راهکار حفظ صدرنشینی در مقاصد گردشگری
گروه گردشگری، شیما رئیسی: در آستانه ورود به سال جدید میلادی، رسانه‌ها و خبرگزاری‌های معتبر جهانی، ایران را در صدر مقاصد گردشگری سال 2016 معرفی کردند. به اعتقاد کارشناسان برجسته شدن نام ایران در این رسانه‌ها تاثیر قابل‌توجهی بر تقاضای گردشگران برای ورود به ایران خواهد داشت. دکتر غلام حیدر ابراهیمبای سلامی، عضو شورای‌عالی گردشگری و میراث فرهنگی کشور در این‌باره به «دنیای اقتصاد» گفت: «گرچه این معرفی حائز اهمیت است اما با توجه به اینکه ایران، کشوری پیشرفته در زمینه ورود گردشگران نیست، استفاده از این فرصت‌هاست که در وهله نخست اهمیت می‌یابد.» وی با تاکید بر کاستی‌های جدی در زیر ساخت‌های گردشگری کشور اظهار کرد: «در شرایطی که 70 درصد از گردشگران علاقه‌مند برای ورود به ایران، متقاضی سفر به اصفهان هستند و به‌دلیل نبود هتل‌های پرستاره کافی، تقاضایشان برگشت می‌خورد، ‌معرفی ایران به عنوان یک مقصد جذاب تا چه اندازه می‌تواند صنعت گردشگری ما را متحول کند؟» وی همچنین افزود: «در چنین شرایطی ما گردشگرانی با درآمد بالای 30 هزار دلار در سال را از دست خواهیم داد؛ ‌گردشگرانی که می‌توانند آورده‌های ارزی بسیار خوبی برای کشور ما داشته باشند.»

عضو شورای‌عالی گردشگری و میراث فرهنگی کشور تصریح کرد:‌ «تمرکز برای ورود انبوه گردشگران و بالا بردن آمار گردشگران ورودی نمی‌تواند به تنهایی ملاکی مناسب برای توسعه گردشگری کشور باشد؛‌ مضاف بر اینکه درآمدهای حاصل از این صنعت تابعی مستقیم از تعداد ورود گردشگران نیست.» وی با این مقایسه که در مثال ممکن است ۲۰۰ هزار گردشگر اروپایی ورودی به ایران، سود بیشتری را نسبت به ۳ میلیون گردشگر عراقی و افغان نصیب اقتصاد ایران کنند، بر شناسایی بازارهای هدف، دسته‌بندی و سپس نیازسنجی آنها و در نهایت برنامه‌ریزی بر اساس فرصت‌های شناسایی شده با هدف کسب درآمد حداکثری از این صنعت تاکید کرد. ابراهیمبای سلامی اضافه کرد:‌ «البته چنین گفته‌هایی به معنای نادیده گرفتن پتانسیل‌های گردشگران با درآمد و توان مالی کمتر نیست؛ بلکه در شرایط ایده‌آل باید به همه گردشگران به چشم یک فرصت ویژه نگریست.» این استاد دانشگاه ادامه داد:‌ این استراتژی در شرایطی که ما با محدودیت‌های زیرساختی مواجهیم و به دنبال کسب سود حداکثری با امکانات محدود هستیم مورد توجه است؛ بنابراین باید به وزن گردشگران ورودی توجه کنیم که در این برهه وزن ورود گردشگران اروپایی پنج‌برابر گردشگران منطقه‌ای است و بدیهی است که باید در این خصوص سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشیم.» وی به پتانسیل‌های بالای ایران در جذب گردشگر اشاره کرد و در کنار توجه به ملاحظات فوق در کوتاه‌مدت به ارائه راهکارهایی که در میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند صنعت گردشگری کشور را شکوفا کند پرداخت وافزود: «ایجاد برند برای ایران و معرفی چهره ایران با این برند به گردشگران، از کارهایی است که انجام آنها بسیار ضروری است و در نتیجه سرمایه‌گذاری در ارائه خدمات با کیفیت و تبلیغات گسترده به وجود می‌آید و به معنای اتخاذ یک استراتژی اقتصادی-فرهنگی است.» وی البته برندسازی را یک کار تخصصی و مبتنی بر دانش توصیف کرد و این تصور را که بتوان در این زمینه یک کار آنی انجام داد، مردود دانست.


تجهیز امکانات موجود، راهکار کوتاه‌مدت

در همین حال، مدیر یکی از آژانس‌های فعال گردشگری در کشور به خبرنگار ما گفت: «توصیف مثبتی که رسانه‌های خارجی از ایران امروز داشته‌اند، چهره مخدوش کشور را که نتیجه تبلیغات منفی در سال‌های اخیر بوده است اصلاح خواهد کرد و بدیهی است که بر حجم گردشگران ورودی به کشور تاثیر مثبت خواهد گذاشت.» رقیه حاتمی تصریح کرد:‌ «گردشگران با ورودشان به کشور اقتصاد کوچک شده ما را که نتیجه کاهش درآمدهای نفتی است رونق می‌دهند؛‌ مشروط بر اینکه به‌دلیل عدم مدیریت و تدبیر و نیز ضعف در ارائه امکانات و خدماتی که در مقاصد گردشگری مورد نیاز است، ‌آنها را از تصمیمشان برای سفر به ایران منصرف نکنیم.» وی با اشاره به اینکه زیرساخت‌ها یک شبه ایجاد نمی‌شوند، گفت:‌ «باید از زیرساخت‌های موجود به نحوی بهینه استفاده کرده و زمینه را برای پذیرایی از گردشگران آماده کنیم.»

این آژانس‌دار ادامه داد: «با تجهیز امکانات موجود و مدیریت مدبرانه کاستی‌های کنونی قابل چشم‌پوشی است و از این طریق فرصت کافی را برای توسعه زیرساخت‌ها به دست خواهیم آورد.» حاتمی تجهیز فرودگاه بین‌المللی امام(ره) در کوتاه‌مدت، به‌کارگیری همه توان ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور برای جابه‌جایی تورهای ورودی و استفاده از پتانسل مسکن‌های خالی از سکنه را که با تغییر کاربری و زیر نظر سازمان و اتحادیه هتلداران می‌توانند ظرفیت تخت‌های ما را افزایش دهند، از راهکارهای کوتاه‌مدت و کم‌هزینه مدیریت ورود گردشگران به کشور عنوان کرد. وی همچنین اظهار کرد:‌ «یکی دیگر از راهکارهایی که در این برهه زمانی می‌تواند صنعت گردشگری کشور را از آسیب‌های احتمالی روند رو به رشد تقاضا برای سفر به ایران مصون کند، اراده آژانس‌ها برای استفاده و مدیریت تغییرات مثبت به وجود آمده است.»

حاتمی درحالی‌که بر عدم امکان‌پذیرش گزینشی گردشگرانی که با اهداف مختلف به ایران سفر می‌کنند تاکید می‌کرد، افزود:‌ «نیازهای گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند متفاوت است، اما با اندکی ابتکار و هوشمندی می‌توانیم این تقاضاها و نیازها را مدیریت کنیم. یکی از این راهکارهایی که توسط آژانس‌دارها و تورگردانان می‌تواند به‌کار گرفته شود، تعریف مسیرهای جدی، اقسام متنوع و کمتر معرفی شده تورها و همچنین هماهنگی در ورود و خروج به مقاصد گردشگری سنتی و پرطرفدار همچون شیراز و اصفهان است.» وی ادامه داد: «تورگردانان با تغییر ذائقه گردشگرانی که غالبا با هدف بازدید از شهرهای تاریخی و اماکن فرهنگی به ایران سفر می‌کنند و تبلیغات گسترده در این زمینه که در نتیجه شناخت مخاطبان و بازارهای هدف است، به خوبی خواهند توانست بر کاستی‌های زیرساختی و مشکلات موجود فائق آیند.»

این فعال بخش خصوصی همچنین در توضیح چگونگی هماهنگی آژانس‌ها در سفر به مقاصد پرطرفدار تصریح کرد: «تورگردانان با هماهنگی و ارتباط خوبی که می‌توانند در حیطه کاری خود با یکدیگر داشته باشند، از برنامه‌های سفر هم مطلع شده و به گونه‌ای زمان ورود و خروجشان به مناطق پربازدید را تنظیم کنند که کمترین تداخل به وجود آید و از این طریق از تراکم حجم گردشگران در یک بازه زمانی و مکانی جلوگیری کنند.» این آژانس‌دار در انتها همچنین بر توزیع زمانی سفرها تاکید کرد و آن را عاملی برای توزیع مکانی سفر و تعریف تورهای متنوع دانست.

به گزارش «دنیای اقتصاد» معرفی ایران در صدر مقاصد پیشنهادی برای سال 2016، فرصتی بی‌نظیر برای صنعت گردشگری ایران به‌شمار می‌رود. تبلیغات منفی رسانه‌های خارجی علیه ایران در سال‌های اخیر و حاکم بودن فضای پر تنش بر روابط سیاسی کشور با جامعه بین‌المللی، همه و همه سبب شده بود گردشگران از مسیر ایران منحرف شوند و گردشگری کشور یک رکود چندساله را تجربه کند. حالا در پی موفقیت مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی، توجه گردشگران بیش از پیش به ایران معطوف شده و در واقع این‌گونه به نظر می‌رسد که اگر از فرصت پیش آمده بتوان به درستی بهره‌برداری کرد، ضررهایی را که گردشگری کشور در طول سال‌های اخیر در نتیجه رکود موجود، متحمل شده بتوان جبران کرد. مدیریت گردشگرانی که با هدف دیدار از کشوری پر از شگفتی به ایران سفر می‌کنند و در جست‌وجوی تصویری واقعی از ایران هستند، قطعا آینده این صنعت را در سال‌های آینده رقم خواهد زد.