«دنیای اقتصاد» تاثیر غیرواقعی بودن نرخ ارز را بر سفرهای خارجی بررسی می‌کند
دبی؛ دومین مقصد یارانه ارزی سفر
دنیای اقتصاد، امیر شاملویی: امارات متحده عربی و مشخصا دبی یکی از مهم‌ترین مقاصد خارجی گردشگری ایرانیان را تشکیل می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد در فاصله ماه‌های ژانویه تا ژوئیه سال ۲۰۱۷ میلادی میزان سفر گردشگران ایرانی به دبی، با رشد ۲۳ درصدی همراه بوده است که یکی از بیشترین رشدهای سفر به این امیرنشین محسوب می‌شود. همچنین ایران در مبادی برتر گردشگری دبی در جایگاه هشتم قرار دارد و در این مدت ۳۱۷ هزار ایرانی به آن سفر کرده‌اند که نسبت به سال گذشته افزایش ۶۰ هزار نفری را نشان می‌دهد.
آبنمای دبی‌مال
دنیای اقتصاد، امیر شاملویی: امارات متحده عربی و مشخصا دبی یکی از مهم‌ترین مقاصد خارجی گردشگری ایرانیان را تشکیل می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد در فاصله ماه‌های ژانویه تا ژوئیه سال ۲۰۱۷ میلادی میزان سفر گردشگران ایرانی به دبی، با رشد ۲۳ درصدی همراه بوده است که یکی از بیشترین رشدهای سفر به این امیرنشین محسوب می‌شود. همچنین ایران در مبادی برتر گردشگری دبی در جایگاه هشتم قرار دارد و در این مدت ۳۱۷ هزار ایرانی به آن سفر کرده‌اند که نسبت به سال گذشته افزایش ۶۰ هزار نفری را نشان می‌دهد. پیش از ایران نیز به ترتیب کشورهای هند، عربستان سعودی، بریتانیا، عمان، چین، پاکستان و ایالات متحده آمریکا قرار گرفته‌اند. ایران از نظر رشد تعداد گردشگران ورودی به دبی، در میان ۲۰ مبدا گردشگری برتر دبی، پس از روسیه و چین که به ترتیب رشد ۹۶ و ۵۳ درصدی در ۷ ماه نخست سال ۲۰۱۷ داشته‌اند، سوم بوده است. نگاهی به آمار رسمی دبی نشان می‌دهد که این امیرنشین در فاصله ژانویه تا دسامبر سال ۲۰۱۶ حدود ۴۷۲ هزار گردشگر ایرانی را جذب کرده است که نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایشی ۱۰ هزار نفری معادل ۲ درصد داشته است. ایران در سال ۲۰۱۶ هشتمین مبدا مهم دبی برای سفر به آن امیرنشین بود. دبی پس از ترکیه مهم‌ترین مقصد غیرزیارتی ایران محسوب می‌شود. اما علت این حجم از سفر به دبی چیست؟
علل تقاضای بالا برای سفر به دبی
تصمیم‌گیری برای انتخاب مقصد سفر و داخلی یا خارجی بودن آن نیز مانند سایر کالاها و خدمات از عوامل مختلفی تاثیر می‌پذیرد که یکی از مهم‌ترین آنها قیمت است. قیمت سفر داخلی تابعی از واحد پول آن کشور است اما قیمت سفر خارجی تابعی از ارزهای خارجی به‌ویژه دلار است. برهمین اساس، هر عاملی که منجر به کاهش ارزش پول کشور مقصد نسبت به پول کشور مبدا شود، بر افزایش تقاضای سفر به آن کشور موثر خواهد بود، زیرا خدمات و هزینه‌های سفر به آن کشور را نسبت به قبل ارزان‌تر می‌کند. در برخی موارد این تغییرات در نرخ برابری ارز به‌دلیل نوسانات در متغیرهای اقتصاد کلان یک کشور یا بحران‌های سیاسی که بر اقتصاد اثر می‌گذارد، روی می‌دهد. اما این تمام ماجرا نیست. در برخی کشورها، به جای آنکه تغییرات نرخ برابری ارز دلیلی حقیقی و بیرونی داشته باشد، از سوی مقامات پولی یک کشور در یک میزان تقریبا ثابت نگه داشته می‌شود. این نگرش در ایران سال‌ها اجرا و نتایج آن نیز تاکنون مشاهده شده است. پرداختن به تمام پیامدهای این نگرش نسبت به نرخ ارز در تمام موضوعات اقتصادی در اینجا موضوعیت ندارد، اما اگر تنها بخواهیم بر بخش سفر و گردشگری تمرکز کنیم، این موضوع موجب ارزان شدن مصنوعی سفرهای خارجی و تشویق غیرمستقیم به این سفرها شده است.
از سوی دیگر، به‌دلیل این نرخ مصنوعی، هر یک از مسافران ایرانی مقادیری دلار با قیمت غیرواقعی از ایران خارج و این مقادیر را در کشورهای دیگر صرف می‌کنند. این موضوع به معنی آن است که مابه‌التفاوت نرخ واقعی و مصنوعی دلار در بازار ایران که نتایج دخالت دولت در این بازار است، به مثابه یک یارانه برای سفر ایرانیان عمل کرده و به کشورهای دیگر انتقال پیدا می‌کند. این مساله با توجه به اینکه تعداد گردشگران خروجی ایران در سال ۲۰۱۵ بیش از ۹ میلیون نفر بوده است، می‌تواند بازگو کننده مقادیر هنگفت ارزی باشد که به‌دلیل قیمت مصنوعی دلار از کشور خارج می‌شود. با این همه مسائل دیگری نیز در سفر به دبی تاثیرگذار بوده‌اند. از جمله این عوامل، می‌توان به زیرساخت‌های بسیار مناسب این کشور از جمله فرودگاه‌ها و تفریح‌گاه‌های مختلف اشاره کرد که برای بسیاری از گردشگران همانند یک کالای سفر ناهمگن و تجربه‌ای متفاوت به حساب می‌آید که نمی‌تواند با محصولات گردشگری و مقاصد داخلی مقایسه شود.
علاوه‌بر این، دبی مرکزی تجاری محسوب می‌شود که ارتباطات بین‌المللی گسترده‌ای دارد و ایرانیان زیادی به‌منظور کارهای تجاری و معاملات به این منطقه سفر می‌کنند. همین عامل موجب می‌شود تقاضای سفر به این کشور به‌رغم گرانی نسبی آن در مقایسه با دیگر کشورهای همسایه، زیاد باشد. افزون بر این بسیاری از هموطنان ما روابط خویشاوندی نیز در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارند که می‌تواند خود عاملی برای تشدید سفرها به دبی باشد. مروری بر وضعیت زیرساخت‌های گردشگری امارات نشان می‌دهد که این کشور در سال ۲۰۱۷ از نظر شاخص رقابت‌پذیری بخش سفر و گردشگری در رتبه ۲۹ قرار داشته که نسبت به رتبه ۹۳ ایران تفاوت معناداری دارد. با این حال این کشور از نظر رقابت‌پذیری قیمتی چندان جایگاه خوبی نداشته و در رتبه ۵۶ جهانی است و این موضوع در کنار دریافت ۱۱۲۹ دلار به ازای هر گردشگر ورودی به امارات نشان می‌دهد که عموما گردشگرانی جذب آن می‌شوند که توانایی مالی خوبی دارند. از سوی دیگر، براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، امارات در زیرشاخص‌های اولویت‌های دولت در بخش سفر و گردشگری، کارآیی بازاریابی و برندینگ برای جذب گردشگر، کیفیت جاده‌ها و کیفیت زیرساخت‌های گردشگری در رتبه نخست جهان قرار داشته و از نظر زیرساخت‌های هواپیمایی نیز در رتبه سوم قرار گرفته است.
دورنمای گردشگری دبی
از سوی دیگر، براساس آمار منتشر شده از سوی وزارت توریسم و بازاریابی بازرگانی دبی، در طول نیمه نخست سال ۲۰۱۷، دبی توانست ۰۶/ ۸ میلیون گردشگر با اقامت شبانه را به این امیرنشین جلب کند که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۶ رشد ۶/ ۱۰ درصدی نشان می‌دهد. این آمار نشان می‌دهد تقریبا تمام ۲۰ بازار گردشگری نخست این امیرنشین، رشد مثبت یا ثابتی را نسبت به عملکرد ۶ ماه نخست سال پیش تجربه کردند و حتی ۵ مبدا از ۱۰ مبادی عمده این کشور شاهد رشد دورقمی بودند. با احتساب آمار ماه ژوئیه، تنها ۴کشور از ۲۰ مبادی برتر رشد منفی در فرستادن گردشگران در این ۷ ماه را تجربه کرده بودند و از ۱۶ مبدا که رشد مثبت داشتند، ۸مبدا رشدی دورقمی را شاهد بودند. همچنین، تعداد کل گردشگران بین‌المللی این امیرنشین در ۷ ماه نخست ۲۰۱۷ به ۲/ ۹ میلیون نفر رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۶ افزایش ۸۰۰ هزار نفری نشان می‌دهد.
در ۷ ماه نخست سال ۲۰۱۷، یک پنجم از کل گردشگران وارد شده به دبی از منطقه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و یک پنجم نیز از کشورهای اروپای غربی به‌منظور بازدید از این امیرنشین به امارات پرواز کرده بودند. منطقه جنوب آسیا با ۱۸ درصد در رده سوم مناطق مبادی گردشگری دبی قرار داشت و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و منطقه شمال و جنوب شرقی آسیا هر یک با ۱۱ درصد در رده‌های بعدی فرستادن گردشگر به دبی قرار داشتند. از ۲۰ درصد باقی‌مانده نیز ۷ درصد در اختیار فدراسیون روسیه و کشورهای اطراف آن یا به عبارت دیگر اروپای شرقی، ۶ درصد در اختیار قاره آمریکا، ۵ درصد در اختیار قاره آفریقا و ۲ درصد نیز در دست استرالیا واقع شده بود.
برترین مبادی
اما هند همچنان در صدر فهرست ورود گردشگران به دبی قرار دارد و رقم آن به اندازه‌ای رشد کرده است که برای نخستین‌بار، تعداد گردشگران آن در طول ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۷ از مرز یک میلیون نفر گذشت. در مدت ۷ ماه نخست سال نیز این تعداد به یک میلیون و ۱۸۰ هزار نفر رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از ۲۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. این میزان حاکی از آن است که ورود گردشگران هندی به این کشور در ۷ماه نخست سال ۲۱ درصد افزایش پیدا کرده است. عربستان سعودی نیز که در رتبه دوم فرستادن گردشگران به این کشور قرار دارد، با کاهش ۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش، ۹۰۴ هزار گردشگر به این امیرنشین روانه کرده است. در سال گذشته نیز این کشور ۹۲۱ هزار گردشگر به دبی فرستاده بود. پس از این دو کشور، بریتانیا رده سوم را با گسیل ۷۱۲هزار گردشگر به دبی دارد که نسبت به سال پیش رشد ۳ درصدی و معادل با ۲۳هزار نفر داشته است.
عمان نیز با کاهش ۲۷ درصدی نسبت به ۷ ماه سال گذشته، ۵۰۶ هزار گردشگر به این امیرنشین فرستاده و نسبت به ۶۹۵ هزار گردشگری که در ۷ماه نخست سال پیش فرستاده بود، ۱۸۹هزار نفر کمتر شده است. چین و روسیه نیز به رشد بازار خود ادامه می‌دهند و همان‌طور که گفته شد میزان رشد زیادی را شاهد هستند و به ترتیب در رتبه پنجم و یازدهم بازارهای برتر مبدا قرار دارند. این رشد قابل‌توجه در نتیجه تغییرات قوانین و تسهیلات صورت‌گرفته برای شهروندان این دو کشور در زمینه دسترسی رایگان به ویزا به محض ورود به امارات متحده عربی بوده است. چین در ۷ ماه نخست سال ۲۰۱۷، ۴۶۶ هزار گردشگر و روسیه در این مدت ۲۴۵ هزار گردشگر به دبی فرستاده بودند. بازدیدکنندگان پاکستانی و آمریکایی نیز به ترتیب در این مدت ۳۷۲ هزار و ۳۷۱ هزار نفر گردشگر به دبی اعزام کردند و ایران، آلمان و کویت نیز در رده هشتم تا دهم قرار دارند.
تاثیرات نوروزی
نگاهی به وضعیت ایران نشان می‌دهد که تعداد زیادی از سفرهای ایرانیان به دبی در ماه مارس که مقارن با ایام نوروز است، انجام می‌شود و در سال‌جاری نیز بیشترین رشد به این ماه تعلق داشته است. در ماه ژانویه تعداد ورود ایرانیان به دبی ۵۴ هزار نفر بوده و این میزان در ماه‌های فوریه و مارس روند افزایشی را پیموده و به ترتیب به ۵۰ هزار و ۷۷ هزار نفر رسیده است. با فرارسیدن آوریل از تعداد گردشگران ایرانی کاسته شده و به ترتیب در ماه‌های آوریل، مه، ژوئن و ژوئیه ۳۴، ۴۲، ۲۶ و ۳۴ هزار نفر از آن بازدید کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد به دلایل آب و هوایی و نیز رویدادهایی مانند نوروز، فصل اول سال ۲۰۱۷ برای رشد گردشگران ایرانی بسیار تاثیرگذار بوده و نسبت رشد گردشگران کشور ما در سه ماه نخست ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ تقریبا ۳۹ درصد بوده است. در مجموع دبی مقصد گران‌تری برای سفر محسوب می‌شود و سابقه تاریخی خاصی نیز ندارد، به همین دلیل نیز تقاضا برای سفر به آن نسبت به سایر مقاصد بسیار کمتر است. با این همه، افزایش حجم سفر به این کشور دلایلی همچون غیرواقعی بودن نرخ ارز و درنتیجه ارزان‌تر شدن مصنوعی آن نیز بوده است.
اوضاع صنعت اقامت
بررسی وضعیت اقامتی در دبی حاکی از این است که در ژوئیه ۲۰۱۷ هتل‌های ۵ ستاره ۱۰۲ واحد، ۴ ستاره ۱۱۷ واحد و یک تا ۳ستاره ۲۶۱ واحد بوده‌اند و ۶۴ هتل‌آپارتمان دولوکس و ۱۳۵ هتل‌آپارتمان استاندارد نیز در این امیرنشین وجود داشتند. بنابراین در مجموع تعداد واحدهای اقامتی دبی به ۶۷۹ واحد می‌رسد که نسبت به ژوئیه سال گذشته ۴ واحد افزایش یافته است. همچنین تعداد اتاق-شب اشغال شده در این ماه در سال ۲۰۱۷ به ۶۵/ ۱۶ میلیون رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۶ حدود ۸۰۰ هزار واحد افزایش نشان می‌دهد. با این حال طول اقامت گردشگران از ژوئیه گذشته تا ژوئیه سال‌جاری کمتر شده و از ۷/ ۳ شب به ۵/ ۳ شب رسیده است. نرخ اشغال هتل‌های ۵ ستاره به‌طور متوسط به ۷۵ درصد رسیده و ۳۵ هزار و ۵۲۴ اتاق در این هتل‌ها وجود دارند. در هتل‌های ۴ ستاره نرخ اشغال به ۷۷ درصد می‌رسد و ۲۳ هزار و ۵۹۶ اتاق موجود است.
هتل‌های یک تا ۳ ستاره نیز نرخ اشغال ۷۸درصدی دارند و ۲۱ هزار و ۷۰۱ اتاق از این نوع هتل‌ها در دبی موجود است. با در نظر گرفتن آمار هتل‌آپارتمان‌های لوکس و استاندارد که نرخ اشغال آنها به ۸۰ و ۷۷ درصد و تعداد اتاق آنها به ۹ هزار و ۲۵۷ و ۱۴ هزار و ۹۹۵ باب می‌رسد، کل تعداد اتاق‌های اقامتی برای ژوئیه سال ۲۰۱۷ به ۱۰۵ هزار و ۷۳ باب و نرخ اشغال ۷۷ درصد می‌رسد که در مقایسه با سال قبل که نرخ اشغال ۷۶ درصد و تعداد کل اتاق‌ها ۹۹ هزار و ۷۳۰ واحد بود، افزایش داشته است. همچنین درآمد ایجادشده به ازای هر اتاق موجود ۳۸۸ درهم است که نسبت به ۳۹۷درهم سال گذشته کاهش یافته است. هر درهم امارات تقریبا معادل با ۲۷/ ۰ دلار است. پیش‌تر هلال سعید الماری، مدیرکل توریسم دبی در زمان انتشار آمار ۶ ماهه ابراز خرسندی کرده بود که دبی شتاب رشدی را که در فصل نخست سال به‌دست آورده، ادامه داده است تا بتواند در نیمه اول سال ۲۰۱۷ به رشد دورقمی دست پیدا کند. به اعتقاد وی، سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک این امیرنشین، برنامه‌های نوآورانه برای ترویج مقاصد، اصلاحات مربوط به سیاست‌های فدرال و همکاری‌های جهانی بلندمدت ظاهرا موجب دیده‌شدن دبی و افزایش دسترسی به این کشور شده و موانع سفر را به حداقل رسانده است.
ارسال نظر