دکتر علی‌اصغر شالبافیان/ عضو هیات علمی دانشگاه سمنان

منبع: کتاب گردشگری سلامت در رویکردی جامع

مالزی دیرتر از تایلند فعالیت در زمینه گردشگری پزشکی را شروع کرد؛ با این وجود به‌سرعت خود را به رقبا رسانده و به یکی از برترین مقاصد در این عرصه تبدیل شده است. این کشور پس از سال ۱۹۹۸، با درک اهمیت متنوع‌سازی اقتصاد کشور برای پخش کردن خطرات اقتصادی احتمالی در بخش‌های مختلف، مفهوم گردشگری پزشکی را مطرح کرد. گردشگری پزشکی در مالزی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱، ۹۲درصد رشد یافته و پیش‌بینی شده که درآمد کشور مالزی در سال ۲۰۱۶به مبلغ ۵۹۰ میلیون دلار برسد. مالزی به‌عنوان یک مقصد گردشگری پزشکی، به‌واسطه چند مزیت کلیدی از جمله برخوردار بودن از متخصصان برتر مراقبت سلامت در رشته‌های مختلف پزشکی، تسلط کارکنان پزشکی بر زبان انگلیسی، توانایی اجرای برخی از پیچیده‌ترین درمان‌ها در جهان، تعادل هزینه معالجات پزشکی با سطح کیفیت خدمات و نیز برابری سطح کیفیت خدمات پزشکی و دندان‌پزشکی کشور با همین خدمات در کشورهای توسعه‌یافته، توسط دولت حمایت و توسعه یافته است. علاوه بر این مزایا که حمایت‌های دولتی را سبب شده است، جاذبه‌های گردشگری مانند سواحل زیبا از جمله محرک‌هایی هستند که بیماران خارجی را برای انتخاب این کشور به‌عنوان مقصد گردشگری پزشکی ترغیب کرده است. صرف‌نظر از بسته‌های جذاب گردشگری پزشکی، دلیل دیگر جذب گردشگران سلامت به این کشور، بسته‌های تعطیلاتی اسپا است.

نقش بخش دولتی و خصوصی در گردشگری سلامت

گردشگری سلامت دومین و بزرگ‌ترین منبع درآمد ملی در مالزی است. از این‌رو دولت مالزی به گردشگری سلامت به منزله ابزاری برای رشد اقتصادی کشور می‌نگرد و برای تسهیل سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در این بخش تلاش بسیاری کرده است. تلاش‌های دولت مالزی برای توسعه و حمایت از صنعت گردشگری پزشکی متنوع است و به‌طور خلاصه عبارت است از تسهیل یا ایجاد شرایطی برای توانمندسازی، فراهم کردن مشوق‌های مالی و انجام فعالانه فعالیت‌های ترفیعی. وزارت بهداشت مالزی در ژانویه سال ۱۹۹۸ یک کمیته ملی بین وزارتخانه‌ای را برای ارتقای گردشگری سلامت و پزشکی تشکیل داد. اقدامات این کمیته که بعدها به شورای گردشگری سلامت مالزی تغییر نام داد، در حقیقت، فرصتی کلیدی برای رشد گردشگری سلامت محسوب می‌شود؛ چراکه برای مثال در یکی از اقداماتش، بیماران بین‌المللی را به دروازه‌ای از اطلاعات مهم موردنیازشان برای آگاهی از انواع گزینه‌های گردشگری پزشکی موجود در مالزی معرفی و به آنها این امکان را می‌دهد که در کشور خودشان تنها با استفاده از موتورهای جست‌وجو، به‌‌آسانی به اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا و از اطلاعات پایگاه‌های تخصصی که برای آنان فراهم نموده، استفاده کنند.

به عبارتی، تمرکز این کشور بر کیفیت مطلوب و قیمت کم است تا بتواند با سایر مقاصد گردشگری پزشکی رقابت کند و کارآیی قوانین و مقررات دولت، از این منظر که بیماران خارجی را از کیفیت مطلوب مراقبت و خدماتی که دریافت می‌کنند مطمئن می‌سازد، یکی از فرصت‌های گردشگری سلامت در مالزی به‌شمار می‌رود. علاوه بر کیفیت و قیمت، زمان کوتاه انتظار برای دریافت خدمات در این کشور، عامل کلیدی دیگری است که توانایی بیمارستان‌های خصوصی در جذب بیماران خارجی را ارتقا می‌بخشد.

همچنین دولت مالزی به‌منظور جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و شناساندن این کشور به‌عنوان یک مقصد گردشگری پزشکی، ‌به سرمایه‌گذاران مشوق‌های مالیاتی برای ساخت تاسیسات درمانی، استفاده از تکنولوژی و تجهیزات پیشرفته پزشکی و فرآیندهای آموزشی اعطا می‌کند. علاوه بر این در تشویق بیمارستان‌های خصوصی برای دستیابی به کیفیت ارزشمند خدمات مراقبت سلامت و کسب اعتبار داخلی یا بین‌المللی از انجمن کیفیت سلامت مالزی یا کمیسیون مشترک بین‌المللی، برای آنها مشوق‌هایی نظیر تخفیف دوبل مالیات بر درآمد در نظر گرفته شده است. در این میان بخش خصوصی نیز نقش مهمی در توسعه گردشگری پزشکی ایفا می‌کند و ادغام افقی که به معنای همکاری مراکز پزشکی با هتل‌ها و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات سفر برای ارائه بسته‌های جذاب و متنوع است به خوبی مشاهده می‌شود. در این ادغام، بیمارستان‌های خصوصی با دیگر بازیگران گردشگری سلامت مانند تورگردانان، هتل‌ها و خطوط هواپیمایی متحد شده‌اند تا بسته‌های خدماتی‌شان حداکثر ارزش افزوده را برای مشتری ایجاد کند. مالزی همچنین با ارائه مفهوم «هاسپیتال» که به معنای ارائه توامان خدمات بیمارستان و هتل در یک مکان است، خدماتش را نسبت به برخی از کشورهای همسایه خود از جمله سنگاپور با هزینه کمتری ارائه می‌دهد. از دیگر اقدامات مثبت بیمارستان‌های خصوصی می‌توان به تاسیس بخش مشتریان بین‌المللی در بیمارستان‌ها و راه‌اندازی آژانس‌های مسافرتی در داخل بیمارستان برای راحتی و سهولت دسترسی گردشگران پزشکی، اشاره کرد.


خدمات و بازارهای گردشگری سلامت مالزی

در میان مهم‌ترین درمان‌هایی که در این کشور به بیماران خارجی ارائه می‌شود می‌توان به درمان‌های پزشکی قابل علاج، جراحی پلاستیک، جراحی قلب و قفسه‌سینه، درمان‌های باروری، رادیولوژی، معاینات کلی پزشکی و بررسی سلامت افراد و جراحی‌های ارتوپدی یا عیوب استخوانی اشاره کرد. عمده گردشگران پزشکی ورودی به مالزی از کشورهای اندونزی (72 درصد)، سنگاپور (10 درصد)، ژاپن (5درصد)و آسیای غربی (2 درصد)به این کشور می‌آیند. بازارهای هدف دیگری که مالزی به خوبی شناسایی کرده و در صدد جذب آنها برآمده است، کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند میانمار، ویتنام، برونئی و کامبوج هستند که در این کشورها بیمارستان‌هایی با کیفیت مطرح تاسیس نشده یا به ندرت وجود دارد. یکی دیگر از نکات برجسته گردشگری پزشکی مالزی، ارائه خدمات متناسب با فرهنگ‌ها، ادیان و ملیت‌های گوناگون است. در حقیقت، هویت اسلامی کشور مالزی، عنصری مهم برای جذب بیماران خاورمیانه است.