گروه گردشگری- فاطمه باباخانی*: رئیس‌جمهور یکی از راهکارهای رفع مشکل اشتغال در کشور را رونق گردشگری می‌داند و معتقد است اگر 10 میلیون گردشگر به کشور وارد شود، مشکل اشتغال 5/3 میلیون بیکار حل می‌شود. اما رتبه خوب ایران به لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی همچنان نتوانسته موجب رونق این صنعت در کشور شود. از این رو یافتن چالش‌های پیش روی توسعه گردشگری و هزینه‌های سفر در ایران به عنوان یک صنعت مغفول و در عین حال درآمدزا موضوع اولین مناظره تلویزیونی در سال 1393 بود که عصر روز جمعه 22 فروردین از شبکه یک سیما پخش شد، قرار گرفت.
گردشگری بوته گوجه‌فرنگی نیست!
در این مناظره سید محمد بهشتی مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مشکل زیرساخت‌های ذهنی را پراهمیت‌تر از زیرساخت‌های کمی عنوان کرد و مسوول برطرف کردن آن را حاکمیت دانست.
به گفته بهشتی بروز چنین سوءتفاهم‌هایی موجب حرکت گردشگری در یک جاده سنگلاخ و عدم تمایل سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری شده است.
مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در بخش دیگری از این مناظره به عدم مطلوبیت گردشگری داخلی اشاره و در این رابطه اضافه کرد: سفر عموما با انگیزه دیدار جایی یا کسی انجام می‌شود و این در حالی است که گردشگران ما حتی اسامی مناطقی را که به آنجا سفر می‌کنند به خوبی یاد نمی‌گیرند و سفر به شهرهای حاشیه دریای خزر جز تولید زباله و ناهنجاری نتیجه دیگری برای این مناطق به همراه نداشته است. بهشتی همچنین در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره تاثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر افزایش هزینه‌های سفر گفت: افزایش حامل‌های انرژی موجب افزایش در سایر بخش‌ها و حتی هزینه سوپ رستوران‌ها می‌شود، اما همچنان معتقدم مشکل ما از جنس ذهنی است و ربطی به مباحث لجستیکی ندارد. وی همچنین رسیدن به جایگاه مطلوب در حوزه گردشگری را یک پروسه زمانبر دانست و گفت: حتی با ثبات مدیریتی و محقق شدن راهکارهای ارائه شده توسط کارشناسان باز هم نباید توقع داشت گردشگری همانند یک بوته گوجه‌فرنگی در شش ماه به نتیجه برسد، بلکه این حوزه همانند درخت گردویی است که هفت سال باید برای برداشت میوه آن صبر کرد.
سود آژانس‌ها صددرصدی نیست
امیرحسین جعفری استاد دانشگاه جهانگردی نیز در این مناظره یکی از دلایل افزایش هزینه‌ها را توزیع نامناسب سفر در ایام سال عنوان و اضافه کرد: نیمی از هتل‌های ما در طول سال با ظرفیتی معادل ۳۰ تا ۵۰ درصد گنجایش خود فعالیت می‌کنند که این امر موجب افزایش قیمت اتاق درایام تعطیلات برای جبران خسارت می‌شود. این استاد دانشگاه همچنین قیمت‌های متفاوت آژانس‌های گردشگری و میزان سود دریافتی از آنها را یکی از پرسش‌های متداول میان خدمات‌گیرندگان دانست و در پاسخ گفت: تفاوت میان قیمت‌ آژانس‌ها ارتباط مستقیمی با خدمات ارائه شده از سوی آنها دارد و معمولا تمام آژانس‌ها پس از برآورد مالی خالص سفر درصد مشخصی کارمزد به آن اضافه می‌کنند و این ذهنیت که تمام هزینه‌های گردشگری برای آژانس سود است، نادرست است.
تخفیف ۵۰درصدی با توزیع سفر
رئیس جامعه هتلداران کشور از دیگر شرکت‌کنندگان در این مناظره در سخنانش به افزایش هزینه‌های هتلداری اشاره کرد و افزود: عوارض و مالیات‌های متعدد موجب کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه شده و به صنعت هتلداری در ایران لطمه وارد کرده است؛ به عنوان مثال در ترکیه تعرفه‌ای بابت واردات تجهیزات این صنعت گرفته نمی‌شود، اما در ایران این تعرفه‌ها به ۱۰۰ درصد هم می‌رسد.
جمشید حمزه‌زاده فقدان یک برنامه منسجم و تفاهم میان نهادهای درگیر را از دیگر معضلات این صنعت دانست و گفت: نگاه‌های سلیقه‌ای موجب مشکلات فراوانی برای دست‌اندرکاران گردشگری شده که یکی از نتایج آن در حوزه افزایش ۳۵ درصدی قیمت سفراست که با همکاری مجلس، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها و تدوین یک استراتژی جامع می‌توان این هزینه‌ها را کاهش داد.
وی در همین رابطه به توزیع متناسب سفرها اشاره و اظهار کرد: با افزایش مقاصد گردشگری و توزیع زمان سفر در تمام طول سال می‌توان انتظار تخفیف ۵۰ درصدی را در هزینه‌ها داشت.
بسته‌های حمایتی و توسعه گردشگری
رئیس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل مسافرتی کشور نیز در این مناظره ارائه بسته‌های حمایتی را از راهکارهای رونق صنعت گردشگری دانست و گفت: استفاده از بن‌های گردشگری می‌‌تواند یکی از راهکارهای توسعه گردشگری باشد. احمدرضا عامری با انتقاد از انحصار ایجاد شده برای سازمان حج و زیارت اظهار کرد: آرزوی بسیاری از شیعیان عراقی سفر به مشهد و قم است، اما انحصاری که در این حوزه وجود دارد موجب شده اتوبوس‌های ایرانی قادر نباشند اقدام به انتقال زائران عراق به ایران کنند. وی در بخش دیگری از سخنانش خواستار اجرای برنامه پنجم توسعه در آزاد شدن حمل‌ونقل شد.
عده‌ای مانع ورود گردشگر خارجی می‌شوند
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نیز در این مناظره با بیان اینکه ورود گردشگر خارجی نیازمند برنامه دقیق است، اظهار کرد: عده‌ای مانع ورود گردشگر خارجی و توسعه صنعت گردشگری در کشور هستند.
محمدحسن کرمانی جزیره‌ای بودن را یکی از مشکلات رونق این صنعت دانست و گفت: ما باید استراتژی جامع و مشخصی در این حوزه داشته باشیم تا منجر به توزیع مناسب گردشگری در کشور شود. وی همچنین خواستار ایجاد زمینه مناسب برای حضور گردشگر خارجی توسط دولت شد.
*Fateme.babakhani۶۰@gmail.com