مترجم: مهدی نیکوئی* عملکرد و موفقیت صنعت گردشگری و به‌طور خاص مقاصد تنها وابسته به متغیرهای داخلی نبوده و طیف گسترده‌ای از نیروهای جهانی نیز بر آن اثرگذار است. این نیروها بسیار گسترده بوده و نه تنها توریسم، بلکه تمامی ابعاد اقتصادی و اجتماعی کشورها را دربرمی‌گیرند.
از زمان ظهور صنعت گردشگری برای انطباق با این نیروها و به خدمت درآوردن آنهایی که تحت کنترل نبوده و حتی بر ما نیز اثرگذار می‌باشد، تلاش شده است. لازم است در ابتدا این نیروها و فشارها شناخته شده و پس از آن درکی بنیادین از آن برای تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های ایجاد شده‌ای که موفقیت توریسم را تحت تاثیر قرار می‌دهند، حاصل شود.
البته راه‌های زیادی برای دسته‌بندی این فشارها و نیروها وجود دارد. چارچوبی را که ما برای این طبقه‌بندی استفاده می‌کنیم می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، یک دید کلی از نیروهای جهانی تاثیرگذار بر توان رقابتی و پایداری مقاصد ارائه شده است که می‌توان آن را یک «طبقه‌بندی پوست پیازی» نامید. منظور این است که نیروهای جهانی در لایه‌های مختلفی بر روی مقاصد تاثیرگذار هستند (در شکل با تصویر کره زمین در مرکز نشان داده شده‌ است).
داخلی‌ترین لایه یا لایه یک شامل سه نوع از نیروهایی می‌شود که باعث تاثیر و ایجاد تغییراتی در عملکرد و موفقیت یک مقصد به صورت مستقیم می‌شوند. یکی از ویژگی‌های متغیرهای این لایه نوسان گسترده و سریع در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت است. این متغیرها را عموما می‌توان در گروه‌های اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیک قرار داد. لایه بعدی پیاز یا لایه ۲، شامل نیروهایی می‌شود که ثبات بیشتری داشته و از این رو کمی راحت‌تر می‌توان آنها را پیش‌بینی کرد. می‌توان متغیرهای جمعیت‌شناختی و اجتماعی- فرهنگی را در این لایه جای داد. در نهایت، نیروهایی وجود دارند که به‌طور معمول، از ثبات بالاتری برخوردار بوده و می‌توان آنها را با درجه بالایی از اعتماد پیش‌بینی کرد. در این لایه (لایه ۳) نیروهای آب‌وهوایی، جغرافیایی و محیطی را قرار می‌دهیم.
لازم است درباره این طبقه‌بندی این مطلب متذکر شد که سطوح مختلف میزان ثبات متفاوتی را نشان می‌دهند، اما لزوما نمی‌توانند میزان اهمیت هر کدام از فشارهای جهانی را به مخاطب القا کنند. بنابراین، در زمان‌های مختلفی و وابسته به نوسانات این نیروها، هر کدام از آنها می‌توانند بیشترین تاثیر را بر توان رقابتی، پایداری و موفقیت مقاصد ایفا کنند.
به عنوان مثال، آب و هوا برای برخی از مقاصد می‌تواند مهم‌ترین عامل تاثیرگذار باشد. در همین زمان این متغیر یکی از قابل پیش‌بینی‌ترین عوامل جهانی تاثیرگذار است. در مقابل، زمانی که سیاست متلاطم می‌شود، اهمیت آب‌وهوا به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر توان رقابتی یا ثبات یک مقصد، برای بیشتر آنها کم اهمیت می‌شود. در سایر موقعیت‌ها، تغییرات سریع فرهنگی یک مقصد (مانند آنچه که در ایالات متحده آمریکا به‌دلیل مهاجرت‌های فراوان و نوآوری‌های متعدد تکنولوژیک و اجتماعی اتفاق می‌افتد) می‌تواند یکی از مهم‌ترین مزایای رقابتی در هر دو بخش صنعت و توریسم باشد.
در مقام مقایسه، نیروهای محیطی با ثبات بالا در ایالات متحده تاثیر نسبتا پایینی بر قابلیت‌های رقابتی این کشور و توان جذب سودآورانه گردشگران دارند. در مقابل، تغییرات ناگهانی عمده در محیط زیست می‌تواند آن را تبدیل به یکی از مهم‌ترین بازدارنده‌های گردشگران در کوتاه‌مدت کند.
به‌طور خلاصه می‌توان گفت زمانی که می‌خواهیم نیروهای جهانی را که می‌توانند ایجاد چالش و فرصت برای یک مقصد گردشگری کنند تحلیل کنیم، لازم است که هم به اهمیت آنها توجه شود و هم به ثبات و قابلیت پیش‌بینی آنها.
اگر توجه کافی به این ملاحظات نشود، ممکن است که نیروهای کم‌اهمیت (نیروهایی که تاثیر اندکی بر توان رقابتی یک مقصد دارند) و بی‌ثبات، نادیده گرفته شوند. همچنین ممکن است که توجه بیشتری به نیروهای مهم اما باثبات شود؛ در صورتی که ثبات آنها فرصت بیشتری به مقاصد برای انطباق با عواقب‌شان می‌دهد.
فشارهای مهمی که بی‌ثبات می‌شوند، ممکن است که بزرگ‌ترین چالش‌ها را مطرح کنند، اما در صورتی که به خوبی مدیریت شوند، ممکن است فرصت‌های ارزشمندی برای بخش گردشگری به ارمغان آورند.
nikoueimahdi@gmail.com

فشارهای جهانی بر توریسم