بستر فعالیت‌های نوآورانه در ایران فراهم نیست

گروه گردشگری- نشست «آسیب‌شناسی نشریات گردشگری» با محور بررسی مشکلات، چالش‌ها، عملکرد و نقاط ضعف این نشریات برگزار شد؛ بضاعت اندک نشریات گردشگری در جذب مخاطب، چند دستگی آنها، اقتصاد نشریات گردشگری، مرجع نبودن این نشریات، سیاسی بودن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، حمایت‌های این سازمان از نشریات گردشگری و همچنین لوکس بودن و تاثیرگذاری این نشریات، مهم‌ترین نکاتی بودند که در این نشست مطرح شدند. همایون ذرقانی مدیرمسوول نشریه‌ «سفر»، رضا وثوقی مدیرمسوول نشریه‌ «ایرانا» و رضا مختاری سردبیر نشریه‌ «سرزمین من»، با حضور در «ایسنا» در نشست یادشده شرکت کردند.

به گزارش «ایسنا» این اصحاب رسانه در آسیب‌شناسی برد و نفوذ کم نشریات گردشگری در میان مخاطبانشان، آن‌را ناشی از عوامل مختلفی دانسته‌اند. سردبیر نشریه‌ «سفر» عقیده دارد این نشریات از نظر حقوقی و نوع مجوز، نشریه‌ تخصصی به‌شمار می‌روند؛ اما لزوما به نخبگان به معنای خاص متعلق نیستند و مردم عادی را نیز جذب خودشان می‌کنند.

همایون ذرقانی با اشاره به حرفه‌ای‌بودن نشریات، مرجع نبودن نشریات گردشگری را به‌دلیل دیده نشدن آنها می‌داند و می‌گوید: بعید می‌دانم که حتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم از مشترکان این نشریات شده باشد. مختاری سردبیر نشریه‌ «سرزمین من» در پاسخ به این پرسش، می‌گوید: مجلات گردشگری نمی‌توانند، از امکاناتی مانند عکس افراد مشهور یا تیترهای جنجالی برای جذب مخاطب استفاده کنند. به همین دلیل، به خود محتوا بسنده می‌کنند تا بتوانند، مخاطب را جذب کنند.

مدیرمسوول نشریه‌ «ایرانا» نیز با اشاره به اینکه به نشریات گردشگری باید از دو زاویه نگاه کرد، توضیح داد: دسته‌ نخست، نشریاتی هستند که مخاطب‌شان مردم است و می‌خواهند مردم را با فرهنگ سفر رفتن آشنا کنند. دسته‌ دوم، نشریاتی هستند که برای صنف خود می‌نویسند که به درد مردم عادی نمی‌خورند. بخش اول باید عموم را در نظر بگیرد و بخش دوم باید علمی باشد؛ اما در هر دو دسته، یک مشکل مشترک وجود دارد، آن هم اینکه مردم ما گردشگر نیستند، اگر هم می‌بینیم امروز مردم سفر می‌کنند، به این دلیل نیست که ما فرهنگ سفر را برای آنها جا انداخته‌ایم، بلکه به‌دلیل این است که مردم با استفاده از لیزینگ، ماشین‌دار شدند و به جاده‌های شمال و جنگل‌ها سفر کردند.

همایون ذرقانی در ادامه تاکید می‌کند، بستر فعالیت‌های نوآورانه در ایران بایر است، نه در دولت قبلی و نه در دولت فعلی، هیچ چشم‌انداز روشنی نسبت به آینده وجود ندارد. اگر وزارت ارشاد بتواند با کمک روزنامه‌نگاران طرحی را برای بهتر شدن وضعیت نشریات گردشگری اجرا کند، شاید بتوان به‌ آینده امیدوار شد.

سردبیر نشریه‌ «ایرانا» با تاکید بر اینکه اقتصاد نشریات باید مستقل باشد‌، ادامه داد: ما ضربه‌ زیادی از حمایت‌های سازمان خوردیم، چون سازمان هروقت از نشریات حمایت می‌کند، توقع دارد نشریات فروشنده‌ فکر آن باشند. زمانی که سازمان از نشریات حمایت می‌کند، به آنها غذا خوردن را یاد نمی‌دهد؛ بلکه همه آنها را چشم‌انتظار غذایی می‌کند که خودش می‌دهد و این‌گونه می‌شود که یک سردبیر باید همیشه پشت در یک سازمان چشم‌انتظار یک هزار تومانی باشد.

در ادامه‌ این نشست، مختاری با بیان اینکه نشریات گردشگری سه مدل پژوهشی‌، صنفی‌ و مخاطب‌محور هستند، توضیح داد: در ابتدای راه‌اندازی یک نشریه، باید تکلیف خود را روشن کنیم که می‌خواهیم در کدام‌یک از این سه دسته باشیم و جامعه‌ هدف را مشخص کنیم. همین‌طور اگر از بخش خصوصی صحبت می‌کنیم، باید حمایت‌های مالی دولت را فراموش و به این فکر کنیم که از جامعه‌ هدف، درآمد داشته باشیم. همه این را به‌خوبی می‌دانند که در صنعت نشر، بحث تک‌فروشی و آگهی بسیار مهم است.

وثوقی نیز با تاکید بر اینکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نشریات گردشگری را نمی‌بیند، تصریح کرد: ما لزوما نمی‌خواهیم سازمان ما را تشویق کند، بلکه گاهی نیاز داریم فقط به ما فحش دهد؛ اما مشکل اینجا است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصلا نشریات گردشگری را نمی‌بیند.

وثوقی با اعتقاد به اینکه سازمان میراث فرهنگی‌، صنایع دستی و گردشگری‌ حیاط خلوت دولت شده است‌، گفت: این سازمان، تخصصی است و بخش مهمی از اقتصاد کشورها توسط چنین سازمانی اداره می‌شود. متاسفانه در ایران، این سازمان ساختاری سیاسی دارد. هر کسی که رای اعتماد از مجلس نیاورد و به رئیس‌جمهور نزدیک باشد، به‌عنوان رئیس این سازمان انتخاب می‌شود. ما در دوره‌ قبل می‌گفتیم سازمان در مدت هشت سال، ۹ رئیس عوض کرد، اما حالا شاهد هستیم که در مدت ۶ ماه، رئیس این سازمان استعفا می‌دهد.