی که در ماه اوت منتشر شد، شاخص نرخ رشد تجارت جهانی روند نزولی را تجربه می‌کند.
این شاخص اگرچه به‌نسبت پایدار بوده ولی در مقام مقایسه، پایین‌تر از خط شاخص روند سیر مبادلات جهانی کالاست. شاخص همچنین گویای این واقعیت است که تجارت جهانی کالا در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۲ روند رشد خود را ادامه داده، لیکن سرعت رشد آن کندتر از سه‌ماهه نخست سال بوده و در ادامه یعنی در شش‌ماهه دوم سال سیر نزولی را تجربه خواهد کرد.آخرین قرائت از گزارش‌های تحلیلی روز بازار انرژی، با جدیدترین پیش‌بینی و تحلیل منتشر‌شده از سوی سازمان تجارت جهانی در ماه آوریل انطباق کامل دارد. این سازمان تحقق رشد ۳درصدی در حجم مبادلات جهانی کالا در سال ۲۰۲۲ را پیش‌بینی کرده بود.
بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی «نبرد امروز روسیه و اوکراین، پیش‌بینی بازار و تحلیل وضع پیش رو را با چالش جدی مواجه کرده است. در نتیجه این نبرد، روند فزاینده فشارهای تورمی و وضع قوانین مالی انقباضی و سخت‌گیرانه از سوی اقتصادهای پیشرفته دنیا، سرعت گرفته است». همین‌طور بر اساس گزارش چهارشنبه گذشته CNBC، در ادامه سال ۲۰۲۲، حجم تجارت جهانی براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌پذیرفته روند نزولی را تجربه خواهد کرد. تحت این شرایط که ماحصل آن رکود یاد‌شده است، ریزش چشمگیر هزینه حملونقل جهانی دور از ذهن نخواهد بود.جاناتان روچ، تحلیلگر حملونقل دریایی کانتینری، در مصاحبه این هفته خود با وال‌استریت ژورنال گفت: تاثیر نزولی و طبیعتا منفی تورم بر میزان تقاضا و کاهش حجم سفارش کالا از سوی مصرف‌کننده، قدرت مانور و حکمرانی شرکت‌های حملونقل دریایی روی نرخ خدمات خود را تا حد زیادی تضعیف کرده است. در همین راستا، نرخ حملونقل کانتینری، براساس شاخص فرایتوس بالتیک که توسط مجله وال استریت ژورنال منتشر شده است، تا به امروز افت ۶۰درصدی را تجربه کرده است.
روچ افزود: «رکود جامع و بالقوه اقتصاد جهانی، که از تبعات تورم فزاینده جهانی دوشادوش روند افزایشی قیمت حامل‌های انرژی است، سیر نزولی بازار نفت را رقم زده است.» وی ادامه داد: «در سال ۲۰۲۱ تب تقاضای عمومی برای خرید هرچه بیشتر محصولات مصرفی پایین آمد. در نتیجه آن شاهد ارتقای شاخص بودجه (مصرفی) بیشتر برای سفر، اوقات فراغت و خرید خدمات از سوی مردم بودیم.»کاهش رشد تجارت تنها منجر به تشدید ترس بازار نفت از رکود خواهد شد. به عنوان نمونه می‌توان به کاهش ۵درصدی قیمت نفت در روز چهارشنبه گذشته اشاره کرد. این افت ناگهانی قیمت، ریشه در واهمه بازار از چشم‌انداز وقوع رکود قریب‌الوقوع جهانی دارد. رکودی که به عقیده تحلیلگران، در صورت تحقق، بازار نفت را با چالش‌های جدی‌تر از گذشته روبه‌رو خواهد ساخت.
نفت در هفته‌ای که گذشت
بهای نفت با سقوط ۲درصدی در هفته روبه‌رو شد. البته روز جمعه شاهد رشد ۲درصدی روزانه بهای نفت بودیم اما به‌سبب افزایش نرخ بهره و همین‌طور تضعیف تقاضا به‌دلیل شرایط قرنطینه‌ای چین، روند کاهشی هفتگی خود را ادامه داد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، هم برای مقابله با برنامه اعمال سقف قیمتی بر نفت و گاز روسیه، تهدید کرده به کشورهایی که از این طرح پیروی کنند نفت و گاز نمی‌فروشد. هرچند اروپا عزم خود را برای اعمال سقف قیمتی بر گاز روسی راسخ کرده است اما خبرهای تازه حاکی از مخالفت آلمان و فرانسه با این طرح است.وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا دیروز جمعه تا ساعت ۱۷:۱۵ بعد‌ازظهر به‌ازای هر بشکه ۸۵دلار و ۳۶سنت فروخته شد که نسبت به قیمت ۸۲دلاری روز قبل در همین ساعت ۲۲/ ۲درصد افزایش داشته است. شاخص نفت برنت دیروز هر بشکه ۹۱دلار فروخته شد که نشانگر افزایش ۱۶/ ۲درصدی نسبت به روز گذشته است. این شاخص در هفته گذشته بالای ۹۴دلار خریدوفروش می‌شد که حکایت از کاهش ۷/ ۲درصدی نسبت به هفته گذشته دارد. البته عربستان با کاهش ۱۰۰هزاربشکه‌ای تولید اوپک‌پلاس سعی در بالا نگه داشتن قیمت‌ها داشت اما سقوط تقاضا به‌گونه‌ای است که این عدد تغییری در مناسبات بازار ایجاد نمی‌کند.
استفان برنوک، کارگزار نفت شرکت پی‌وی‌ام (PVM)، در گفت‌وگو با رویترز عنوان کرد: «ماه‌های آینده غرب منابع انرژی خود را مصرف می‌کند و باید برای مقابله با افزایش قیمت خود را آماده کند.» با وجود جهش نرخی که روز جمعه در بازار رخ داد اما میانگین نوسان هر دو شاخص نفت ۲درصد کاهش هفتگی پیدا کرد و برنت به پایین‌ترین میزان از ژانویه رسیده بود. آن هم در‌حالی‌که اروپا هنوز شوک نفت ۱۴۷دلاری برنت را (به صورت مقطعی) فراموش نکرده است. شرایط شیوع کرونا در چین به‌گونه‌ای است که شهر ۲۱میلیون‌نفری «چندو» قرنطینه را تمدید کرده است و از دیگر شهروندان خواسته از مسافرت در آخر هفته اجتناب کنند. علاوه بر این، افزایش ۵صدم درصدی نرخ بهره اتحادیه اروپا که در هفته گذشته اعمال شد چشم‌انداز بازار را با عدم‌تقاضا و رکود ترسیم کرده است. یکی از تحلیلگران سی‌ام‌سی مارکت (CMC Markets) هم در گفت‌وگو با رویترز عنوان کرد: «رشد تقاضای نفت ممکن است فعلا به دلیل احیای ریسک اقتصادی در سراسر جهان متوقف شود.»
