در نشست دانشگاهیان با نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بررسی شد
برنامه عملیاتی گردشگری در برنامه ششم
گروه گردشگری - نرگس لطیف‌پور: رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور بر استفاده از نظرات جامعه علمی و دانشگاهی ایران در تدوین برنامه ششم توسعه تاکید کرد و گفت: «با تایید و توافق نهایی بر احکام ۶ گانه ارائه شده از سوی سازمان میراث فرهنگی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، برنامه عملیاتی برای بستن برنامه‌ای جامع و کاربردی ارائه می‌شود.»
به گزارش «دنیای اقتصاد»، رضا معصومی‌راد در نشست تخصصی «نقش گردشگری در برنامه ششم توسعه» که عصر دوشنبه ۲۵ آبانماه جاری در دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران برگزار شد، تاکید کرد: «برای تدوین برنامه گردشگری در برنامه ششم توسعه نیازمند مراجعه به دانشگاه‌ها و مجامع علمی هستیم. در فرآیند تدوین این برنامه سعی شده انجمن‌های علمی، صاحب‌نظران و مجامع دانشگاهی را مشارکت دهیم. نظام برنامه‌های تدوین‌شده باید به گونه‌ای باشد تا در پنج سال آینده از منابع و امکانات کشور برای رسیدن به اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ به درستی استفاده شود.»
چشم‌اندازهای داخلی
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه، سیاست کلی اقتصاد مقاومتی ما را به سوی تحقق سند چشم‌انداز سوق می‌دهد، افزود: «این سیاست کلی بر رشد و تولید درونی و کاهش وابستگی به نفت تاکید می‌کند و یکی از منابع مهم که در این راستا به آن اشاره می‌شود توسعه ظرفیت‌های بومی و محلی ما از جمله صنعت گردشگری است.»
معصومی‌راد ادامه داد: «علاوه‌بر سیاست اقتصاد مقاومتی، سیاست‌های کلی ابلاغ شده برنامه ششم توسعه را داریم که به عنوان یک سند بالادستی بر توسعه صنعت گردشگری تاکید می‌کند. این امر از طریق تقویت هویت ملی و میراث فرهنگی و صنایع دستی، تقویت انسجام ملی، بهره‌گیری از سرمایه ایرانیان خارج از کشور و بهره‌گیری از گردشگری در بهبود روابط منطقه‌ای و بین‌المللی امکان‌پذیر خواهد بود.»
وی همچنین یادآور شد: «در بندهای ۱۲ و ۱۹ سیاست کلی بر این امر تاکید شده که توسعه گردشگری، دیپلماسی فرهنگی ایجاد کرده و موجب توسعه پیوندهای راهبردی می‌شود، همچنین تامین امنیت منطقه‌ای، توسعه پایدار و معرفی هویت ما را در خود دارد.» به گزارش «دنیای اقتصاد» در این سیاست کلی ابلاغ شده، در بندهای ۱، ۲، ۳، ۵، ۶، ۸ و ۲۱ به‌طور غیرمستقیم و در بند ۵۰ و ۵۱ به‌طور مستقیم به توسعه صنعت ایرانگردی و صنایع دستی اشاره شده است.
تدوین برنامه بر اساس چالش‌های موجود
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به برخی چالش‌هایی که در مورد جاذبه‌ها، میراث فرهنگی، صنایع دستی و امکانات کشور وجود دارد اشاره کرد و گفت: «این چالش‌ها منجر به تدوین و پیشنهاد راهبردهایی شده است که در نهایت نیز به پیشنهاد احکام در ۶ بند رسیدیم.»
براساس این گزارش، نسخه اولیه این احکام که از طرف شورا پیشنهاد داده شده به امضای رئیس سازمان میراث فرهنگی رسیده، به دفتر برنامه‌ریزی ارسال و در جلسه دیروز شورای میراث فرهنگی، پیش‌نویس این احکام بررسی و نهایی شده است.
معصومی‌راد در این راستا تاکید کرد که در برنامه ششم توسعه به دنبال برنامه‌های جامع نیستیم و برنامه‌های خاصی را پیگیری می‌کنیم. به گفته او، اعتبارات عمرانی ما در این زمینه یک دوازدهم پولی است که نیاز داریم؛ بنابراین اولویت‌بندی برنامه‌ها را در دستور کار خواهیم داد تا به صورت عملیاتی و کاربردی بتوانیم زیرساخت‌های مورد نیاز را برای رسیدن به اهداف تعریف شده مدیریت کنیم.
چشم‌اندازهای جهانی
معصومی‌راد همچنین در ادامه با اشاره به اینکه روندهای گردشگری دنیا نیز رشد شتابان گردشگری و اشتیاق به آن را نشان می‌دهد، افزود: «پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۳۰، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر در دنیا برای سفر و گردشگری جابه‌جا شوند. این رقم در سال ۲۰۱۳، یک میلیارد و ۸۷ میلیون نفر بوده و سهم دنیا از گردشگری در GDP (تولید ناخالص داخلی)، به صورت مستقیم و غیرمستقیم ۹ درصد اعلام شده است؛ این در حالی است که سهم گردشگری ایران در GDP کشور، ۲/۲ بوده که بسیار پایین است.»
این مقام مسوول تاکید کرد باید توجه داشت که مقصدهای نوظهور گردشگری در دنیا دو برابر مقاصد سنتی رشد اقتصادی از این راه خواهند داشت و ایران قابلیت این درآمدزایی را با توجه به شرایط پیش آمده دارد. به گفته او، ۵۲ درصد مقاصد گردشگری در دنیا شامل مقاصد تفریحی هستند و از آنجا که بیشتر ظرفیت‌های کشور ما فرهنگی است، لازم است به عنوان میزبان مقاصد تفریحی را نیز در نظر گرفته و رشد دهیم.
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یادآور شد: «شناسایی و برنامه‌ریزی برای جذب توریست از کشورهایی که توریست‌‌فرست هستند نیز نکته‌ای مهم است از این رو چین، آمریکا، آلمان، انگلیس، ژاپن و کانادا که کشورهای در صدر هستند باید مورد توجه ما قرار بگیرند.»
معصومی‌راد ادامه داد: «اگر به وضعیت کشور خودمان نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که عراق و آذربایجان بیشترین سهم از گردشگران ورودی به ایران را دارند و از حدود ۵ میلیون گردشگری که در سال گذشته وارد ایران شده‌اند، ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار گردشگر از این دو کشور بوده‌اند. این در حالی است که سهم گردشگران ورودی کشورهای همسایه از جمله ترکیه بسیار پایین است آن هم در شرایطی که می‌تواند بازار خوبی برای ما باشد.» او همچنین با اشاره به ضعف کشور در زمینه زیرساخت‌ها گفت: «در حال حاضر ۱۰ هزار و ۷۷۵ تخت اقامتی ۵ ستاره در ایران داریم و اگر تخت‌های اقامتی ۴ ستاره را نیز به آن اضافه کنیم، به ۳۰ هزار تخت اقامتی می‌رسد که بسیار رقم پایینی است. همچنین ۵۳ درصد سفرها از طریق هوایی است و در این زمینه نیز ضروری است که روی توسعه ظرفیت حمل و نقل هوایی در ابعاد مختلف توجه و تمرکز داشته باشیم.»
گردشگری امری سیاسی است!
عضو شورای‌عالی میراث فرهنگی و گردشگری و نایب رئیس انجمن علمی گردشگری ایران نیز در این نشست با اشاره به اینکه احکام ۶ گانه‌ای که ارائه شده است چیز جدیدی نیستند و پیش از این هم وجود داشته و احکام اداری و عادی سازمان میراث فرهنگی هستند، گفت: «گردشگری امری کاملا سیاسی است و اگر حکومتی بخواهد اتفاقی در این زمینه بیفتد، تصمیم‌گیری اقدام نخست آن است.» غلام‌حیدر ابراهیمبای‌سلامی تاکید کرد: «گردشگری زمانی در اولویت برنامه‌های کشور ما قرار می‌گیرد که خوب سخن بگوییم، سخن ما مبنای علمی داشته باشد، تبدیل به‌کار مهم همه شود و برای آن فرهنگسازی صورت گیرد.»
به گفته او، گردشگری مهم‌ترین پدیده اجتماعی با اثرات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است که بعد از مطالعه تمام تئوری‌های دنیا در قالب یک صنعت تعریف شده است. این صنعت در یک تقسیم‌بندی اولیه ۶ مولفه دارد که ۶۰۰ گروه صنعتی را می‌تواند در بر بگیرد؛ به همین دلیل می‌تواند یکی از شاخص‌های مهم برای رشد اقتصادی کشور باشد. ابراهیم بای‌سلامی تاکید کرد که چگونگی تدوین برنامه ششم توسعه در روند عملیاتی شدن برنامه‌های گردشگری نقش بسزایی دارد.
حضور اعضای انجمن علمی گردشگری در شورای برنامه ششم
رئیس انجمن علمی گردشگری ایران نیز در نشست تخصصی «نقش گردشگری در برنامه ششم توسعه» گفت: «گردشگری امروز در کشور ما از توسعه علمی برخوردار است و این رشته در دانشگاه‌های مهمی تدریس می‌شود. دانشکده‌های گردشگری هم در شرف تاسیس هستند و گروه برنامه‌ریزی گردشگری در وزارت علوم داریم. با این حساب باید شاهد توسعه صنعتی در حوزه گردشگری باشیم.»
محمدحسین ایمانی خوشخو ادامه داد: «با توجه به اینکه رئیس جمهوری نیز از گردشگری به عنوان محور توسعه یاد کرده است، این شعار باید در برنامه توسعه ششم و هدف‌گذاری، نمود و تجلی داشته باشد. در برنامه‌های قبلی، گردشگری یا حضور نداشته یا اگر داشته برنامه‌ها برای محقق شدن اهداف آن نبوده اما در برنامه ششم توسعه این بخش مورد توجه و تاکید مقامات بلندپایه کشوری است.»
او یادآور شد: «به‌دلیل اقتصاد تک‌محصولی، نیاز به درآمدهای جایگزین داریم که گردشگری یکی از آنها است؛ گرچه در کشورهای توسعه‌یافته نیز حداکثر ۱۴ درصد از درآمد ملی از راه گردشگری حاصل می‌شود.» به گفته ایمانی خوشخو، علاوه‌بر اینکه نگاه مقامات عالی‌رتبه کشور به این امر مثبت است، شرایط سیاسی منطقه نیز کشور ما را در شرایط خاصی قرار داده که مورد توجه گردشگران دنیا قرار گرفته و از نظر شرایط اجتماعی نیز گردشگری تنها بخشی است که توزیع و کسب درآمد آن به‌طور همزمان است. از همین رو دارای اهمیت بسیار است. رئیس انجمن علمی گردشگری ایران با بیان اینکه متاسفانه زیرساخت‌های ما جوابگوی تقاضایی که وجود دارد و در سند چشم‌انداز هم پیش‌بینی شده نیستند، افزود: «به همین دلیل تلاش می‌کنیم که جای پای گردشگری را به درستی در برنامه ششم توسعه محکم کنیم که در همین راستا دو نفر از اعضای انجمن علمی گردشگری نیز در شورای برنامه‌ریزی برنامه ششم حضور دارند و تلاش می‌کنیم برنامه‌ها را با نگاهی علمی و کاربردی تدوین کنیم.»
چالش اشتغال فارغ‌التحصیلان گردشگری
عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران نیز در این نشست در پاسخ به دغدغه جمعی از فارغ‌التحصیلان رشته گردشگری که مشکل اشتغال دارند، گفت: «دو مشکل اساسی در جذب فارغ‌التحصیلان این رشته وجود دارد که مهم‌ترین آنها غیرکاربردی بودن آموزش‌ها و نکته دیگر، رقابتی و مزیتی بودن حوزه کار ما است.» علی رحیم‌پور افزود: «در حال حاضر جذب کارکنان در هتل‌های با ستاره بالا هم در اغلب موارد به افرادی با میزان تحصیلات پایین اختصاص دارد؛ به این دلیل که افراد با تحصیلات بالا حاضر به انجام برخی کارها در هتل‌ها نیستند و به همین دلیل هم خدماتی که در هتل‌های ما ارائه می‌شود کمتر از ستاره استاندارد هتل‌ها است.»
او با بیان اینکه متاسفانه برخی مسیرهای سنتی را شناسایی کرده‌ایم و گردشگران را هم فقط به همین مسیرها می‌بریم، اضافه کرد: «مزیت ویژه کار ما امروزه در حوزه توریسم سلامت است و مزیت رقابتی این حوزه نیز نرخ ارزان است. بنابراین باید این مزیت‌ها را شناسایی کنیم و به کار گیریم.» به گزارش «دنیای اقتصاد» در شرایطی که دو دوره از برنامه‌های توسعه برای رسیدن به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ گذشته و در هیچ یک از آنها گامی برای رشد و توسعه گردشگری برداشته نشده است، به نظر می‌رسد با همراهی و تاکید مقامات بلندپایه کشور بر اهمیت توسعه گردشگری، باید در تدوین برنامه ششم توسعه به این مهم به صورت ویژه پرداخته و توجه شود.
همچنین با توجه به تاکید بر برنامه‌های خاص و نه کلی، در تدوین برنامه‌های گردشگری در برنامه ششم توسعه از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، انتظار می‌رود زیرساخت‌های اولیه و برنامه‌های کاربردی که در کوتاه‌مدت، برخی نیازهای صنعت گردشگری را پوشش می‌دهد، ارائه شود.
ارسال نظر