«دنیای اقتصاد» از کارشناسان و فعالان توریسم کشور می‌پرسد
تسهیلات در سرمایه‌گذاری گردشگری؛ آری یا خیر؟
گروه گردشگری، فاطمه باباخانی: پس از یک دوره سکوت معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بالاخره سعید شیرکوند بسته‌های پیشنهادی برای اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری را در ابتدای سال جاری اعلام کرد که در آنها وام‌های با سود پایین و معافیت‌های مالیاتی به چشم می‌خورد. صفحه گردشگری روزنامه دنیای اقتصاد چندی پیش گفت‌وگویی را با دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان، ترتیب داد و نظر او را درباره این پیشنهادها پرسید. در این گفتوگو غنی‌نژاد ضمن مخالفت با اعطای تسهیلاتی نظیر وام‌های با سود پایین، چنین رویه‌ای را تکرار تجربه ۳۰ ساله خواند که رانت‌های گسترده‌ای را ایجاد خواهد کرد. به گفته این اقتصاددان، رفع موانع دست‌وپاگیر و معافیت‌های مالیاتی تنها راهکارهایی هستند که رونق صنعت گردشگری در ایران را به دنبال دارند. ملاحظه تفاوت در رویه تصمیم‌گیران و نظرات این اقتصاددان ما را بر آن داشت در گفتوگو با فعالان این حوزه در کنار اساتید اقتصاد و مسوولان بار دیگر این موضوع را مورد کنکاش قرار دهیم.
معافیت‌های مالیاتی تنها برای مناطق محروم
سعید لیلاز در موافقت با گفته‌های موسی غنی‌نژاد به «دنیای اقتصاد» گفت: ما از طریق رانت نمی‌توانیم رونق ایجاد کنیم و مثال این رونق مشابه چاهی است که کنده شود بدون اینکه به آب برسیم و تنها با ریختن آب در آن بتوانیم آب برداشت کنیم.
این اقتصاددان در همین رابطه رویه درست در این صنعت را مشابه سایر کشورها در فراهم کردن زیرساخت‌ها و عوامل بنیادین عنوان کرد و افزود: اگر دولت مشابه سایر دولت‌ها در جهان توان خود را در تجهیز زیرساخت‌ها بگذارد، نتیجه بهتری از اعطای وام‌های با بهره پایین به سرمایه‌گذاران می‌گیرد. وی به نمونه‌های شهرهای شمالی کشور در استان‌های گیلان و مازندران اشاره کرد و ادامه داد: این شهرها بدون اینکه دیناری از دولت وام بگیرند توانسته‌اند قطب گردشگری بزرگ در خاورمیانه باشند؛ زیرا عوامل طبیعی در آن وجود دارد و دولت نیز به کندی در حال تهیه زیرساخت‌ها در این منطقه است به‌گونه‌ای که تاکنون چند راه مواصلاتی به این مناطق وجود دارد.
لیلاز از مشهد نیز به عنوان یکی دیگر از قطب‌های گردشگری کشور نام برد که در آن دخالت دولتی موجب رونق گردشگری نشده‌است و افزود: در این شهر ما انبوه هتل‌ها را داریم بدون اینکه از تسهیلات دولتی استفاده کرده باشند و دلیل آن نیز به تقاضای واقعی در این شهرها بازمی‌گردد. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: هر زمان تقاضا وجود داشته باشد، عرضه نیز به تبع آن شکل می‌گیرد از این رو ما نیازی به پرداخت وام برای رونق صنعت گردشگری نداریم.
وی یکی از فعالیت‌هایی را که دولت می‌تواند برای رشد این صنعت انجام دهد تغییر فضای سیاسی و اجتماعی عنوان کرد و گفت: با این رویه تعداد گردشگران خارجی افزایش پیدا می‌کند. افزایش تعداد فرودگاه‌ها و ایجاد امنیت برای گردشگران علاقه‌مند ورود به ایران و اصلاح راه‌های مواصلاتی از دیگر مواردی بود که این اقتصاددان به آنها اشاره کرد و افزود: با این فعالیت‌ها می‌توان به رونق این صنعت در ایران امیدوار بود، زیرا مشکل گردشگری در ایران فقدان سرمایه نیست که آن را با اعطای وام حل کنیم.
لیلاز در پاسخ به این پرسش که آیا معافیت‌های مالیاتی راه‌حل مناسبی برای تشویق سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود، گفت: این معافیت‌ها باید در مناطق محروم در نظر گرفته شود، اما اعطای آن به سرمایه‌گذاران قطب‌های گردشگری عادلانه نیست زیرا انتقال سرمایه از بخش مولد به بخش غیرمولد را به همراه خود دارد.
گردشگری، آموزش و پرورش نیست!
مدیرکل دفتر مناطق نمونه گردشگری و زیرساخت‌ها در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: بخش خصوصی به واسطه شرایط ویژه‌ای که کشور در آن قرار دارد، نیازمند حمایت‌های فنی و اعتباری است. جلال تاجیک افزود: بخشی از این حمایت‌ها در قالب تسهیلاتی که به سرمایه‌گذاران اعطا می‌شود در حال انجام است؛ منتها دریافت آنها شرایطی دارد که توسط معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام شده است.
وی ادامه داد: پیشرفت ۲۰ درصدی پروژه‌های گردشگری یکی از لازمه‌های دریافت این تسهیلات است، زیرا چنانچه سرمایه‌گذاری حتی توان انجام ۲۰ درصدی پروژه خود را هم نداشته باشد؛ قاعدتا قادر به بازپرداخت وام نیز نخواهد بود و بانک نیز نمی‌تواند به این افراد اعتماد کند؛ بنابراین اعطای این وام اتلاف منابع خواهد بود. مدیرکل دفتر مناطق نمونه گردشگری و زیرساخت‌ها درباره اولویت‌های اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران نیز گفت: با توجه به محدودیت منابع، قطب‌های گردشگری در اولویت قرار می‌گیرند. وی تصریح کرد: گردشگری مشابه آموزش و پرورش نیست که ما اولویت خود را در آن روی مناطق محروم قرار دهیم؛ در این صنعت با گردشگرانی سر و کار داریم که در ایام محدودی میزبان آنها خواهیم بود و باید آنها را با خدمات خوب ترغیب به سفر دوباره به کشورمان کنیم.
اعطای تسهیلات همراه با نظارت دقیق
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایلام نیز در موافقت با پرداخت تسهیلات به ویژه برای سرمایه‌گذاری در مناطق محروم گفت: گردشگری در کشور ما ضعیف نگه داشته شده و ما عموما تمرکز خود را روی میراث فرهنگی به جای گردشگری قرار داده‌ایم. مجتبی غیابی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان از ایجاد رانت در پرداخت تسهیلات جلوگیری کرد، افزود: هر زمان که نظارت دقیق اعمال شده و ما برنامه‌ریزی دقیقی برای منابع داشته‌ایم، رانت‌خواری نیز ایجاد نشده است. وی درباره میزان اثرگذاری تسهیلات نیز اظهار‌کرد: اعطای این منابع می‌تواند در رونق صنعت گردشگری ۱۰۰ درصد کمک‌کننده باشد و این امر به ویژه در مناطق محروم بسیار محسوس است. رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایلام درباره دلایل این ادعا گفت: در مناطق محروم سرمایه‌گذار عموما راغب به سرمایه‌گذاری نیست، اما با تسهیلاتی که در اختیار می‌گیرد، در کنار معافیت‌های مالیاتی تشویق به ورود به این مناطق می‌شود تا آنها نیز بتوانند خودشان را به سطح مناطق برخوردار برسانند.
وی در همین رابطه معافیت‌های ۱۰ تا ۲۰ ساله مالیاتی در مناطق محروم را به همراه تسهیلات بانکی به عنوان اولویت گردشگری کشور خواستار شد و اضافه کرد: دولت باید در کنار این کمک‌ها نظارت قوی خود را اعمال کند تا این منابع به شکل صحیح مورد استفاده قرار گیرند.
سرمایه‌گذاری و ملاحظات آن
دیدگاه‌های مختلف و گاه متناقض فعالان بخش گردشگری و اقتصاددانان در حوزه پرداخت تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی و پس از آن نحوه هزینه‌کرد این منابع، نشان‌دهنده دشواری تصمیم‌گیری مسوولان این حوزه است. آنچه تاکنون مسوولان این حوزه در گفته‌هایشان درباره دلایل تصمیم‌شان در اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران اشاره نکرده‌اند، بهره‌گیری از نظرات اقتصاددانان در روند این تصمیم‌گیری است. گرچه سعید شیرکوند، معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفته‌هایش به پیشرفت ۲۰ درصدی پروژه برای اعطای تسهیلات جهت جلوگیری از ایجاد رویه‌ای نظیر بنگاه‌های زودبازده یا گرفتن وام برای پروژه‌های غیرواقعی اشاره کرده، اما همچنان دغدغه‌های بسیار اقتصاددانان از تکرار تجربه‌های ناموفق گذشته در ایجاد رانت وجود دارد. مشخص نبودن اولویت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف در کنارمطمئن نبودن از پایداری فضای کنونی گردشگری در کشور از دیگر ملاحظاتی است که اغلب سرمایه‌گذاران با آن مواجهند و نیاز است پاسخ مطمئنی برای آن دریافت کنند. از این رو است که در شرایط حاضر بیش از تسهیلات باید اطمینان از بازگشت سرمایه را با ثبات شرایط سیاسی و اجتماعی به وجود آورد تا بتوان سرمایه‌های سرگردان را در رونق صنعت گردشگری به جریان انداخت.
در اسپانیا مطرح شد
تسهیلات ایران برای سرمایه‌گذاری در گردشگری
مسعود سلطانی‌فر روز شنبه در کنفرانسی مطبوعاتی در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در مادرید با اشاره به وجود مشکلات و محدودیت‌ها به ویژه در زمینه مراکز اقامتی و هتل‌های مناسب از ایرانیان سراسر جهان برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری ایران دعوت کرد و اطمینان داد تسهیلات خوبی از محل صندوق توسعه ملی با نرخ مناسب در اختیار سرمایه‌گذاران بخش گردشگری به خصوص کسانی که به صورت ارزی بخواهند به ایران بیایند و تسهیلاتی را بگیرند و سرمایه‌گذاری کنند، قرار خواهد گرفت.
معاون رئیس‌جمهوری تصریح کرد: بازار گردشگری ایران، بازار بسیار جذاب و پرسودی برای سرمایه‌گذاران مختلف ایرانی و خارجی به خصوص اسپانیایی است.
ارسال نظر