گروه گردشگری: بیانیه سمپوزیوم بین‌المللی برای زمینه‌سازی گردشگری پایدار با هدف گنجاندن سیاست‌های بخشی در برنامه‌ریزی یکپارچه ملی توسعه پایدار: ارتقای گردشگری پایدار، توسعه شهری، استفاده بهینه از منابع، حفظ تنوع‌زیستی و حفاظت از محیط‌زیست صادر شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» در این بیانیه شرکت‌کنندگان با یادآوری و تاکید مجدد بر بیانیه پایانی کنفرانس توسعه پایدار سازمان ملل در ریو که در ژوئن سال ۲۰۱۲ برگزار شد، بر نقش گردشگری پایدار و مدیریت کارآمد آن در توسعه پایدار تاکید کردند.

آنها با استناد به سند نهایی کارگروه اهداف توسعه پایدار که در آن بر رشد اقتصادی پایدار، همه جانبه و یکنواخت، ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و کار برای همه اشاره شده بود، ضرورت انجام اقداماتی از جمله طراحی و اجرای سیاست‌هایی را که باعث توسعه گردشگری پایدار شده، فرصت‌های شغلی ایجاد کند و باعث تبلیغ و ترویج فرهنگ و محصولات محلی شود، مورد تاکید قرار دادند.

به علاوه این بیانیه چندین پیشنهاد عملیاتی را که از سخنرانی‌ها و مباحث ارائه شده استخراج شده، آورده است.

ایجاد فرصت‌های شغلی، کاهش فقر و توسعه پایدار

در این بیانیه تصریح شده است: در سال ۲۰۱۲ گردشگری و سفر سهم بیش از ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورها را در سطح دنیا به خود اختصاص داد و در سطح بین‌المللی از مجموع هر ۱۱ شغل یکی به واسطه گردشگری ایجاد شده است. از این رو افزایش تقاضا برای گردشگری پایدار و تقاضای مصرف‌کنندگان برای فعالیت‌های تفریحی، سفر و گردشگری بخش جدانشدنی از رشد اقتصادی است. شرکت‌کنندگان این سمپوزیوم تاکید کردند کشورهای غرب آسیا دارای میراث فرهنگی و طبیعی منحصربه‌فردی هستند که مستلزم برنامه‌ریزی برای صیانت از آن است و درعین حال برای توسعه گردشگری فرصت‌های جدید و منحصربه‌فرد تجارب شغلی و درآمدزایی را فراهم می‌آورد. با این حال به گفته آنها پایداری گردشگری در گرو انتفاع جامعه محلی به لحاظ اجتماعی و اقتصادی و حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی است. محدود ساختن تعداد بازدیدکنندگان، ارزیابی دقیق و سختگیرانه رعایت ضوابط زیست‌محیطی در اجرای پروژه‌های گردشگری و ایجاد الزامات قانونی لازم برای منطقه‌بندی مناسب از دیگر مواردی بود که در این بیانیه برای دستیابی به گردشگری پایدار مورد تاکید قرار گرفت.

شرکت‌کنندگان سمپوزیوم همچنین بر نقش مهم همکاری‌های چندجانبه میان دولت، بخش خصوصی و جوامع محلی برای دستیابی به توسعه هماهنگ گردشگری تاکید و توصیه کردند تلاش برای همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه افزایش یابد.

بر اساس مفاد این بیانیه به‌منظور ارتقای گردشگری پایدار، اهمیت دارد جوامع بومی و محلی در امر برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت اقامتگاه مورد حمایت قرار گیرند. این مدل از گردشگری پایدار (اقامتگاه بومی‌) مستلزم تمرکز بر جوامع محلی و حفظ فرهنگ، معماری، فرهنگ عامه، موسیقی، غذا و صنایع‌دستی بومی‌ است؛ زیرا این رویکرد مبتنی بر جامعه محلی در نهایت منجر به مهاجرت معکوس می‌شود.

ارتقای سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش دولتی و خصوصی

شرکت‌کنندگان بر لزوم سرمایه‌گذاری دولتی در توسعه زیرساخت‌ها تاکید کردند؛ به‌ویژه این سرمایه‌گذاری‌ها باید در زمینه حمل‌ونقل (در صورت امکان هوایی، ریلی، جاده‌ای و دریایی)، تامین انرژی و ذخایر آبی و همین‌طور بهداشت و مدیریت پسماند صورت گیرد. آنها همچنین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زمینه ایجاد محل‌های اقامت و سایر خدمات مرتبط با گردشگری را با اهمیت دانستند. به عقیده شرکت‌کنندگان مشارکت بخش خصوصی و دولتی می‌تواند زمینه مناسب برای پروژه‌های توسعه را در گردشگری فراهم کند. مدیریت کارآمد و بازاریابی مقصد گردشگری نیز باید شامل حمایت از پروژه‌های گردشگری کوچک و متوسط باشد.

حضور پررنگ‌تر موسسات مالی بین‌المللی برای حمایت از برنامه‌ریزی‌های منسجم توسعه برای گردشگری که با هدف توسعه پایدار صورت می‌گیرند از دیگر مفاد اعلام‌شده توسط این بیانیه بود که به‌واسطه آن بودجه مورد نیاز ایجاد زیرساخت‌های گردشگری پایدار تامین می‌شود. علاوه‌بر این شرکت‌کنندگان اعلام کردند ایجاد فضایی آرام و مثبت برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به کشورهای درحال توسعه به‌ویژه برای تامین سرمایه‌گذاری مورد نیاز در بخش گردشگری کمک شایانی می‌کند. همچنین به عقیده آنها نقش دولت در بین کشورها متفاوت است. چالش اصلی برای سیاست‌گذاران این است که تناسب درستی بین سیاست‌های گردشگری و اقدامات اجرایی مربوط به آن پیدا کنند. مکانیسم نظارت و ارزیابی نیز در این خصوص مورد تاکید قرار گرفت.

در این بیانیه شرکت‌کنندگان با قدردانی از سخنرانی ارائه شده توسط نماینده کمیسیون اروپا در خصوص پروژه Eden و سخنرانی ارائه شده از سوی نماینده شرکت GIZ آلمان در مورد برنامه همکاری فنی در کشورهای در حال توسعه، ابراز علاقه کردند که جزئیات اطلاعات مربوط به این پروژه‌ها دریافت شود. ایران نیز آمادگی خود را برای همکاری با کمیسیون اروپا در زمینه‌های مختلف گردشگری پایدار از جمله اکوتوریسم ابراز کرد. نماینده کمیسیون اروپا نیز تمایل مشابه را برای ارزیابی راه‌های همکاری متقابلا سودمند در این حوزه‌ها نشان داد. همچنین توصیه شد یک هیات فنی بین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و کمیسیون اروپا برای کشف راه‌ها و روش ایجاد چنین همکاری موردتبادل قرار گیرد. هم سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری جمهوری اسلامی‌ایران و هم کمیسیون اروپا موافقت کردند که بخش امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل می‌تواند اهداف یاد شده بالا را تسهیل کند.