چگونه جنگ، صنعت گردشگری سوریه را نابود کرد؟

گروه اقتصاد بین‌الملل: با ادامه جنگ سوریه که بی پایان به نظر می‌رسد، صنعت سفر و گردشگری این کشور نیز به عنوان یکی از قربانیان این مناقشه بسیار آسیب دیده است. جنگ سوریه به عنوان وحشیانه‌ترین جنگ قرن تا به امروز، بیشتر مناطق این کشور را برای بازدیدکنندگان بین‌المللی بسیار خطرناک و ناامن کرده و همچنین به بزرگ‌ترین بحران‌ بین‌المللی پناهجویان طی چند دهه‌ اخیر منجر شده است. مناطق توریستی مهم در اثر بمباران ویران شده‌اند و اکثر کشور‌های مبدا توریست‌ها ممنوعیت‌هایی برای سفر به سوریه وضع کرده‌اند و از شهروندان خود خواسته‌اند که سوریه را فورا ترک کنند. جنگ همچنین ضعف بی‌سابقه اقتصادی این کشور را سبب شده که به همان اندازه، تاثیری منفی بر گردشگری این کشور داشته است.

انحصار هواپیمایی ملی

به دنبال ویرانی ناشی از درگیری‌های خشونت آمیز در نزدیکی یا بعضا داخل فرود‌گاه‌های اصلی شهرهایی مانند دمشق و حلب، همه خطوط هوایی مهم بین‌المللی هم طبیعتا پروازهای خود را از مبدا و به مقصد سوریه به حالت تعلیق درآورده‌اند. وخامت این وضعیت به این معنی است که همه خطوط هوایی بین‌المللی، کار کردن در سوریه را بسیار خطرناک دانسته‌اند و با تقاضای بسیار کم برای سفر هوایی، هواپیمایی سوریه (Syrian Air) به عنوان تنها شرکت هواپیمایی فعال و منظم در فرود‌گاه‌های سوریه باقی ‌مانده است. این شرکت هواپیمایی بیشتر به واسطه سفرهای سوری‌های شاغل در خارج، بین سوریه و کشورهای محل اقامتشان به فعالیت ادامه داده است.

هتل‌های بسیاری تعطیل شدند

با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از هتل‌های سوریه در اثر حملات توپخانه‌ای و هوایی ویران شده‌اند، این هتل‌ها دیگر قربانیان اصلی جنگ جاری در این کشور به حساب می‌آیند؛ به‌خصوص در شهر حلب که شدیدا تحت‌تاثیر جنگ بوده و در واقع تقریبا به‌طور کامل با خاک یکسان شده است. بسیاری از مسافرخانه‌های کوچک در سراسر کشور برای اسکان آوارگان سوری‌ اختصاص یافته‌اند و اتاق‌ها را با نرخ کمی معادل شبی ۵ دلار آمریکا عرضه می‌کنند تا به خانواده‌های بیچاره کمک کنند. در این بین، سوری‌های ثروتمندتر که بضاعت فرارکردن از حلب را دارند، به دمشق گریخته‌اند؛ جایی که تعدادی هتل‌ زنجیره‌ای لوکس مانند «فور سیزن» و «شرایتون» همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

توریسم زیارتی، مهم‌ترین نجات یافته گردشگری سوریه

در این شرایط، تقریبا نیمی از سفرهای خارجی و بیش از ۷۵ درصد از هزینه‌کرد گردشگران خروجی سوریه را گردشگری مذهبی و زیارتی تشکیل داده است که شامل سفرهای حج و عمره به شهر‌های مقدس کشور عربستان سعودی یعنی مکه و مدینه بوده است. سفرهای زیارتی، به آژانس‌های کوچک مسافرتی که اوضاع نابسامانی را تجربه می‌کنند، اجازه بقا در طول دوره‌های بسیار سخت را داده است. گردشگری مذهبی دارای مقاومت بیشتری نسبت به دیگر انواع گردشگری، به‌خصوص در طول دوره‌های سخت اقتصادی و درگیری‌های مسلحانه بوده است. آمار و ارقامی که توسط شورای جهانی سفر و گردشگری منتشر شده است، نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۴ هزینه سفرهای تفریحی و زیارتی (ورودی و خروجی) سوریه ۲/ ۷۰ درصد از تولید ناخالص داخلی مستقیم سفر و گردشگری این کشور را تشکیل می‌دهد. این رقم برای سفرهای کاری و تجاری، ۸/ ۲۹ درصد است. انتظار می‌رود هزینه سفرهای تفریحی-زیارتی سوری‌ها تا پایان سال ۲۰۱۵ تا ۸/ ۱ درصد افت کند و تا سال ۲۰۲۵ تا ۹/ ۴ درصد افزایش یابد. همچنین برآورد می‌شود که هزینه سفرهای کاری و تجاری نیز در سال ۲۰۱۵ تا ۶/ ۸ درصد کاهش یابد و این کاهش تا سال ۲۰۲۵ به ۲/ ۲ درصد خواهد رسید. بر این اساس، در سال ۲۰۱۴ هزینه سفرهای داخلی سوریه، ۵/ ۲۷ درصد از تولید ناخالص داخلی مستقیم صنعت سفر و گردشگری این کشور را تشکیل داد، درحالی‌که هزینه گردشگران ورودی به سوریه ۵/ ۷۲ درصد از تولید ناخالص داخلی مستقیم صنعت سفر و گردشگری این کشور بوده است. انتظار می‌رود هزینه سفرهای گردشگران داخلی سوریه در سال ۲۰۱۵ تا ۴/ ۱۱ درصد کاهش یابد و در سال ۲۰۲۵ تا ۵/ ۱ درصد افزایش یابد. از طرفی هزینه گردشگران ورودی به این کشور نیز در سال ۲۰۱۵ تا ۹/ ۰ درصد افت کرده و در سال ۲۰۲۵ تا ۸/ ۳ درصد افزایش می‌یابد.

ضررهای میلیونی به گردشگری سوریه

تراز پرداخت‌های صنعت گردشگری سوریه، آشکارا زیان‌های چشمگیری را طی این دوره نشان داده است و انتظار می‌رود که وقتی جنگ به پایانی قطعی برسد، سال‌ها زمان ببرد تا سوریه ویرانی‌های ناشی از جنگ داخلی را جبران کند. سرمایه‌گذاری عظیمی برای احیای صنعت گردشگری سوریه لازم خواهد بود و تاکنون تلاش‌ها برای بازسازی از مرحله طرح ریزی اولیه فراتر نرفته است؛ اگر چه، قبل از اینکه هرگونه احیای معناداری به دست آید، باید از نو اعتماد مردم سوریه نیز جلب شود.