انبوهی از قیمتها در اقتصاد وجود دارد و بهطور طبیعی هر کدام از قیمتهای نسبی (قیمت یک کالا یا دارایی نسبت به بقیه قیمتها) متاثر از شرایط عرضه و تقاضای مختص آن کالا یا دارایی است و قیمت مطلق یا ریالی همه داراییها و کالاها و خدمات نیز متاثر از یک عامل مشترک است که در اقتصاد کلان کاملا شناختهشده است و آن هم مقدار متغیرهای پولی مانند حجم نقدینگی است. برخی از قیمتها شامل قیمت مسکن، قیمت طلا، قیمت ارز یا نرخ ارز، قیمت سهام، نرخ بهره، و قیمت انواع کالاها و خدمات است. اما سلطان این قیمتها و تنظیمگر این قیمتها کدام است؟
درست ۵۵ سال از روزی میگذرد که نخستین پیام موفقیتآمیز از طریق یک شبکه تحقیقاتی که پیشرو اینترنت مدرن بود، ارسال شد تا نقطه آغازی برای عصری جدید در ارتباطات باشد. به همین بهانه بیستونهمین روز اکتبر در تقویم جهانی به نام اینترنت خورده است. برای ما که زندگی مجازی را در قفس فیلترینگ تجربه میکنیم حالا سه سال است که این روز معنای دیگری دارد؛ خاصه در دنیایی که به لطف اینترنت در آن مرزها کمرنگتر شدهاند.
حمله بامداد شنبه اسرائیل به برخی تاسیسات نظامی ایران، محکومیت آن رژیم از سوی شورای همکاری خلیج فارس و دولتهای عضو آن بهویژه عربستان سعودی و امارات عربی متحده را به دنبال داشت. دو بازیگری که مواضع آنها، دماسنج بلوک عربی و انعکاس روندها و فرآیندهایی است که در جهان عرب میگذرد. آنچه در بیانیههای صادره از سوی ریاض و ابوظبی اتخاذ شده، تاکید بر محکومیت شدید و نقض حاکمیت ایران بوده که فراتر از مواضع محتاطانه سابق معنا پیدا میکند.نقطه عطف مهمی که فراتر از ترجیحات و دغدغههای این بازیگران برای مصون ماندن از درگیریها، بازتاب روندهای مستحکم تنشزدایی بین ایران و کشورهای عربی در فضای پایداری تنشهاست.
حدود ۳.۶ میلیارد نفر، تقریبا نیمی از جمعیت جهان، در حال حاضر بهشدت در معرض خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی قرار دارند. تا زمانی که انتشار گازهای گلخانهای و روند گرمایش زمین افزایش یابد، این عدد نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در حالی که جهان باید بهسرعت برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و متوقف کردن تغییرات اقلیمی اقدام کند، این اقدامات بهتنهایی حتی برای محافظت از افرادی که هماکنون تحتتاثیر این تغییرات قرار دارند، کافی نخواهد بود. به همین دلیل نیاز فوری به افزایش تلاشهای تطبیق با تغییرات اقلیمی برای حفاظت از جوامع آسیبپذیر وجود دارد. با این حال، پیشرفت جهانی در زمینه تطبیق با تغییرات اقلیمی تاکنون کوچکمقیاس و کند بوده و بهطور ناامیدکنندهای از نیاز جهان عقب مانده است.
در شرایط کسری بودجه کمسابقه و مهمتر از آن، شرایط نهچندان مساعد داخلی که امروز مهمترین مانع بر سر راه اجرای هر نوع طرح اصلاحی در حوزه اقتصاد بهشمار میآید، صحبت از کاهش نرخ بهره، غیرمنطقی است. برای حل یا تخفیف معضل کسری بودجه، سه مسیر کلی پیش روی دولت چهاردهم قرار دارد که انتظار میرود لایحه بودجه۱۴۰۴ ابعاد این مسیرها و مسیر مدنظر دولت چهاردهم را برایمان آشکار کند؛ مسیر نخست، تداوم مسیری است که سالهاست داریم طی میکنیم؛ تمرکز بر منابع و به دنبالش، اتکا به منابع بانکی، انتشار اوراق بدهی و منابع صندوق توسعه.
تحریمهای بانکی و مالی اعمالشده علیه ایران، بهویژه توسط ایالات متحده، تاثیرات گسترده و عمیقی بر اقتصاد کشور و جامعه کارگری و کارفرمایی گذاشته است. این تحریمها نهتنها دولت ایران، بلکه بخش خصوصی و کارگران را نیز بهشدت تحت فشار قرار داده است. لازم دیدم تا ضمن بررسی این تحریمها، نحوه عملکرد آنها، تاثیرات بر اقتصاد ایران و امکان اعمال این تحریمها علیه کارفرمایان و کارگران بر اساس قوانین بینالمللی، راهکارهای حقوقی و مکانیسمهای امکان اقامه دعوی توسط تشکلهای کارگری و کارفرمایی ایران را برای مستثنی شدن از این تحریمها مد نظر قرار دهیم.
چرا پهپادها در سطح بینالمللی تا این حد حساسیتبرانگیز شدهاند و آیا این حساسیتها موجه به نظر میرسد؟ واقعیت این است که استفاده از پهپادها در مخاصمات مسلحانه پدیدهای جدید نیست. سابقه استفاده از این ابزارها به دههها پیش بازمیگردد. در جنگ جهانی دوم از هواپیماهای بدون سرنشین برای جمعآوری اطلاعات میدانهای نبرد و شناسایی اهداف بالقوه استفاده میشد. اما در دهههای اخیر، نقش پهپادها به عنوان ابزار تهاجمی و سلاحهای مخرب نظامی به طرز چشمگیری گسترش یافته است. این گسترش با نگرانیهای فزایندهای در سطح جهانی روبهرو شده است، زیرا پهپادها اکنون توانایی کشتار از راه دور و بدون حضور فیزیکی نیروهای انسانی در میدان نبرد را دارند.
بالاخره بعد از سالها انتظار، دارون عجماوغلو، جیمز رابینسون و سیمون جانسون جایزه نوبل را بردند. عجماوغلو و رابینسون آنقدر با هم کارهای مشترک دارند که بهسختی بتوان این دو را جدا از هم تصور کرد؛ یک زوج علمی و همکار بسیار کارآمد، یکی اقتصاددان موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و دیگری اقتصاددان و محقق علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو و البته سیمون جانسون، اقتصاددان و استاد کارآفرینی دانشکده کسبوکار امایتی. این سهنفر با مقاله پرارجاع «خاستگاههای استعماری توسعه: یک بررسی تجربی» که سال ۲۰۰۱ در مجله معتبر AER چاپ شد، عملا فهم ما را در مورد تاثیر نهادهایی که در طول تاریخ در جوامع شکل گرفتهاند و امروز روی وضعیت اقتصادی ما موثر هستند دگرگون کردند.
دوشنبه ظهر اعلام شد که جایزه نوبل به عجم اوغلو، رابینسون و جانسون تعلق گرفته است و دلیل آن، تشریح چگونگی شکلگیری نهادها و تاثیر آن بر رفاه عنوان شده است. واقعیت آن است که سالهاست عموم اقتصاددانان یقین داشتند که دارون عجم اوغلو لایق جایزه نوبل است؛ ولی میگفتند که کمیته نوبل نمیخواهد این جایزه را در جوانی به او بدهد تا انگیزه فعالیت علمیاش کم نشود. بنابراین این جایزه نوبل غیرمنتظره نبود. اما بد نیست به این پرسش بپردازیم که محورهای اصلی فعالیت دارون عجم اوغلو چیست.
پدیداری بحرانهای دورهای و تصاعد تنشها در خاورمیانه این پرسش قدیمی اما تعیینکننده را مجددا به میان آورده که مسیر اقتصادی صلح در خاورمیانه چگونه به دست میآید؟ آیا خاورمیانه مستثنی از مناطق دیگر از جمله شرق آسیا، اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی است؟ آیا تجربه ادغام اقتصادی این مناطق میتواند در مورد خاورمیانه نیز صدق کرده و آن را از انبوه مسائل سیاسی، نظامی و امنیتی حلنشده عبور دهد؟ پیشنیازهای رسیدن به توسعه اقتصادی در خاورمیانه کدام است؟ عبور از دژ منطقهای و رسیدن به جوامع امن ممکن خواهد بود؟
بر کسی پوشیده نیست که سایه وقایع سیاسی بر سر بازار سرمایه کشور این روزها سنگینتر از گذشته شده است. از یک سو درگیریهای منطقه موجب بروز نااطمینانی در فضای معاملاتی شده و از سوی دیگر، نزدیک شدن به ۱۵آبان و موعد انتخابات ریاستجمهوری آمریکا توجه سرمایهگذاران را به خود جلب کرده است.
روز پنجشنبه جهان شاهد یک لحظه تاریخی بود: دولت بریتانیا اعلام کرد که کنترل مجمعالجزایر چاگوس را به موریس واگذار خواهد کرد. این تصمیم، نقطه پایان بر یکی از طولانیترین مناقشات دیپلماتیک میان دو کشور است.
امیدها نسبت به حل موضوع افایتیاف (FATF) با روی کار آمدن دولت چهاردهم و اظهارات جستهوگریخته مقامات این دولت، خصوصا رئیسجمهور پزشکیان، افزایش یافته است. اما واقعیت این است که کلید قفل FATF در دست مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و دولت است و ارکان مختلف حاکمیت در حل این موضوع دخیل هستند. این شرایط به طور طبیعی حل مساله را بسیار پیچیده و سخت کرده است.تداوم قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، سالهاست به چالشی بزرگ برای ساختار اقتصادی و معضلی برای نظام سیاستگذاری ایران تبدیل شده است.
در دنیای امروز، تجارت بینالمللی به یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی کشورها تبدیل شده است. تعاملات تجاری بینالمللی نهتنها برای تولیدکنندگان داخلی اهمیت بسزایی دارد، بلکه به مصرفکنندگان نیز امکان میدهد تا به کالاها و خدمات متنوع و باکیفیتتر دسترسی داشته باشند. تجارت جهانی مرزهای جغرافیایی را از میان برداشته است و به کشورها اجازه میدهد تا از مزایای رقابت بینالمللی بهرهمند شوند. با این حال، برای کنترل و مدیریت جریان واردات و صادرات، دولتها از سیاستهای تجاری مختلفی مانند تعرفههای گمرکی استفاده میکنند. تعرفههای تجاری بهعنوان یکی از ابزارهای سیاستگذاری اقتصادی، میتوانند تاثیرات گستردهای بر رفاه کلی اقتصادی یک کشور، بهویژه رفاه مصرفکنندگان داشته باشند.
استانی که شما به عنوان نماینده عالی دولت در آن حضور دارید استانی است که ظرفیتهای صنعتی و معدنی خاصی ندارد؛ نهاینکه تهی از اینهاست، بلکه آنگونه که زیستگاه شما کرمان به عنوان بهشت معادن یا مکانهایی که در آن خدمت داشتهاید سرشار از مراکز صنعتی باشد، اینگونه نیست.