دپوی سرمایه در هتل‌های نا«بجا»

گروه گردشگری، شیما رئیسی: پس از چند سال رکود در گردشگری، از سال گذشته شاهد روند رو به رشد ورود گردشگران خارجی به کشور بوده‌ایم؛ تغییر سیاست‌ها در حوزه روابط بین‌الملل در پی روی کار آمدن دولت جدید، اصلی‌ترین دلیل رغبت دوباره گردشگران در بازدید از کشورمان عنوان شده است. در همین حال اما، مهیا نبودن زیرساخت‌های مناسب برای پذیرایی از شمار رو به افزایش گردشگران علاقه‌مند سفر به ایران، مشکلی پیش پای صنعت گردشگری تازه جان گرفته ایران است، که از آن جمله باید به تعداد ناکافی هتل‌های ۴ و ۵ ستاره اشاره کرد.

طبق آمارهای اعلام شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در حال حاضر ۱۰۶۰ هتل در کشور داریم که حدود ۱۳۰ مورد آنها ۴ و ۵ ستاره هستند و به گفته رئیس این سازمان، هدف این است که برای ۱۱ سال آینده به عدد ۴۰۰ هتل ۵ ستاره در کشور برسیم تا بتوانیم میزبان ۲۰ میلیون گردشگر باشیم. بر این اساس و طبق برآورد وى، سالانه باید ۲۰ تا ۲۵ هتل پنج ستاره در کشور ساخته شود.

اگرچه بحث تامین سرمایه و اعتبار برای دستیابی به اهداف ترسیم شده حائز اهمیت است و قرار است بخشی از این سرمایه از محل صندوق توسعه ملی تامین شود و در قالب تسهیلات بانکی به متولیان ساخت هتل در بخش خصوصی پرداخت شود. به گفته مسعود سلطانی‌فر گرو‌ه‌های هتل‌ساز خارجی طی ماه‌های گذشته برای سرمایه‌گذاری، رایزنی، صحبت و اعلام آمادگی کرده‌اند، اما از همه اینها مهم‌تر، موضوع نیازسنجی است؛ اینکه این تسهیلات باید به چه پروژه‌هایی، با چه مشخصاتی و در چه محل‌هایی اعطا شود؟

عدم نیازسنجی، حرکت در جاده تاریک

رئیس جامعه هتلداران ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، ضمن تاکید بر لزوم انجام مطالعات نیاز سنجی در ساخت هتل‌ها تصریح کرد: ما بارها و طی نشست‌های مختلفی که با مسوولان سازمان داشته‌ایم، اهمیت انجام مطالعات نیاز سنجی را یادآوری و اعلام کرده‌ایم که جامعه هتلداران آماده است در این مورد با سازمان همکاری‌های لازم را انجام دهد.

جمشید حمزه‌زاده ادامه داد: در کشورهای موفق در صنعت گردشگری، حرف اول و آخر را تشکل‌های فعال در این حوزه می‌زنند و در واقع دولت تمام اختیارات را به سندیکای گردشگری تفویض کرده است و سازمان‌های متولی دولتی، تنها نقش نظارتی دارند.

وی با بیان اینکه، سازمان در سخن و به کرات بر به رسمیت شناختن اتحادیه تاکید می‌کند، افزود: در عمل اما تشکل‌های اینچنینی از سوی بخش‌دولتی جدی گرفته نمی‌شوند و با برخوردهای دوگانه روبه‌رو می‌شوند؛ تفویض اختیار در کلام و عدم داشتن اختیارات کافی برای پیشبرد اهداف تعریف شده در عمل، این احساس را تقویت می‌کند که سازمان در حال وقت‌کشی است و در عمل اراده‌ای برای تقویت نهادهای مستقل ندارد.

حمزه‌زاده ادامه داد: در اینکه لازم است طی چند سال آینده هتل‌های زیادی ساخته شود شکی نیست، اما بسیار مهم است که بدانیم هر منطقه به چندین اتاق و با چه سطحی از امکانات نیاز دارد؛ اینکه چه گردشگرانی و با چه هدفی به هر شهر یا منطقه‌ای سفر می‌کنند، عامل مهمی در تعیین کمیت و کیفیت امکانات لازم برای پذیرایی از گردشگران است. برای مثال در شهری همچون تهران بیشتر باید برای ساخت هتل‌های لوکس و ۵ستاره سرمایه‌گذاری شود، درحالی‌که این مساله در مورد مناطق هدف طبیعت‌گردی صدق نمی‌کند. وی اضافه کرد: ساخت هتل بدون مطالعات نیازسنجی، به مثابه حرکت در یک جاده تاریک و بدون نقشه و ضدگردشگری است.

رئیس جامعه هتلداران در ادامه در پاسخ به طرح پیشنهادی «دنیای اقتصاد»، مبنی بر طراحی یک قسمت در سایت اتحادیه با عنوان تجارب هتلداران برای جبران خلأ اطلاعاتی کافی پیرامون ظرفیت‌ها و نیازهای هر منطقه در باب احداث هتل که در واقع به صورت مقدماتی راهنمایی باشد برای کسانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌اند، گفت: ما می‌خواهیم کار علمی در این باره انجام شود؛ هرچند نمی‌دانیم چه زمانی وعده‌های سازمان در این خصوص عملی خواهد شد.

هتل‌سازی برای کار خیر!

در همین حال اما خبرگزاری فارس در روزهای گذشته از بازسازی و احداث هتلی ۴ ستاره در شهر محلات خبر داد؛ شهری کوچک که به شهر گل ایران مشهور است و بیشترین حجم صادرات گل از این شهر انجام می‌شود. این هتل ۴۰ اتاقه که با سرمایه‌ای ۱۷میلیاردتومانی احداث شده، در واقع پیش از این در سال ۶۲ و به‌عنوان اولین هتل محلات افتتاح شد. محمدهادی محمدی مدیر این هتل و عضو هیات مدیره جامعه هتلداران استان مرکزی، با اشاره به اینکه تنها یک میلیارد تومان از هزینه‌ای که برای ساخت این هتل شده از محل تسهیلات بانکی بوده و ۱۶ میلیارد تومان باقیمانده را خود تامین کرده است؛ به «دنیای اقتصاد» گفت: من اهل این شهرم و به این شهر دلبستگی دارم و امیدوارم که با وجود این هتل گردشگران زیادی به این شهر بیایند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برای ساخت این هتل و گرفتن وام از سوی سازمان مشاوره یا راهنمایی خاصی دریافت کرده یا مورد پرسش قرار گرفته است، گفت: سازمان به‌راحتی با تقاضای ما موافقت و ما را به بانک معرفی کرد.

مدیر و سرمایه‌گذار این هتل ۴ ستاره در ادامه با ارزشمند خواندن صنعت توریسم و لزوم توجه بیشتر به این بخش، افزود: گرچه شاید این هتل با توجه به سرمایه‌گذاری هنگفتی که انجام شده، بازده آنچنانی نداشته باشد اما من با هدف خیر این کار را انجام دادم و اکنون هم ۳۰ تا ۴۰ نفر به واسطه این هتل مشغول به کار شده‌اند که در گام نخست مایه خشنودی است. محمدی در توضیح برنامه‌هایی که برای معرفی این هتل در نظر گرفته شده است، گفت: ما علاوه‌بر تبلیغات بیلبوردی و مجازی، درصدد رایزنی با سازمان‌ها و ادارات برای بستن قرارداد هستیم؛ به این ترتیب که تورهایی برای کارکنانشان در نظر بگیرند تا برای تمدد اعصاب و فاصله گرفتن از محیط‌های آلوده و شلوغ شهری چند روزی را در محلات استراحت کنند و از مواهب این شهر لذت ببرند.

احداث هتلی ۴ ستاره در شهری همچون محلات در کنار تاکیدی که بر ضرورت و لزوم مطالعات نیازسنجی برای تدوین یک نقشه راه علمی و کارشناسی شده وجود دارد، علامت سوال بزرگی است که «دنیای اقتصاد» به دنبال یافتن پاسخ آن به سراغ کارشناسان سازمان میراث‌فرهنگی رفت تا از آنها درباره برنامه‌های سازمان در خصوص پروژه‌های هتل‌سازی و بحث اعطای مجوزها و وام‌ها بیشتر بپرسد؛ اما متاسفانه به‌رغم پیگیری‌های بسیار خبرنگار ما موفق به گفت‌وگو با مسوولان مربوطه نشدند.

اگرچه سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در شرایطی که هتل‌ساز درخواست وام نکرده و با سرمایه شخصی خود اقدام به ساخت کرده و در صورتی‌که تمام شرایط و استانداردهای لازم را لحاظ کرده است، نمی‌‌تواند با درخواست مجوز مخالفت کند، اما این نکته همواره قابل طرح است که عواقب سرمایه‌گذاری‌های بدو نیازسنجی چه می‌تواند باشد؟ آیا سرمایه‌گذاری کورکورانه و بدون مطالعه و به دنبال آن ضرردهی سرمایه‌گذار، با ایجاد دلسردی، دیگر مشتاقان سرمایه‌گذاری در بخش هتلداری را دلسرد نخواهد کرد؟ آن هم در شرایطی که کشور از یکسو با کسری بودجه و مشکل سرمایه مواجه است و از سوی دیگر برای جبران این کسری نیازمند رونق صنعت گردشگری با محوریت توسعه زیرساخت‌ها است. آیا در چنین شرایطی حداقل کاری که سازمان می‌تواند به آن مبادرت ورزد دادن مشاوره به متقاضیان ساخت هتل و نیازسنجی دقیق در این زمینه نیست؟