فروش مصنوعات هنری ایران «غیرحضوری» می‌شود؟
زمان پوست‌اندازی صنایع‌دستی
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» افزایش و کاهش مسافران داخلی و خارجی بر رونق یا رکود این بازار تاثیرگذار است. شیوع ویروس کرونا و بسته شدن کلیه مرزهای بین‌المللی منجر به عدم ورود توریست خارجی به ایران شده است. کاهش بی‌سابقه ورود گردشگران بر بازار صنایع‌دستی آسیب و خسارت‌های فراوانی وارد کرده است که در صورت ادامه روند وابستگی به حضور مستقیم گردشگران و ارائه محصولات صنایع‌دستی به شکل سنتی، این صنعت را با خسارت‌های غیرقابل جبرانی مواجه خواهد کرد. صنایع‌دستی سهم گسترده‌ای در ایجاد اشتغال دارد که براساس آمارها حدود ۵/ ۲ میلیون نفر به‌صورت رسمی و غیررسمی در این بخش فعالیت می‌کنند که بیش از ۷۰درصد شاغلان در این حوزه را زنان تشکیل می‌دهند. هزینه‌های تولید پایین، تنوع تولید، عدم نیاز به زیرساخت‌های گسترده و حجم بالای سرمایه‌گذاری از عمده دلایل ورود افراد در این عرصه است. گسترش فعالیت‌های بازار صنایع‌دستی می‌تواند سهمی عمده در رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای ارزی کشور از محل صنایع غیرنفتی داشته باشد. اما در عمل مشاهده می‌شود که این بازار چندان مورد توجه قرار نگرفته و در عرصه تجارت و ارائه محصولات خود در تعاملات بین‌المللی موفقیتی کسب نکرده است و بحران کرونا بیش از هر زمان دیگری بر فعالان این حوزه آسیب وارد کرده است. شیوع کرونا مشاغل و کسب‌وکارهای حوزه صنایع‌دستی را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده و منجر به مخاطره انداختن حدود ۱۴۵ کارگاه دارای مجوز و حدود ۴۵۰ هزار شغل شده است. ۶ کلان‌شهر اصلی کشور با تعطیلی ۲۵۰۰ فروشگاه صنایع‌دستی که نقش مهمی در عرضه محصولات صنایع‌دستی کشور دارد مواجه شده است. استمرار وضع بحرانی موجود می‌تواند به تعطیلی دائمی کسب‌وکارهای کوچک بینجامد.
صنایع‌دستی ایران رتبه سوم جهان را به‌دلیل تنوع محصولات دارد و این امر می‌تواند فرصت مناسبی برای رونق این بازار و توسعه اقتصادی فعالان آن باشد اما برخلاف انتظار این محصولات چندان مورد بهره‌وری و رونق و توسعه اقتصادی فعالان این عرصه قرار نگرفته است.
دومین مشکل موجود برای ارائه حداکثری این محصولات کم‌توجهی گردشگران داخلی به این محصولات است و فروش اصلی این محصولات منوط به حضور مستقیم گردشگران خارجی و خرید آنان از این محصولات به‌عنوان سوغاتی است که براساس آن حضور گردشگر خارجی نقش مهمی در رونق بازار صنایع‌دستی ایران دارد و در صورت نبود گردشگر خارجی این بازار با رکود چشمگیری مواجه می‌شود. همچنین تکیه صرف به شکل سنتی ارائه محصولات که تنها به‌صورت مستقیم و حضور افراد امکان پذیر است استفاده از حداکثر ظرفیت‌ها و ارائه محصولات و خدمات بهتر و در نتیجه رونق بازار و توسعه اقتصادی را با مشکلات گسترده‌ای مواجه می‌کند. شیوع کرونا به‌رغم اینکه ضربه سهمگینی بر اقتصاد این بازار وارد کرده و تهدید بزرگی برای آینده فعالان این بازار به‌شمار می‌آید اما با استفاده از این تهدید و تبدیل آن به یک فرصت می‌توان با پوست‌اندازی و تغییر شکل ارائه محصولات و به‌روزرسانی آن، به جبران خسارت‌های وارده به‌دلیل بحران کرونا پرداخت.
یکی از شیوه‌های رایج ارائه محصولات در کشورهای دیگر فروش اینترنتی از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. افراد فعال در خرید محصولات صنایع‌دستی خارجی و فروش آن در ایران با دو مشکل اساسی ایجاد تحریم‌ها و دیگری توقف حمل‌ونقل بین‌المللی به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان مواجه شده‌اند. آنان برای ادامه روند کسب‌وکار خود به‌صورت خرید اینترنتی و استفاده از شبکه‌های مجازی ارائه شده از سوی فعالان صنایع‌دستی خارجی امکان خرید مجازی و فروش آن را به مشتریان خود فراهم می‌کنند. کشورهای پیشرو و موفق در عرصه بازار صنایع‌دستی فعالیت‌های خود در جهت ارائه و عرضه محصولات را محدود به حضور مستقیم گردشگران در محل کسب‌وکار خود نکرده و با استفاده از ابزارهای نوین و فناوری‌های جدید همچون دیجیتال مارکتینگ، ایجاد وب‌سایت‌های فروش، استفاده از شبکه‌های اجتماعی به معرفی محصولات خود و در نتیجه فروش آنها اقدام می‌کنند و از این طریق به رونق بازار صنایع‌دستی کشور خود در نتیجه رشد اقتصادی آن دست یافته‌اند. در بحران کرونا کسب‌وکار اینترنتی و فروش محصولات به شکل مجازی بسیار گسترش یافته و امکان جبران خسارت‌های وارد شده را برای فعالان این عرصه فراهم می‌کند.
فعالان صنایع‌دستی در ایران نیز می‌توانند با الگوبرداری از این شیوه نه تنها به جبران خسارت‌های حاصل از شیوع کرونا بپردازند بلکه به رونق و توسعه این بازار در دوران پساکرونا دست یابند.
