ادبیات در پس کوچههای طهران جدید
ادبیات، بخشی از میراث غنی فرهنگی ماست که گاه و بیگاه، در روزهای خستگی از زندگی شهری به فریادمان میرسد. حالا نوبت این است که همین ادبیات غنی، ما را با خود به گذشته ببرد و نشانمان بدهد این تراوشات از کدام خانهها و کدام محلهها سرچشمه میگیرد. برای این کار لازم نیست راه دوری برویم؛ مثلا همین سهراه سرچشمه تهران، همان جایی است که «پروین» شعرهایش را در خانه پدری میسروده و اعتصامالملک آشتیانی (پدر فرهیخته پروین اعتصامی) در آن میزیسته است. قدمت این خانه به دوران پهلوی اول بازمیگردد. اکنون اما تنها اثری که از این میراث فرهنگی به جا مانده دفتر شورای بینالمللی موزهها است و ۲ خانهای که حالا مالک خصوصی دارند؛ درست همان قسمتی که پروین اعتصامی نوجوانی خود را در آن بالیده است.
ادبیات، بخشی از میراث غنی فرهنگی ماست که گاه و بیگاه، در روزهای خستگی از زندگی شهری به فریادمان میرسد. حالا نوبت این است که همین ادبیات غنی، ما را با خود به گذشته ببرد و نشانمان بدهد این تراوشات از کدام خانهها و کدام محلهها سرچشمه میگیرد.
برای این کار لازم نیست راه دوری برویم؛ مثلا همین سهراه سرچشمه تهران، همان جایی است که «پروین» شعرهایش را در خانه پدری میسروده و اعتصامالملک آشتیانی (پدر فرهیخته پروین اعتصامی) در آن میزیسته است. قدمت این خانه به دوران پهلوی اول بازمیگردد. اکنون اما تنها اثری که از این میراث فرهنگی به جا مانده دفتر شورای بینالمللی موزهها است و ۲ خانهای که حالا مالک خصوصی دارند؛ درست همان قسمتی که پروین اعتصامی نوجوانی خود را در آن بالیده است.
«صادق هدایت» هم همین نزدیکیهای ما کتاب مینوشته است. از خیابان سعدی که به سمت ضلع جنوب شرقی بیمارستان امیراعلم برویم، در خیابان شهید تقوی که سابقا به نام خیابان هدایت معروف بوده است، خانه پدری هدایت را میبینیم که نوجوانی و جوانی صادق در آن گذشته است. آدم البته حیفش میآید که بگوید این خانه الان موزهای برای به نمایش گذاشتن آثار مادی و معنوی باقی مانده از خاندان هدایت نیست و وسایل مربوط به صادق هدایت حالا سالها است در انبار موزه رضا عباسی نگهداری میشود؛ اما جای شکرش هست که به کتابخانه بیمارستان امیراعلم تبدیل شده است.
همان حوالی اندکی بالاتر، یک نفر «جعفر خان از فرنگ برگشته» را نوشت و خیلیها گفتند: تحولی در نمایشنامهنویسی پدید آورده است. «حسن مقدم» را میگویم که بنای دانشکده هنر دانشگاه تهران را گذاشت و گروه باستانشناسی دانشگاه را فعال کرد. حالا خانهای پدری از او مانده که بسیار معروف است و فضایی ادبی-فرهنگی دارد. خیابان سپه قدیم - امام خمینی جدید- را که به سمت شرق میرویم، جایی بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، خانهای میبینیم که سال ۵۱ حسن خان مقدم، فرزند احتسابالملک (شهردار دوراهی ناصری)، آن را وقف دانشگاه محبوب خود کرد و حالا سالها است موزهای شده از آثار خاندان مقدم و پاتوق گردشگری طهران یا تهران!
ارسال نظر