ضعف‌ خدمت‌رسانی در ویترین گردشگری کشور

گروه گردشگری- نرگس لطیف‌پور: با اینکه پای مسافران بسیاری به ایران باز شده، ورودی‌های کشور ما در فرودگاه‌ها وضع مناسبی ندارد؛ این در حالی است که فرودگاه‌های هر کشور به عنوان ویترین آن و نحوه استقبال از گردشگران به نوعی معرف فرهنگ آن کشور است و احساس امنیت برای مسافر از همان گیت‌های ورودی فراهم می‌شود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، یک عضو جامعه هتلداران ایران با اشاره به این وضعیت نابسامان، سیستم حمل و نقل ایران را متناسب با ظرفیت سالانه ۵ میلیون گردشگر که در سیاست کلی برنامه توسعه ششم به آن اشاره شده، نمی‌داند و معتقد است عواملی همچون صدور روادید و خدمات فرودگاهی برای مسافران و گردشگران خارجی مشکلاتی را پیش می‌آورد. دکتر علی رحیم‌پور تاکید می‌کند: «گیت‌های ورودی و ورودی‌های زمینی، دریایی و هوایی ما آبرو و ویترین گردشگری و کشور هستند اما فرودگاه‌های ما وضعیت مناسبی ندارند و وضعیت بهداشت ترمینال‌های ۱ تا ۶ فرودگاه مهرآباد به معنای واقعی فاجعه است. همچنین دفاتر کنسولی‌ ما در خارج از کشور در زمینه نیروی انسانی و تجهیزات فرودگاهی آمادگی و توانایی لازم برای ارائه خدمات را ندارند.»

وی با تاکید بر لزوم بهبود خدمات فرودگاهی می‌گوید: «وضعیت تاکسی‌ها در فرودگاه‌ها بسیار نامناسب است. توریست‌ها وقتی وارد فرودگاه می‌شوند با تعداد زیادی از رانندگان تاکسی مواجه می‌شوند که جلوی مسافر را گرفته و می‌خواهند برای خود مسافر پیدا کنند؛ برخی از این رانندگان گاهی تا نزدیکی گیت‌ هم می‌آیند و کسی جلوی آنها را نمی‌گیرد یا برای ساماندهی این وضعیت کاری نمی‌کند. توریست اصلا این شیوه را درک نمی‌کند و این وضعیت موجب اضطراب و گیجی او می‌شود.»

در دیگر کشورها مسافری که می‌خواهد از خدمات تاکسی سرویس‌ها استفاده کند، هزینه‌ای با نرخ مشخص برای هر مسیر را به مرکز سرویس‌دهی پرداخت کرده و به مقصد می‌رود؛ درحالی‌که در ایران علاوه‌بر هزینه‌ای که به مرکز داده می‌شود، در بسیاری موارد رانندگان هزینه‌ای اضافه نیز دریافت می‌کنند و مسافر یا توریست هم راهی برای پیگیری ندارد. رحیم‌پور با تایید این مطلب می‌افزاید: «تاکسی‌ها بدون دریافت هیچ هزینه شخصی باید مسافر را به مقصد برسانند؛ درحالی‌که مسافر مبلغی به آژانس و مبلغی را به خود راننده تاکسی پرداخت می‌کند. از تمام اینها گذشته، حتی در ورودی فرودگاه‌های ما فرد یا کیوسکی برای راهنمایی‌هایی از قبیل دادن نقشه، نحوه استفاده از وسایل نقلیه و هزینه‌ها و نرخ رفت و آمد توریست‌ها نیز وجود ندارد.» او تاکید می‌کند: «در این مورد فرودگاه امام خمینی(ره) اصلا در وضعیت مناسب و استانداردی قرار ندارد. برای مثال بسیاری از شیعیان از کشورهای همسایه و اطراف وارد ایران می‌شوند و مقصدشان قم است اما واقعا نمی‌دانند که چگونه باید به این شهر بروند.»

بی‌برنامگی در انتظار توریست‌های انفرادی

این عضو جامعه هتلداران با بیان اینکه در دنیا بیش از ۸۲ درصد از توریست‌ها از کشورهای همجوار هستند که اکثرا هم به صورت انفرادی سفر می‌کنند، می‌گوید: «مشخص است که کشور ما در این زمینه اصلا موفق عمل نکرده است و به‌دلیل مشکلاتی که در زمینه بیمه، امور گمرکی و... وجود دارد می‌توانیم بگوییم که تقریبا از ورود گردشگران از کشورهای همسایه و نزدیک محروم هستیم. تنها از کشور عراق جمعیت زیادی وارد کشور می‌شوند که آن هم نابسامان بوده و عمدتا هم از هتل‌ها استفاده نمی‌کنند.»

در این میان اما توریست‌هایی که با تور وارد ایران می‌شوند، امنیت و آرامش بیشتری دارند. رحیم‌پور در این مورد می‌گوید: «پیشنهاد ما این است که توریست‌های اروپایی برای امنیت بیشتر با تور وارد ایران شوند اما نمی‌توان همه را مجبور به این گونه سفرها کرد. بسیاری از آنها علاقه‌مندند که به تنهایی یا به صورت شخصی در گروه‌های کوچک به ایران سفر کنند. این گردشگران حتما به راهنما و مترجم نیاز دارند و البته کسب اطلاعات درست درباره ایران، شهرها و جاذبه‌های مختلف و همچنین چگونگی استفاده از وسایل نقلیه و هتل‌ها و هزینه‌های آن که متاسفانه در این زمینه بسیار بد عمل شده و برنامه مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده است، حق آنهاست.»

به گفته او، بسیاری از آژانس‌های ایرانی توان عملیاتی و ورود به بازار گردشگری برای تعداد زیادی گردشگر را ندارند؛ بنابراین لازم است شهرداری‌ها همچون تمام دنیا که اطلاع‌رسانی به توریست جزو خدماتشان محسوب می‌شود، کیوسک‌های اطلاع‌رسانی راه‌اندازی کنند تا اطلاعات ضروری و رایگان در اختیار توریست‌ها و گردشگران گذاشته شود؛ البته این خدمات حتما باید در ورودی‌ها و فرودگاه‌ها ارائه شود. این هتلدار یادآور می‌شود: «در بسیاری از کشورها علاوه‌بر این حتی در گیت‌های ورودی توصیه‌نامه‌هایی همراه با نقشه نیز به گردشگران داده می‌شود که این توصیه‌ها امنیت سفر گردشگر و در نهایت، رضایت او را افزایش می‌دهد.» خدماتی که در فرودگاه‌ها و ورودی‌های کشور ضرورت دارد برای گردشگران خارجی ارائه شود در مرحله نخست نیاز به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان دارد که باید از سوی دولت و سازمان‌های متولی همچون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه شود. اما کارشناسان توریسم معتقدند اجرای کار باید به بخش خصوصی سپرده شود چراکه تجربه و تخصص کافی در این زمینه را دارد.

در حال حاضر به باور کارشناسان و فعالان، فرودگاه‌ها و ایستگاه راه‌آهن ایران دست کم در پایتخت، ویترین مناسبی برای معرفی ایران نیستند و کمترین امکانات و خدمات را برای گردشگران خارجی و حتی ایرانی ارائه نمی‌کنند.