نمایشگاه‌های گردشگری، فرصت‌های طلایی

گروه گردشگری- عاطفه نبوی: برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری و حضور فعال در این نمایشگاه‌های معتبر ذهن بسیاری از مسوولان کشورهای گردشگرپذیر را به خود مشغول کرده و فواید و اثرات مثبت آن در صنعت گردشگری باعث شده تا بسیاری از کشورها در برگزاری اینگونه نمایشگاه‌ها از یکدیگر سبقت بگیرند. از سوی دیگر تب تند شرکت در این نمایشگاه‌ها نیز بالا گرفته و کشورهایی را که قصد سرمایه‌گذاری کلان در صنعت گردشگری دارند، درگیر رقابتی تنگاتنگ برای حضور موثر در این نمایشگاه‌ها کرده تا از این طریق امکان معرفی جاذبه‌های گردشگری، فرصت‌های سرمایه‌گذاری، ایجاد فرصتی برای تعامل و گفت‌وگو برای فعالان گردشگری کشورهای مختلف در زمینه ارائه ‌ایده‌های نو و خلاقانه، به کارگیری آخرین دستاوردهای علمی و آموزشی و... را فراهم کند. با توجه به امتیازهای ذکر شده بدیهی است که برای انتفاع هر چه تمام‌تر، دولت‌ها با توجه به جدول زمانی و مشخص بودن تقویم نمایشگاهی در طول سال،‌ از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی، اولویت‌های خود را تعیین و کشورهای هدف خود را مشخص کنند. منشورهای عملیاتی نشده لادن تهرانی، مدیرکل سابق دفتر توسعه گردشگری، بازاریابی و تبلیغات، سال گذشته در گفت‌وگویی با خبرگزاری میراث فرهنگی از انتخاب ۱۶ اولویت نخست برای شرکت ایران جهت شرکت در نمایشگاه‌ها خبر داده و گفته بود: «نمایشگاه‌هایی چون ITE هنگ‌کنگ،BITE پکن چین،FITUR مادرید اسپانیا، EMITT استانبول ترکیه، ATM دبی امارات و غیره به منظور حضور و معرفی ظرفیت‌های گردشگری کشور در سطح بین‌الملل، انتخاب شده‌اند.» وی همچنین گروه اولویت دوم نمایشگاه‌های بین‌المللی منتخب را ۱۰ مورد عنوان کرده و اظهار کرده بود: «نمایشگاه‌هایی چونRIYAD TRAVEL ریاض عربستان، MITE کوالالامپور مالزی و ITF تایپه تایوان در گروه اولویت دوم انتخاب شده‌اند.» تهرانی در ادامه همچنین در فهرست نمایشگاه‌های اولویت سوم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از هشت نمایشگاه از جمله UITT کیف اوکراین، KITF آلماتی قزاقستان و نیز TTF هندوستان تا ماه ژانویه برای معرفی بسترهای مساعد گردشگری کشور نام برده بود. حضور ایران در نمایشگاه‌های فوق‌الذکر کمابیش و با تعلل بخش دولتی و هزینه‌های گزاف و تنها با حضور بخش خصوصی، گاه در حد یک غرفه و گاه بیشتر، محقق شد. به طوری که به عنوان مثال به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، حضور ایران در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری چین تا لحظات آخر با ابهام روبه‌رو بود و در نهایت در سالی که سازمان میراث و گردشگری آن را به نام «گردشگری ایران و چین» ثبت کرده بود، به دلیل از دست دادن غرفه ایران در سالن آسیای نمایشگاه شانگهای چین، بخش خصوصی شرکت کننده به ناچار در سالن قاره‌ای دیگر حضور یافت و این به معنای از دست دادن مشتریانی است که بازار هدف بر آنها متمرکز شده‌ است. نمایشگاه BIT میلان نیز از بی‌توجهی مسوولان گردشگری در امان نماند و غرفه ایران به عنوان یکی از بی‏هویت‌ترین غرفه‌های شرکت کننده در این نمایشگاه ظاهر شد. عدم حضور ایران در بازار گردشگری عرب (ATM) و از دست دادن این نمایشگاه نیز آخرین دستاورد مسوولان گردشگری کشور بود! به نظر می‌آید عوامل متعددی از بی‌برنامگی و فرصت‌سوزی مسوولان تا مشکلات اساسی‌ای که کشور با آن دست به گریبان است مانند تحریم و القای فضای ناامن از ایران در جامعه جهانی و... دست به دست هم داده‌اند تا گردشگری را از آثار مثبت حضور در این نمایشگاه‌ها بی‌نصیب کنند. در آمار و ارقام موجود هم رشد معناداری که نوید بهره بردن از فضای نمایشگاه‌ها را بدهد وجود ندارد. در ادامه این روند، در خرداد ماه امسال، معاون گردشگری کشور از تدوین آیین‌نامه اجرایی حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی با تمرکز بر شاخصه‌های ارزیابی و اثربخشی با همکاری دفتر توسعه گردشگری خارجی و بخش خصوصی خبر داد؛ یعنی کاری موازی با آنچه در سال گذشته مدیر کل دفتر توسعه گردشگری، بازاریابی و تبلیغات برنامه‌ریزی کرده بود. محتوای این منشور عملیاتی عبارت است از: تقسیم بندی بازار، اولویت‌بندی حضور در نمایشگاه‌های خارجی، برآورد شاخصه‌های ارزیابی و اثربخشی، معیارهای انتخاب دفاتر خدمات مسافرتی و تعریف استاندارد رسانه‎ای تبلیغاتی و همچنین نحوه طراحی غرفه‏های موردنیاز که در ارتقای کیفیت غرفه‏بندی و سایر موارد موردنیاز که در ارتقای کیفیت حضور در نمایشگاه‌های خارجی لحاظ خواهد شد. آیا ایران به WTM می‌رود؟ در حال حاضر در آستانه برگزاری یکی دیگر از نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی هستیم. در نمایشگاه WTM یا بازار جهانی سفر که از ۱۳ تا ۱۶ آبان ماه در لندن برگزار می‌شود، کشورهای شرکت کننده در طول چهار روز برگزاری، جاذبه‌های گردشگری و آخرین دستاوردهای خود در زمینه‌ توسعه صنعت گردشگری را به بازدیدکنندگان عرضه خواهند کرد. در این نمایشگاه فعالان حوزه‌ صنعت گردشگری کشورهای مختلف جهان از جمله سازمان‌ها و انجمن‌های گردشگری، تورگردانان، آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها، شرکت‌های حمل و نقل ریلی، رسانه‌ها، دفاتر رزرواسیون، شرکت‌های تجاری و برگزارکننده همایش‌ها حضور خواهند داشت. این نمایشگاه همواره فرصتی برای کشورهای مختلف جهان برای معرفی جاذبه‌های گردشگری بوده و به همین دلیل مقامات برگزارکننده نمایشگاه بازار جهانی سفر تلاش می‌کنند تا با اجرای تمهیدات ویژه‌، ساکنان شهر لندن را به بازدید از این نمایشگاه تشویق کنند. مطابق سال‌های پیش این نمایشگاه در فهرست نمایشگاهی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفته است. در همین راستا امین عارف نیا، مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، به «دنیای اقتصاد» گفت: مطابق سنوات گذشته فقط بخش خصوصی در نمایشگاه لندن شرکت خواهد کرد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دلیل مشکلاتی که در فرآیند صدور روادید وجود دارد، در این نمایشگاه شرکت نخواهد کرد. گفتنی است این اظهارات پس از پیگیری‌های مداوم خبرنگار «دنیای اقتصاد» صورت گرفت. از سال ۱۳۸۸ تاکنون، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، به دلیل تیرگی روابط ایران با انگلستان و تعطیل شدن سفارت این کشور در ایران در آذرماه ۱۳۹۰، حضور فعال و موثری در این نمایشگاه نداشته است. در وضعیت کنونی که خبرها حاکی از معرفی کاردار و ارتقای سطح روابط ایران و انگلستان است، گویی هنوز این ابرهای تیره از آسمان گردشگری کنار نرفته است. چنان که این بار هم بخش خصوصی دیگر خود را معطل این سازمان نمی‌کند و ترجیح می‌دهد برای نمایشگاهی که معتبر و مهم می‌داند، از جیب هزینه کند تا فرصت‌هایش از دست نرود. مخلص کلام آنکه به نظرمی‌آید سنگ‌های بزرگ نزده سازمان گردشگری، نه بر دست‌های معاونان و مدیرانش که هنوز هم بر شانه‌های نحیف این صنعت سنگینی می‌کند .