مترجم: مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com توریسم ترکیه به‌طور گسترده‌ای متمرکز بر مکان‌های تاریخی مختلف و تفرجگاه‌های ساحلی دریای مدیترانه است. طی چند سال اخیر نیز، این کشور توانسته است خود را به‌عنوان یک مقصد محبوب برای فرهنگ، چشمه‌های آب معدنی و توریسم سلامت مطرح کند. ترکیه در سال ۲۰۱۱ توانست بیش از ۵/۳۱ میلیون گردشگر جذب کند و به مکان ششمین مقصد محبوب گردشگری در جهان دست پیدا کند. سواحل شنی ترکیه به‌دلیل آفتابی بودن، مقصدی محبوب برای گردشگران اروپایی به شمار می‌رود. این ویژگی‌ بخش گردشگری ترکیه به همراه تاریخ، فرهنگ، خوراک، گلف، سلامت، ماجراجویی، خرید، MICE (نمایشگاه، اجلاس و همایش) و ورزش‌های زمستانی موفقیت آن را تضمین کرده‌اند.

با نگاهی به آمار ورود گردشگران به ترکیه متوجه می‌شویم بیشترین رشد این بخش بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ بوده است. در این مدت، تعداد گردشگران ورودی ترکیه از ۸/۱۲ میلیون به ۲/۲۱ میلیون نفر رسید و باعث شد این کشور برای اولین بار به‌عنوان یکی از ۱۰ مقصد برتر جهان در زمینه جذب گردشگران خارجی مطرح شود. طی ۳۳ سال (از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳) تعداد گردشگران ورودی به ترکیه، ۲۷ مرتبه افزایش یافت. این کشور حتی در سال ۲۰۰۹ که اکثر کشورهای جهان (میانگین ۳/۴- درصد) و اروپا (میانگین ۶/۵- درصد) با کاهش گردشگران ورودی روبه‌رو بودند، نیز رشد ۳ درصدی داشته است.

برنامه‌های توریسم ترکیه

شورای گردشگری ترکیه در سال ۱۹۸۶ تشکیل شد. در این شورا از هر استان نماینده‌ای برای اجرا و پیگیری برنامه‌های مختلف گردشگری منصوب شدند. هر کدام از اعضا موظف بودند به‌طور سالانه گزارشی از عملکرد توریسم استان خود به شورا ارائه دهند. اهداف اولیه تشکیل این شورا شامل موارد زیر می‌شدند:

• امکان نظارت بر سطح اجرای «دستور کار برای گردشگری پایدار و رقابت‌پذیر اروپایی» توسط اعضای استان‌ها؛

• تسهیل مبادله تجربیات بین اعضا در مورد نحوه حل مسائل مهم مرتبط با رقابت‌پذیری و پایداری گردشگری اروپایی.

از زمان تاسیس این شورا تاکنون توسعه زیرساخت‌ها و آموزش شاغلان بخش گردشگری با جدیت پیگیری شده است. به عنوان مثال می‌توان به ۲۹ فرودگاه بین‌المللی این کشور، ۱۵ شرکت خصوصی خطوط هوایی، امکان پرواز مستقیم به ۱۹۰ مقصد بین‌المللی و بهترین شرکت هواپیمایی اروپا در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد. در ژانویه سال ۲۰۱۳، دولت ترکیه اعلام کرد بزرگ‌ترین فرودگاه جهان را در استانبول خواهد ساخت. این عملیات ۷ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری داشته است و اولین فاز از چهار مرحله ساخت آن تا سال ۲۰۱۷ به اتمام خواهد رسید. در زمینه بازاریابی نیز ترکیه موفق عمل کرده و در بیش از ۳۷ کشور مختلف ادارات بازاریابی خود را بنا کرده است. کمپین‌های بازاریابی در کشورهای مختلف اروپایی (بازار اصلی گردشگری ترکیه) و کمپین‌های دیجیتال نیز از فعالیت‌های بازاریابی دیگر این کشور است.

فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال ترکیه از طریق ایمیل و پیامک، نرم‌افزارهای سیستم‌عامل‌ها و گوشی‌های موبایل پرفروش و در شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب انجام می‌شوند. سالانه ۱۵۰ جشنواره و نمایشگاه بین‌المللی مختلف در ترکیه برگزار می‌شود. استانبول نیز در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین مقاصد نمایشگاهی جهان است. طی گزارشی در دیلی نیوز گفته شده است که استانبول به تنهایی در سال ۲۰۱۰، میزبان ۱۰۹ اجلاس بین‌المللی بوده و از این طریق توانسته است موج ورود گردشگران را طی تمامی فصول سال حفظ کند. طبق گزارش مستر کارت، استانبول در سال گذشته میلادی توانست با جذب ۳۷/۱۰ میلیون گردشگر نام خود را به‌عنوان ششمین شهر گردشگری جهان مطرح کند؛ در این لیست شهرهای بزرگی نظیر بارسلونا، میلان، رم، آمستردام و توکیو پایین‌تر از استانبول هستند.

توریسم پایدار آن چیزی است که هم‌اکنون در دستور کار دولت ترکیه قرار گرفته است. با تغییر رویکردها به سمت توریسم پایدار، صنعت گردشگری و سفر منجر به اشتغال و توسعه ناحیه‌ای خواهد شد و به ادعای دولت این کشور، ترکیه تا سال ۲۰۲۳ تبدیل به یک برند جهانی و یکی از پنج کشور برتر از نظر تعداد گردشگران و درآمدهای ناشی از ورود آنها خواهد شد. طی این برنامه که در سال ۲۰۰۷ تصویب شده است، هفت سازمان و وزارتخانه ترکیه مسوولیت انجام و پیشبرد برنامه‌ها را بر عهده دارند. هدف از این برنامه، در پیش گرفتن رویکرد برنامه‌ریزی برای حمایت از رشد اقتصادی است. به نحوی که از نظر فیزیکی امکان‌پذیر بوده، مبتنی بر جامعه باشد و اصول توریسم پایدار را منعکس کند. اهداف این برنامه به شرح زیر هستند:

• دستیابی به توسعه پایدار از طریق حذف تفاوت‌ در سطوح توسعه مناطق مختلف؛

• بازنگری و برنامه‌ریزی مجدد مکان‌های گردشگری کنونی از دیدگاه پایداری و ایجاد محیط باکیفیت و بادوام؛

• حمایت از توسعه توریسم از طریق سیاست‌های محیطی پایدار؛

• حمایت از اهداف اقتصادی و اجتماعی دولت مرکزی از طریق توسعه توریسم؛

• بهبود همکاری‌های بین‌المللی؛

• ترویج و افزایش آگاهی در شرکت‌های عمومی، خصوصی و NGOها؛ به‌خصوص در مورد اکوتوریسم، گردشگری نواحی پست (در مقابل مرتفع) و توریسم کشاورزی؛

• اثربخش‌ کردن فعالیت‌های بازاریابی محلی و بین‌المللی؛

• اطمینان حاصل کردن از انواع مختلف گردشگری؛

• کاهش مسوولیت بخش دولتی از طریق تشویق مداخله فعال بخش خصوصی در پروژه‌های زیرساختی و حمل‌ونقل؛

• اطمینان حاصل کردن از همکاری بین دولت و بخش‌های مختلف در زمینه گردشگری.