ارزیابی عملکرد یک ساله ستاد خدمات سفر

گروه گردشگری، عاطفه نبوی: ستاد مرکزی خدمات سفر در هشتمین اطلاعیه به مناسبت نزدیکی به ایام نوروز از هموطنان خواست با توجه به ساماندهی خانه-مسافرها در سطح کشور، صرفا خانه‌هایی را مورد استفاده قرار دهند که از ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان‌ها مجوز فعالیت داشته و تابلوی متحدالشکل‌شان بر سر در منازل قرار داشته باشد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، گویا این اطلاعیه و اطلاعیه‌های مشابه آن‌که طی سال منتشر شده، تمام آن چیزی است که گردشگران، شرکت‌ها و فعالان این حوزه از ستاد مذکور دیده‌اند. در بهار ۹۳، رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر از دائمی شدن این ستاد بنابه مصوبه دولت خبر داد. بی‌شک ضرورت شکل‌گیری این ستاد هماهنگ‌کننده، احساس می‌شد. همچنین استفاده از امکانات دستگاه‌های مختلف برای ارائه خدمات به گردشگران نیاز به محملی برای ایجاد هماهنگی‌های لازم داشت؛ از این‌رو طرحی به دولت ارائه شد که در آن هیات‌وزیران ستادی را به ریاست معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و عضویت دستگاه‌های مختلف به تصویب رساندند.

این ستاد پیش از این نیز در ایام پیک سفر، با نام ستاد تسهیلات سفر، به صورت موقتی شکل می‌گرفت و بعد منحل می‌شد، از این‌رو امکان بررسی دقیق عملکرد و بازدهی آن ممکن نبود.

در این ستاد بیش از ۱۰ دستگاه و ارگان همچون وزارت کشور، وزارت بهداشت و درمان، وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌های تابعه آن، سازمان صداو سیما، وزارت دادگستری (سازمان تعزیرات حکومتی)، جمعیت هلال احمر، وزارت آموزش و پرورش، شرکت فرودگاه‌ها، سازمان

میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، نیروی انتظامی و... عضو هستند. مرتضی رحمانی‌موحد به عنوان رئیس این ستاد در همان زمان، بررسی روند خدمات‌رسانی و سوق دادن ستاد به سمت کارکرد تخصصی دستگاه‌های عضو، تشکیل منظم جلسات ستاد و تشکیل کمیته‌های فرعی و بررسی اطلاعات آماری به‌دست آمده به‌منظور برنامه‌ریزی‌های بهتر را از جمله اقداماتی دانست که در دستور کار نوروز ۹۴ خواهد بود. وی همچنین تاکید کرد: همه زمانی و همه مکانی کردن سفر را به عنوان یک سیاست جدی دنبال خواهند کرد و توسعه زیرساخت‌های اقامتی از روش‌های نو و ابتکارات جدید را هم در دست بررسی دارند.

آیا ستاد خدمات سفر موفق بوده؟

مدیر یکی از آژانس‌های بزرگ مسافرتی کشور در نقد عملکرد این ستاد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در سال گذشته این ستاد بیشتر به یک ستاد خبری تبدیل شده و کار اطلاع‌رسانی و صدور اطلاعیه را بر عهده داشت و بقیه وظایف آن به نوعی به حاشیه رفت.

وی که برای جلوگیری از برخوردهای بعدی با سازمان میراث فرهنگی نخواست اسمی از وی برده شود، ادامه می‌دهد: زمانی که ستاد هماهنگی خدمات سفر شکل گرفت، قرار بود وظایفی از قبیل شناسایی و معرفی مقاصد جدید و برنامه‌ریزی برای ایجاد تعادل در سفرهای برون‌شهری داشته باشد. همچنین در بحث فرهنگ‌سازی و نظارت بر کیفیت و کمیت خدمات نیز وظایفی برای آن تعریف شده بود. اما به گفته این فعال بخش خصوصی گردشگری این ستاد هنوز نتوانسته با ایجاد تغییر عینی در ساختار سفر و پاسخ به نیازهایی که ضرورت وجودش را به رخ می‌کشید، خود را به مردم و فعالان گردشگری نشان دهد.

این مدیر بخش خصوصی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است برخی دستگاه‌های دخیل در این ستاد به‌دلیل مسوولیت‌هایی که از گذشته در این زمینه داشتند برای پاسخگویی به آن، مقاومت‌هایی از خود نشان دهند؛ می‌گوید: این ستاد قدرت اجرایی بالایی دارد، چون مصوبه دولت است و تصمیمات آن لازم‌الاجرا، بنابراین مقاومت و یا ایجاد اختلال در آن در صورت مدیریت صحیح، ممکن نیست.

این آژانس‌دار ضعف‌های فعلی موجود در این ستاد را ضعف مدیریتی و بودجه‌ای می‌داند و خاطرنشان می‌کند: در صورتی که مدیران این حوزه انرژی لازم را در حوزه مدیریت آن می‌گذاشتند، می‌توانستند بودجه‌ای را که خواه‌ناخواه به این مصوبه دولت اختصاص داده شده، دریافت کنند و در جهت پیشبرد اهداف تعریف شده آن به‌کار بندند.

از نظر وی ظرفیت‌های موجود در این ستاد، از جمله اینکه استانداران ریاست آن را برعهده دارند بسیار راهگشا است و تاکید می‌کند: ریاست استانداران بر این ستاد در هر استان، می‌تواند منبع مالی قابل‌توجهی را در اختیار آن قرار داده و تا حدی مشکل بودجه‌ای را برطرف کند و پس از آن با یک مدیریت صحیح و هماهنگ برون‌داد آن به سطح قابل‌قبولی برسد.

به نظر می‌آید کارنامه این ستاد که ادعا و اختیارات بیشتری از ستاد موقتی تسهیلات سفر دارد، چندان قابل دفاع نیست. دلایلی از قبیل ضعف مدیریتی و کمبود بودجه که به نوعی گریبانگیر اکثر فعالیت‌های موجود است، می‌تواند دلیل عمده این بازده پایین باشد. اما در کنار آن می‌توان این سوال را نیز مطرح کرد که آیا اساسا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ریاست معاون رئیس‌جمهور، بعد از سال‌ها درگیری با سوءمدیریت و مدیریت بی‌ثبات، جایگاه قابل‌ملاحظه‌ای نزد دیگر اعضای ستاد به‌عنوان راس این ستاد دارد یا خیر؟