طاهره ایران‌مهر وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی Iranmehr.tahere@gmail.com سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (از این پس سازمان) در سال 1382 و بر اساس ماده یک قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی ‌و گردشگری از ادغام دو سازمان تابعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یعنی سازمان میراث فرهنگی کشور و ایرانگردی و جهانگردی تشکیل شد. این سازمان وظایف مختلفی را در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری کشور برعهده دارد که در این نوشتار به اختصار به وظایف این سازمان در زمینه گردشگری پرداخته شده است. تاریخچه و قوانین سازمان
پس از پیروزی انقلاب اسلامی دو وزارت فرهنگ‌و‌آموزش عالی و وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی اختیارات و وظایف میراث فرهنگی را برعهده داشتند. در سال ۱۳۶۴، به وزارت فرهنگ‌و‌آموزش عالی اجازه داده شد از ادغام یازده واحد پراکنده در وزارت فرهنگ و ‌ارشاد اسلامی و وزارت فرهنگ‌و‌آموزش عالی، سازمان میراث فرهنگی را به صورت سازمانی وابسته به خود تشکیل دهد. در سال ۱۳۷۲ سازمان میراث فرهنگی کشور از وزارت فرهنگ‌و‌آموزش عالی منفک و به وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی ملحق شد. در نهایت در سال ۱۳۸۲ و بر اساس ماده یک قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی‌و گردشگری، سازمان‌های میراث فرهنگی کشور و ایرانگردی و جهانگردی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا و از ادغام آنها «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» با کلیه اختیارات زیر نظر رئیس‌جمهور فعالیت خود را آغاز کرد.
هم‌اکنون سازمان میراث فرهنگی‌وگردشگری بر اساس اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 و قانون توسعه صنعت ایرانگردی ‌و جهانگردی مصوب 1370 اداره می‌شود، (ماده 2 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی‌و گردشگری).
بر اساس ماده ۴ قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، سازمان دو رکن دارد: شورا و رئیس. رئیس سازمان بر اساس قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با حکم رئیس‌جمهور منصوب می‌شود. شورای عالی میراث فرهنگی‌و‌گردشگری بر اساس قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی‌وگردشگری موظف به تصویب سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و برنامه‌های کلان امور میراث فرهنگی و گردشگری است.


وظایف و اختیارات سازمان در زمینه گردشگری
حوزه اختیارات این سازمان را می‌توان در چند بند خلاصه کرد:
الف- تدوین سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها مربوط به ایرانگردی و جهانگردی؛ کلیه دفاتر خدمات سیاحتی، زیارتی و تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی متعلق به بخش دولتی، خصوصی و نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی غیر دولتی موظف به رعایت سیاست‌ها و خط مشی‌های ابلاغی مربوط به ایرانگردی و جهانگردی توسط سازمان هستند.
ب- صدور مجوز تاسیس و ایجاد دفاتر خدمات سیاحتی و زیارتی و تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی؛ البته باید اشاره شود بر اساس قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی صدور یا تمدید هرگونه مجوز تاسیس و ایجاد دفاتر خدمات سیاحتی و زیارتی و تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی و نیز تعلیق یا لغو آن به عهده وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی است، اما با تصویب قانون تشکیل سازمان در سال 1382، این اختیار به رئیس سازمان میراث فرهنگی‌و گردشگری محول شده است. (کلیه وظایف و اختیارات وزیر و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور میراث فرهنگی و ایرانگردی و جهانگردی به رئیس سازمان منتقل می‌شود).
ج- جلب حمایت بخش‌های دولتی و غیردولتی و بخش تعاونی و خصوصی برای تحقق هدف‌های بخش میراث فرهنگی و گردشگری و فراهم آوردن زمینه سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی، در افزایش سهم آن در امور مربوط به میراث فرهنگی و گردشگری.
د- اختیار اعطای نگهداری و اداره اماکن و محوطه‌های تاریخی و موزه‌ها به هیات امنای منتخب.
ه- دولت از طریق سازمان می‌تواند با هدف واگذاری وظایف تصدی به بخش غیردولتی و حذف وظایف غیرضروری در مناطق مستعد کشور و قطب‌های گردشگری با تاکید بر مناطق کمتر توسعه‌یافته به متقاضیان بخش‌های غیردولتی اجازه تاسیس مناطق نمونه گردشگری دهد؛
و- اجرایی کردن برنامه‌های تبلیغی ملی و بین‌المللی برای معرفی میراث فرهنگی ایران و جاذبه جهانگردی آن از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی داخلی و خارجی.


اختیارات سازمان در زمینه صدور روادید
بر اساس ماده 9 قانون تشکیل سازمان، شورای عالی سازمان مکلف است، متناسب با جایگاه هر یک از کشورها در هدف‌های بازار جهانگردی ایران صدور روادید برای اتباع آنها را به ترتیب زیر دسته‌بندی و به وزارت امور خارجه برای اقدام ابلاغ کند:
الف- لغو روادید.
ب- اجازه ورود با پروانه گذر مرزی.
ج- صدور روادید در مبادی ورودی ایران برای مدت معین.
د- صدور روادید در سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور در زمان‌های معین حداکثر ظرف مدت یک هفته.
به این ترتیب این سازمان نیز همچون دیگر نهادهای دولتی موظف است در حیطه اختیارات و وظایفش عمل و در حدود قانون، تفویض اختیار کند.