موازنه منفی صادرات صنایع دستی ایران و چین

گروه گردشگری، عاطفه نبوی: معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از تخصیص اعتبار ۵۰ میلیارد تومانی به بنگاه‌های تولیدی صنایع دستی در سال‌جاری خبر داد و گفت این رقم ۲۰میلیارد تومان نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. به گزارش «دنیای اقتصاد» نشست بررسی فرصت‌های صادرات صنایع دستی ایران و چین روز گذشته با حضور بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، حبیب‌الله عسگراولادی رئیس اتاق ایران و چین و جمعی از صادرکنندگان و بازرگانان عمده این صنعت و اعضای اتاق برگزار شد تا راه‌های برقراری توازن در بازار صنایع دستی دو کشور مورد بررسی قرار بگیرد.

انبار کالاهای چینی شده‌ایم

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در این جلسه ضمن تاکید بر تفاوت و فاصله فاحش میان وضعیت فعلی و ظرفیت ایران در این بازار گفت: ما برای اینکه به تصویر دقیقی از وضعیت صنایع دستی ایران دست یابیم بهتر است بحث ظرفیت ایران را از وضعیت آن جدا کنیم.

واقعیت این است که اصلا وضع خوبی نداریم و صنایع دستی ما در چند سال اخیر بسیار آسیب‌دیده است. بهمن نامورمطلق افزود: مراکز عمده صادرات ما در سال‌های اخیر تبدیل به انبار کالاهای وارداتی چینی شده است و من حقیقتا ترجیح می‌دهم از عدم توازن موجود در صادرات و واردات این حوزه به چین آماری ارائه نکنم چون به شدت ناگوار بوده و این موازنه کاملا منفی است.

وی همچنین تصریح کرد: همان صادرات اندک ما هم نامنظم و بی‌برنامه بوده است. یک سال سنگ می‌فروشیم و سال بعد مبلمان و این نشان‌دهنده آن است در این حوزه نه‌تنها بازارسازی که حتی بازاریابی درستی هم صورت نگرفته است.

معاون صنایع‌دستی قیمت بالای تمام‌شده کالای صادراتی و طراحی ضعیف و ناهماهنگ با بازار روز دنیا را از ضعف‌های دیگر در این زمینه دانست و خاطرنشان کرد: این قیمت بالا امکان رقابت با بازارهای رقیب مانند هند، ترکیه و مراکش را از ما می‌گیرد؛ این در حالی است که ما کیفیت، قدمت و اصالت داریم.

وی در ادامه به مزیت‌های رقابتی ایران یا همان ظرفیت‌های بالای ایران در این حوزه اشاره کرد و افزود: چین بازار بزرگی است و چینی‌ها به دلیل قرابت‌های فرهنگی بسیار به ایران علاقه‌مند هستند. از سوی دیگر چین هر چند صادرکننده شماره یک صنایع‌دستی دنیا محسوب می‌شود و صادرات به آن، کار مشکلی است، اما به نظر می‌آید تمرکز بخش اقتصاد این کشور از این هنر- صنعت به سوی بخش‌های دیگر رفته و صادرات صنایع دستی در چین رو به افول است. بنابراین امکانی برای به دست گرفتن بازار آن به وجود می‌آید.

نامور در پایان اظهار کرد: چین در حال حاضر در صنایع دستی خود به سمت مکانیزه‌شدن می‌رود که این اقبال عمومی بازارهای جهانی را از آنها برمی‌گرداند؛ در حالی که اعتماد به دستی بودن این صنعت در ایران همچنان وجود دارد و ما به این ترتیب می‌توانیم بازارهایی را که پیش از این در دست این کشور بود، به دست بیاوریم.

تجار عمده با سازمان تعامل ندارند

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی با تشریح تسهیلات اختصاص داده شده به این بخش خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۳۰ میلیارد تومان تسهیلات برای افزایش تولید و کمک به بنگاه‌های تولیدی صنایع‌دستی در نظر گرفتیم و این رقم امسال تا ۵۰ میلیارد تومان هم می‌رسد. البته از صندوق توسعه ملی هم مبلغ ۷۰۰ میلیارد برای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر گرفته شده که بخش گردشگری با فعالیت بیشتر خود توانست بخش زیادی از این بودجه را جذب کند. نامور افزود: در حوزه صنایع‌دستی چون واحدها و تجار عمده تعامل خوبی با سازمان نداشتند و به ما مراجعه نکردند امکان تخصیص این بودجه هم فراهم نیامد.

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی گفت: صادرات گلیم و زیلو به چین اولین کالای صادراتی ما به این کشور است اما هنوز ظرفیت‌های بالایی برای صادرات صنایع دستی و گسترش این بخش در این کشور داریم.

۴۰۰میلیون چینی، خواهان صنایع دستی ایران

رئیس اتاق ایران و چین نیز در تشریح چالش‌ها و مشکلات پیش روی بخش خصوصی در حوزه صنایع‌دستی گفت: در هیچ‌یک از کشورهای دنیا برای صادرات بهره دورقمی از سوی بانک‌ها وجود ندارد و اکثر کشور‌ها این بهره تک‌رقمی است. حبیب‌الله عسگر‌اولادی با اشاره به نرخ سود در کشور چین برای صادرات، تصریح کرد: این رقم در چین بین ۵ تا ۷، در اروپا ۲ و در ژاپن یک درصد است. عسگراولادی با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌های دائم در کشور چین ادامه داد: باید پنج نمایشگاه ثابت در شهرهای بزرگ چین و چند نمایشگاه سیار در دیگر شهرهای این کشور جهت شناساندن صنایع دستی خود برگزار کنیم.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: جمعیت یک میلیارد و چهارصد میلیونی چین شناختی از صنایع دستی ایران ندارند، اما باید بدانیم که حداقل چهارصد میلیون نفر از این جمعیت خواهان صنایع‌دستی ما هستند. وی اظهار کرد: ما ۲۷۰۰ سال سابقه صنایع دستی داریم اما در حال حاضر در بخش صادرات صنایع دستی نوپا هستیم.

عسگراولادی با اشاره به میزان صادرات کلی کشور در سال ۹۳ گفت: در ۶ ماه نخست سال، ۲۳ میلیارد دلار صادرات انجام شده و در مهرماه نیز ۴.۵ میلیارد دلار صادرات داشته‌ایم. تمام هدف ما این است که تا پایان سال از مرز ۵۰ میلیارد دلار عبور کنیم. از این صادرات حدود ۳۵ درصد سهم پتروشیمی و ۲۵ درصد میعانات گازی بوده است.

اقلام درجه یک به چین بفرستید

نایب رئیس کمیسیون تجارت اتاق ایران نیز در این نشست خطاب به صادرکنندگان ایرانی گفت: از همه شما می‌خواهم جنس‌های درجه ۲ و ۳ را به چین نفرستید زیرا آنها استاد تولید این گونه اقلام هستند. برای بهبود شرایط واردات به چین باید بهترین کالاهای خود را به آنها بفروشیم.

مجیدرضا حریری گفت: دولت چین به دنبال افزایش ۵/۲ درصدی واردات خود است که این فرصت مناسبی برای صادرکنندگان ایرانی است.

وی افزود: کسانی که در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی واردات از چین را شروع کردند به مراتب موفق‌تر از کسانی بودند که بعد از آنها این کار را شروع کردند و دقیقا همین مساله در میان کسانی که بحث صادرات به چین را دنبال می‌کنند نیز وجود دارد.

در بخشی از این جلسه نوبت به بازرگانان و تجار عمده حوزه صنایع‌دستی از جمله فرش و سفال رسید و آنها ایراداتی به عملکرد دولت در حوزه شکل و میزان تخصیص تسهیلات اظهار کردند؛ از جمله اینکه تسهیلات ۳۰ و ۵۰ میلیارد تومانی که قرار است بین ۲۰ نفر یا بیشتر تقسیم شود و با بهره ۲۲ درصدی پس گرفته شود هیچ کمکی به افزایش تولید و صادرات نمی‌کند. به اعتقاد آنها بهتر است این مبلغ صرف تبلیغات در کشورهای هدف شود تا زمانی که سرمایه‌گذار با صرف هزینه‌های زیاد به نمایشگاهی در این کشورها رفت، بازاریابی صورت گرفته باشد.

بازار صنایع‌دستی ایران فاخر اما کم‌رونق همچنان در تلاش برای ورود به بازارهای تجارت جهانی است؛ صنعتی که گرچه سرمایه اولیه اندکی (نسبت به دیگر صنایع) می‌خواهد، اما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر چین به ‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بازارها همواره مورد توجه ایران بوده است؛ بازاری که ایران در آن بیشتر خریدار است تا فروشنده.