مقاصد جدید در سبد سفرهای نوروزی؟ بیرجند / خراسان جنوبی

گروه گردشگری، پرستو فخاریان: خراسان جنوبی به صف ۱۰ استان نخست گردشگرپذیر در ایام نوروز پیوست. به گزارش «دنیای اقتصاد»، گرچه در میان ۱۰ استانی که رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به‌عنوان گردشگرپذیرترین استان‌های نوروز معرفی کرد، هنوز مازندران و گیلان رتبه‌های اول و دوم را در اختیار دارند و فارس و اصفهان و خراسان رضوی نیز همچنان مقاصد اصلی سفرهای داخلی به‌شمار می‌روند اما بالاخره نوبت به خراسان جنوبی هم رسید. به گفته مسعود سلطانی‌فر، استان مازندران، گیلان، بوشهر، هرمزگان، خوزستان، فارس، خراسان رضوی، اصفهان، کرمانشاه و خراسان جنوبی بیشترین مسافر را در ایام نوروز داشتند. در همین رابطه مدیرکل میراث فرهنگی استان خراسان جنوبی با اعلام اینکه از ۲۸اسفند ۹۳ تا ۱۴ فروردین ماه سال ۹۴ حدود ۳ میلیون نفر از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری این استان دیدن کردند، می‌گوید: بیشترین بازدید در این ایام مربوط به شهرستان طبس بوده است که حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جاذبه‌های این شهرستان از قبیل آستان مبارک حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع)، باغ گلشن، روستای پیر حاجات، روستای ازمیغان، روستای خرو و آبگرم مرتضی‌علی دیدن کرده‌اند.

حسن رمضانی اضافه می‌کند: همچنین در این بازه زمانی حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در کلیه مراکز اقامتی استان اقامت داشته‌اند. وی خاطرنشان می‌کند: این اقامت‌ها که در هتل‌ها، مهمانپذیرها، کمپ‌های اسکان موقت، زائرسراها، مدارس استان، مهمانسراهای ادارات و بوستان‌های سطح شهر صورت گرفته، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۴ درصد افزایش داشته است. این مقام مسوول درباره امکانات اقامتی استان نیز توضیح می‌دهد: تاسیسات گردشگری خراسان جنوبی شامل ۸ هتل دارای ۵۸۰ تخت و ۱۵ مهمانپذیر دارای ۶۶۹ تخت و ۴۸ کمپ و فضای اسکان پارک‌ها با ظرفیت ۱۸هزار و ۵۵۵ نفر است.

مقاصد همچنان مهجور

نوروز در واقع یکی از بهترین فرصت‌ها برای مقاصد کمتر شناخته شده است که خود را در معرض دید گردشگران داخلی قرار دهند. با این همه به نظر می‌رسد چند مورد از مقاصدی که بارها به‌عنوان مقاصد جدید معرفی شده‌اند، در میان مقاصد پرگردشگر جا مانده‌اند. یکی از این مقاصد چهارمحال و بختیاری است که چندی پیش رئیس جمهوری دستور نوشتن طرح جامع گردشگری آن را صادر کرد و در اسفندماه رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام کرد به‌زودی این طرح برای تصویب به مجلس فرستاده خواهد شد. با این وجود این استان، به گفته مدیرکل اداره میراث فرهنگی و گردشگری آن، در بازه زمانی ۲۸اسفند ۹۳ تا ۱۴فروردین ۹۴ تنها اقامت ۴۷هزار و ۷۱۴ مسافر را در هتل‌ها، هتل آپارتمان‎ها، مهمان‌پذیرها، خانه‎های مسافر، کمپ‎های موقت و کلاس‎های آموزشی مدارس ثبت کرده که بیش از ۵۰ درصد این اقامت‌ها در کلاس‎های آموزشی مدارس انجام شده است. این استان که قرار است به‌زودی با طرح جامع گردشگری، بخشی از درآمدهای اقتصادی خود را از راه توریسم کسب کند، نتوانسته حتی در ایام پیک سفر در نوروز گردشگران داخلی را به خود جذب کند و این می‌تواند برای این استان زنگ خطری باشد که در دیگر ایام سال آیا می‌تواند روی جذب گردشگر حساب

کند.

در سیستان و بلوچستان نیز گرچه براساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در نوروز ۹۴ بیش از ۲ میلیون و ۱۲۵ هزار نفر از بخش‌های مختلف استان دیدن کردند اما گویا مشکلات دیگر گریبان گردشگران را گرفته است. به گزارش «ایسنا» بسیاری از مسافران برای اسکان در استان و همچنین منطقه آزاد چابهار دچار مشکلات عمده‌ای بودند؛ موضوعی که بی‌شک می‌تواند بر انتخاب دیگر گردشگران برای سفر به این مقصد اثر سوء داشته باشد. مقاصد دیگری نظیر ایلام، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد و... نیز از مقاصدی هستند که گویا هنوز نتوانسته‌اند از این فرصت ۱۵روزه بهره بگیرند؛ امری که استان بوشهر در دهه اخیر توانسته‌است به خوبی از آن استفاده و به تدریج خود را به یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگران نوروزی تبدیل کند.

جهت عرضه و تقاضا به سوی مقاصد جدید؟

مسوولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دوره پیشین، سخن از همه مکانی و همه زمانی کردن سفر به میان آوردند؛ گرچه تنها راهکاری که توانستند ارائه کنند، تهیه مسیرهایی تقریبا انتزاعی در سراسر ایران بود بی‌آنکه به دیگر مباحث لازمه این توزیع نظیر امکانات اقامتی و رفاهی توجه کرده باشند.

پس از آنکه دولت جدید روی کار آمد، شعار توزیع سفر این بار البته نه با همان شکل، ادامه یافت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بارها اعلام کرد اراده‌ای مبنی بر توزیع مکانی سفر و معرفی مقاصد جدید در این سازمان وجود دارد. گرچه در این دوره نیز مسوولان همچنان با کمبود امکانات در مقاصد جدید دست و پنجه نرم می‌کنند، اما به لحاظ تبلیغات و فرهنگ‌سازی، اقداماتی را صورت داده‌اند. در حقیقت به اعتقاد کارشناسان آغاز راهی که مقاصد جدید برای «دیده شدن» دارند، نخست با تبلیغات و فرهنگ‌سازی باید همراه باشد و در عین حال، برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌ها و امکانات رفاهی لازم درنظر گرفته و البته اجرایی شود. به باور کارشناسان، طرف عرضه باید همه امتیازات خود را برای اینکه بتواند بخش قابل‌توجهی از این بازار را در اختیار بگیرد، به نمایش بگذارد و آنها را تقویت کند و به موازات آن توانایی ارائه خدمات مناسب را به گردشگر داشته باشد.

از سوی دیگر به اعتقاد برخی دیگر از فعالان صنعت لازم است طرف تقاضا در بازار گردشگری، خواستار سفر به مقاصد جدید باشد. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، توزیع مکانی سفر را از برنامه‌های مهمی می‌داند که باید در دستور کار دولت و آژانس‌ها قرار گیرد. محمدحسن کرمانی در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: صرف‌نظر از لزوم بهبود زیرساخت‌ها که باید پیش‌زمینه توزیع سفر در شهرهای مختلف کشور قرار گیرد، تاکنون همکاران ما در بخش خصوصی و دولتی نتوانسته‌اند فرهنگ‌سازی مناسبی انجام دهند. به اعتقاد وی عدم توزیع سفر ناشی از سنتی بودن مسیرهای سفر و به خاطر درخواست بازار است؛ گرچه عدم تعریف مسیرهای جدید از سوی آژانس‌داران نیز موثر است و می‌تواند این نیاز را در میان مردم ایجاد کند.

در حقیقت تعریف مقاصد جدید از سوی تورها نه‌تنها می‌تواند بر تصمیم گردشگرانی که اغلب با تور سفر می‌کنند تاثیر داشته باشد، بلکه می‌تواند بر دیگر افراد نیز اثرگذار باشد و به نوعی بخشی از فرآیند فرهنگ‌سازی را شکل دهد؛ اتفاقی که پیش از این در مورد معرفی مقاصد کویری رخ داد و اکنون کویر مرکزی ایران برای اکثر مردم کشور شناخته شده است.

کرمانی البته از فرهنگ غلطی که بین مردم رواج دارد، به‌عنوان دیگر مانع رونق مقاصد جدید سفر یاد کرد و افزود: ما اغلب علاقه‌مند نیستیم به مکان‌هایی برویم که امکانات رفاهی نسبتا کمتری داشته باشد و گمان می‌کنیم تنها باید به مناطقی سفر کنیم که هتل‌های چندستاره داشته باشد و امکانات حمل‌ونقل و دیگر امکانات را به‌صورت کامل در اختیار ما قرار دهد. این تفکر باید تغییر کند و نیازمند کار فرهنگی است. کرمانی تشویق گردشگران و تخفیف‌های مالی را برای توزیع مقاصد سفر پراهمیت دانست و خواستار همکاری دولت و بخش خصوصی در این زمینه شد.

معرفی مقاصد جدید به گردشگران داخلی می‌تواند موجب رونق این مقاصد شده و به‌تدریج آنها را در میان انتخاب‌های گردشگران خارجی قرار دهد؛ امری که می‌تواند همه جای ایران را به دنیا معرفی و به تبع آن درآمد صنعت گردشگری را در جیب همه مردم کشور توزیع کند.