«نور خونه» اقامتگاهی در جوار پارک ملی توران
حسنا حاجیان* منطقه خار توران مشهور به آفریقای ایران، بزرگ‌ترین منطقه حفاظت‌شده خاورمیانه و دومین منطقه بیوسفر جهان است که در آن گونه‌های نادری مانند یوز و گور ایرانی زندگی می‌کنند. گردشگری ماجراجویانه، اکوتوریسم و رصد ستارگان در آسمان شب، از جمله فعالیت‌هایی است که در این منطقه انجام می‌شود. روستای قلعه‌بالا در شهرستان شاهرود، بخش بیارجمند، نزدیک‌ترین روستا به این پارک ملی توران است و به همین دلیل می‌تواند مقصد خوبی برای بازدیدکنندگان از پارک باشد.
تا چند سال پیش، مکانی برای اقامت گردشگران پارک، درجایی به غیر از ایستگاه محیط‌بانی وجود نداشت، اما با بسترسازی‌های انجام شده توسط فعالان محیط‌زیست، مردم بومی و غیربومی، اکنون گردشگران می‌توانند در روستا اقامت کنند. یکی از مکان‌های اقامت در روستا خانه خانم منیر تقدیسی مشهور به «نورخونه» است. پیشنهاد تبدیل این خانه به اقامتگاه در سال 1390، توسط یکی از اعضای خوشه‌سار بومگردی به او داده شد. صاحبان این خانه مدت‌ها بود که آن را به قصد شهر ترک گفته بودند. این بود که خانم تقدیسی از شهر به اینجا آمد و خانه را بازسازی و اجاره کرد. این خانه در سال‌های دور، متعلق به تنها زن باسواد روستا بوده که در آن به زنان، سواد خواندن و نوشتن و قرآن خواندن می‌آموخت. منیر تقدیسی برای رعایت شأن این خانه می‌گوید: «خانه مدتی برای پذیرایی از گردشگران آماده شده بود، اما آن را افتتاح نمی‌کردم، بلکه منتظر فرصت مناسبی بودم تا آن را با حضور مردم محلی افتتاح کنم؛ تا اینکه در سال 91 با برپایی یک جشن و پخت نان و میهمان کردن اهالی روستا و همچنین مراسم قرآن‌خوانی، این خانه به عنوان اقامتگاه افتتاح شد.» او اکنون نیز سعی می‌کند تا حد امکان مشارکت مردم محلی را در خدمات‌دهی به گردشگران جلب کرده و افزایش دهد. در حال حاضر وعده‌های نهار و شام معمولا توسط مردم محلی پخته و از محصولات آنها برای صبحانه استفاده می‌شود. با شناخته شدن هرچه بیشتر روستا، سایر خانه‌های محلی نیز پذیرای گردشگران هستند. خانم تقدیسی هدف از راه‌اندازی این کسب و کار را در درجه اول نه صرفا نفع مالی، بلکه تبادل فرهنگی و ایجاد فرصتی برای ارتباط و گفت‌وگو بین گردشگران و جامعه بومی و تجربه زندگی روستایی می‌داند. میهمانانی که در قلعه‌بالا اقامت می‌گزینند، می‌توانند چوپانی را نیز تجربه کرده و صبحانه‌ای به همراه چوپان روستا در دشت صرف کنند. این خانه 3 اتاق با گنجایش حدود 15 نفر میهمان به‌طور همزمان دارد که با کیفیت بالایی سرویس‌دهی می‌شوند. بهترین فصل برای سفر به قلعه‌بالا از اواسط اسفند تا اواسط خرداد و از اواخر شهریور تا اوایل دی ماه است. در صورتی‌که گردشگران در ماه‌های آبان و اردیبهشت به این مکان بیایند، می‌توانند نظاره‌گر جشنواره‌های متعدد گردشگری و صنایع دستی و خوراکی باشند که توسط مردم بومی برگزار می‌شود.
*کارشناس ارشد مدیریت بازاریابی گردشگری
hosnair@yahoo.com