تعطیلات تابستانی در کشورهای اروپایی چگونه گذشت؟
سفر در کرونا به سبک اروپایی‌ها
براساس اعلام سازمان بین‌المللی فرودگاههای اروپا کاهش محدودیت‌های سفرهای درون اروپایی و ارائه گواهی‌نامه‌های دیجیتالی کووید-۱۹ اتحادیه اروپا، منجر به افزایش تردد مسافران در سراسر اروپا در ماه‌های ژوئیه و آگوست شده است و این پیشرفت عمدتا به‌نفع فرودگاههای کوچک‌تر وابسته به ترافیک داخلی و تفریحی بوده است. البته پس از عبور از دوران تعطیلات تابستانی، کاهش تردد مسافران در بسیاری از مسیرها روند بهبود را متوقف می‌کند. سازمان غیرانتفاعی موسسه بین‌المللی فرودگاههای اروپا (ACI Europe) در جدیدترین گزارش خود از تعطیلات تابستانی ۲۰۲۱، بهبودی در وضعیت تردد مسافران در فصل تعطیلات را اعلام کرد گرچه آنها معتقدند این به‌معنای بهبودی واقعی نیست، اما در مقایسه با سال گذشته وضعیت بهتری را تجربه کرده است. در این گزارش نشان داده می‌شود که تردد مسافران در شبکه فرودگاهی اروپا در ماه ژوئیه نسبت به مدت مشابه خود در سال ۲۰۱۹ کاهش بیش از ۴۹درصدی را تجربه کرده، که البته نسبت به کاهش ۷۴درصدی در سه ماه دوم ۲۰۲۱ بهبود چشمگیری داشته است. حجم کلی مسافران در ماه ژوئیه در مقایسه با جولای سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شده است و از ۴/ ۵۷ میلیون مسافر به ۴/ ۱۳۳میلیون مسافر رسیده است. با توجه به منطقه‌بندی فرودگاههای اروپا، فرودگاههای منطقه اتحادیه اروپا به اضافه انگلستان و سوئیس در ماه ژوئیه با کاهش ۵۶ درصدی در مقایسه با ژوئیه ۲۰۱۹ مواجه شده است، اما این رقم در مقایسه با کاهش ۸۱ درصدی در نیمه دوم ۲۰۲۱ بهبودی قابل توجهی به‌شمار می‌رود. این بهبودی نسبی را می‌توان ناشی از نقش موثر گواهی‌نامه دیجیتالی کووید-۱۹ اتحادیه اروپا در کنار کاهش محدودیت‌های سفر در بسیاری از کشورها دانست.
در بازارهای ملی سراسر اتحادیه اروپا نیز تغییرات قابل توجهی رخ داده است. با توجه به شرایط مختلف همه‌گیری، اقدامات ناهماهنگ دولت‌ها برای کاهش محدودیت‌ها و بازارهای داخلی برخی از کشورها از ترافیک گردشگری بیشتری نسبت به سایر کشورها برخوردار شدند. بر این اساس، رومانی با کاهش ۶/ ۳۶درصدی، یونان با کاهش ۳۳درصدی، لوکزامبورگ با کاهش ۵/ ۴۴درصدی و فرانسه با کاهش بیش از ۴۶درصدی بهترین عملکرد را در مقایسه با دیگر کشورها داشته‌اند. در مقابل کشورهایی همچون فنلاند، ایرلند و بریتانیا با کاهش نزدیک به ۸۲ درصد شدیدترین میزان رکود را تجربه کرده‌اند. حتی آلمان نیز با کاهش نزدیک به ۶۱ درصد بسیار ضعیف
عمل کرده است.
در همین حال، فرودگاههای دیگر کشورهای اروپایی (کشورهای خارج از اتحادیه اروپا) در ماه ژوئیه در ترافیک مسافران تنها ۳/ ۲۰درصد کاهش یافته است که دلیل اصلی این امر بهبودی کامل و حتی رشد تردد مسافران داخلی با رشد بیش از ۱۰ درصدی بوده است و البته محدودیت‌های سفرهای برون‌مرزی شدیدتر از قبل به قوت خود باقی ماند. در میان بازارهای ملی، کوزوو رشد بیش از ۲۱درصدی را تجربه کرده است و پس از آن آلبانی با رشد نزدیک به ۱۰درصد فراتر از حجم پیش از همه‌گیری در سال ۲۰۱۹ رفت. کشورهایی همچون ازبکستان نیز با کاهش تنها ۳/ ۸ درصد، بوسنی هرزگوین با کاهش ۱۳درصد، ارمنستان با افت نزدیک به ۱۶درصد و روسیه با کاهش ۱۶درصدی به طور قابل توجهی از اتحادیه اروپا بهتر عمل کرده‌اند. در حالی که ترکیه و اوکراین با کاهش بیش از ۲۵درصد عملکرد مطلوبی نداشتند.
در نیمه اول سال ۲۰۲۱، فرودگاههای دو کشور روسیه و ترکیه شلوغ‌ترین میزان مسافران را به خود اختصاص دادند. فرودگاه استانبول با کاهش ۳۵درصدی در صدر شلوغ‌ترین فرودگاه اروپا باقی ماند و پس از آن آنتالیا با کاهش ۲۸درصدی و مسکو با کاهش بیش از ۳۰درصدی قرار گرفتند. ماه ژوئیه فرودگاههای پاریس و آمستردام نیز به ۵ فرودگاه برتر در پذیرش مسافران پیوستند. فرودگاه شارل‌دوگل پاریس در مقایسه با ژوئیه سال ۲۰۱۹ کاهش ۵۹درصدی و فرودگاه اسخیپول آمستردام کاهش ۵۵درصدی را تجربه کرده‌اند و در رتبه‌های ۴ و ۵ برترین فرودگاه‌ها قرار گرفتند. فرودگاههای بزرگ مراکز اتحادیه اروپا عملکرد ضعیف‌تری داشتند. فرودگاه فرانکفورت رتبه هفتم شلوغ‌ترین فرودگاههای اروپا را به خود اختصاص داد و مادرید در رتبه نهم، هیترو لندن در رتبه شانزدهم، مونیخ در رتبه هجدهم، آرلاندای استکهلم در رتبه ۳۹، دوبلین در رتبه ۴۸ و گاتویک لندن در رتبه ۶۴ قرار گرفتند. تنها چند فرودگاه بزرگ با تکیه بر تردد تفریحی و داخلی نتایج قابل توجهی به دست آوردند. در این بین می‌توان به فرودگاه پالما دو مایورکا در رتبه دهم، پاریس اورلی در رتبه سیزدهم و آتن در رتبه پانزدهم اشاره کرد.
نکته قابل توجه و از تاثیرات کرونا بر صنعت هوایی اروپا این است که فرودگاههای جزیره‌ای و کوچک در ماه ژوئیه به دلیل وابستگی بیشتر به ترافیک هوایی تفریحی داخلی و منطقه‌ای عملکرد بهتری داشتند. فرودگاههای گروه ۳۴ و ۴۵ به ترتیب شاهد کاهش تردد مسافران تا ۳۸ و ۳۴درصد بوده‌اند. به‌غیر از فرودگاه سوچی که با رشد بیش از ۶۸درصدی در مقایسه با سال ۲۰۱۹ همراه بوده است و در رتبه بیستم فرودگاههای برتر اروپا قرار گرفته است، فرودگاههای جزیره‌ای همچون آژاکسیو، کالوی، باستیا، سانتورینی، پالرمو، اولبیا، میکونوس، تنریف، منورکا، کالیاری و هراکلیون بهترین نتایج و عملکرد را داشته‌اند و توانستند به مقاصد محبوب گردشگری تبدیل شوند. فرودگاههای درجه دو همچون بووا در پاریس، شالروای جنوبی در بروکسل، چیامپینو در رم و برگامو در میلان که عمدتا از حمل و نقل ارزان استفاده می‌کنند کاهش تردد کمتری را به ثبت رسانده‌اند. به‌طور کلی ترافیک هواپیماها در اروپا کاهش ۵/ ۳۶درصدی را تجربه کرده است که فرودگاههای اتحادیه اروپا افت بیش از ۴۱درصدی و سایر کشورهای اروپایی کاهش ۱۳درصدی را در مقایسه با سال ۲۰۱۹ تجربه کرده‌اند.
با این وجود، مراکز اتحادیه اروپا و فرودگاههای بزرگ در ماه ژوئیه در سفرهای بین‌المللی عملکرد قابل توجهی نسبت به دیگر کشورهای اروپایی به دلیل تداوم محدودیت‌های شدید سفرهای بین‌المللی داشته‌اند و توانسته‌اند عملکرد فرودگاههای خود را در سفرهای بین‌المللی به کاهش ۵۶درصدی برسانند.
ماه آگوست نیز با کاهش ۴۳درصدی روند بهبودی بسیار کندی را نسبت به ماه ژوئیه نشان می‌دهد. اتحادیه اروپا در ماه اگوست توانست میزان کاهش ترافیک مسافران هوایی خود را به ۴۹درصد برساند که این امر را می‌توان ناشی از لغو بخشی از محدودیت‌های سفر در فرودگاههای انگلستان و ایرلند و افزایش محدودیت‌های سفرهای برون مرزی در بلوک شرقی دانست. تردد مسافران در سایر کشورهای اروپایی خود را به کاهش ۲۱درصدی رساند که در مقایسه با ماه ژوئیه تغییری ایجاد نکرده است.
