«دنیای اقتصاد» به بهانه آزادسازی خرمشهر بررسی می‌کند
دو چهره از گردشگری خوزستان
دنیای اقتصاد، امیر شاملویی: سال‌ها است جنگ تحمیلی تمام شده، اما هنوز هم محرومیت‌ها و عواقب ناشی از جنگ در برخی نقاط خوزستان دیده می‌شود؛ زخم‌هایی که با گذشت قریب به ۲۹ سال از پایان جنگ هنوز هم ترمیم نشده‌اند. خوزستان که در سال‌های اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی با هجوم ارتش عراق روبه‌رو شد، در نتیجه جنگ بسیاری از زیرساخت‌های اساسی خود را از دست داد و تلاش برای نوسازی آن نیز به‌رغم دستاوردهایی که داشت، هنوز به‌طور کامل موجب التیام زخم‌های این شهر و بازگشت آن به شرایط پیش از جنگ نشده است.
دنیای اقتصاد، امیر شاملویی: سال‌ها است جنگ تحمیلی تمام شده، اما هنوز هم محرومیت‌ها و عواقب ناشی از جنگ در برخی نقاط خوزستان دیده می‌شود؛ زخم‌هایی که با گذشت قریب به ۲۹ سال از پایان جنگ هنوز هم ترمیم نشده‌اند. خوزستان که در سال‌های اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی با هجوم ارتش عراق روبه‌رو شد، در نتیجه جنگ بسیاری از زیرساخت‌های اساسی خود را از دست داد و تلاش برای نوسازی آن نیز به‌رغم دستاوردهایی که داشت، هنوز به‌طور کامل موجب التیام زخم‌های این شهر و بازگشت آن به شرایط پیش از جنگ نشده است. نگاهی به آمار موجود از این استان نشان می‌دهد این خطه که صنعت عمده آن نفت است، محورهای دیگری نیز برای توسعه اقتصادی دارد. خوزستان علاوه‌بر ظرفیت‌هایی که به واسطه قرار داشتن در کنار آب‌های آزاد برای نقل و انتقال کالا و مسافر دارد، جاذبه‌های فراوانی برای گردشگری نیز در اختیار دارد که بسیاری از آنها مربوط به دوران پیش از اسلام هستند.
نگاه دقیق‌تر به صنعت گردشگری خوزستان گویای این است که این خطه از کشور می‌تواند به دو طریق گردشگران را به خود جلب کند. نخستین راه استفاده از جاذبه‌های گردشگری باستانی و کهن در این مناطق است که می‌تواند علاوه‌بر شمار زیادی از گردشگران داخلی، توریست‌های خارجی را نیز به ایران بکشاند. ثبت جهانی منظر فرهنگی شوش در این راستا تبلیغات مهمی برای این منطقه به همراه داشته است. راه دوم نیز استفاده از موزههای جنگ و گردشگری جنگ است که با تجربه این منطقه و وقایع اتفاق افتاده در آن همخوانی دارد و می‌تواند یادمانی برای جنگ باشد و البته با سازماندهی صحیح علاوه‌بر حفظ خاطرات جنگ، می‌تواند به نوعی درآمدزایی نیز برسد. مشخص است که رشد این موارد نیاز به بهبود زیرساخت‌های این استان دارد و در صورت بهره‌مندی از این زیرساخت‌ها، مردم محلی به شدت از آنها سود خواهند برد.
رشد گردشگران خارجی
براساس گزارش‌های مرکز آمار، استان خوزستان در سال ۱۳۹۴ با استقبال ۱۹ هزار و ۲۲۶ نفری از موزههای هفت‌تپه، موزه آبادان و کرناسیون دزفول (موزه مردم‌شناسی) روبه‌رو بوده؛ درحالی‌که آمار بازدید از بناهای تاریخی بیشتر بوده است. برای مثال در سال ۱۳۹۴ حدود ۳۰ هزار نفر از چغازنبیل، ۱۵۷ هزار نفر از کاخ آپادانای شوش و ۲۲ هزار نفر از آبشارهای شوشتر دیدن کرده بودند. آمار گردشگران خارجی وارد شده به این استان در سال ۱۳۹۴ که از هتل استفاده کرده بودند نیز گویای رشد قابل توجهی نسبت به سال‌های پیش از آن است. در سال ۱۳۹۴ در مجموع ۴۰ هزار و ۶۷۴ نفر گردشگر خارجی از استان خوزستان دیدن و از هتل‌های این استان استفاده کرده بودند که در مقایسه با سال ۱۳۹۳ افزایشی ۲۶ هزار نفری نشان می‌دهد. سال ۱۳۹۱ نیز این میزان ۲۴۱۷ نفر و سال ۱۳۹۲ برابر با ۷۷۲۹ نفر بود. این رشد حاکی از تمایل گردشگران خارجی به ورود به این استان و اقامت در آن است. در واقع به نظر می‌رسد از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم وضعیت ورود گردشگران خارجی به ایران بهبود یافته است؛ با این حال این رشد چندان با ظرفیت‌های این منطقه همخوانی ندارد و تلاش‌های بیشتری را می‌طلبد.
زیرساخت‌ها مشکل زیربنایی گردشگری خوزستان
هتل و رستوران بخش نه چندان بزرگی از ارزش افزوده و تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار این استان را تشکیل می‌دهند. در سال ۱۳۹۰ ارزش افزوده در بخش هتل و رستوران در استان خوزستان ۱۸۱۹ میلیارد ریال بوده است که تنها ۲/ ۰ درصد از ارزش افزوده این استان را تشکیل می‌داده است. این میزان در سال ۱۳۹۱ به ۲۴۷۹میلیارد ریال، در سال ۱۳۹۲ به ۳۵۱۹ میلیارد ریال و در سال ۱۳۹۳ به ۴۲۲۸ میلیارد ریال رسیده است. این مقادیر به ترتیب سهمی معادل ۳/ ۰ درصد، ۳/ ۰ درصد و ۴/ ۰ درصد داشته است. در واقع، به‌رغم افزایشی بودن سهم هتل و رستوران از ارزش افزوده کل این استان، جا برای رشد بیشتر صنایع مرتبط با گردشگری به روشنی دیده می‌شود.
در سال ۱۳۹۴ تعداد اقامتگاه‌های استان خوزستان ۶۵ مورد بوده است که شامل یک هتل ۵ ستاره، ۳ هتل ۴ ستاره، ۱۳ هتل ۳ ستاره و ۲۱ هتل ۱ و ۲ ستاره می‌شوند و افزون بر این هتل‌های ستاره‌دار ۲۳ مهمانپذیر و ۴ هتل‌آپارتمان را دربرمی‌گیرند. این میزان نسبت به سال ۱۳۹۲ تنها افزایش ۳ هتل ۱ و ۲ ستاره، ۳ مهمانپذیر و یک هتل آپارتمان را نشان می‌دهد که برای جذب گردشگران خصوصا خارجی‌ها و کسانی که به کیفیت سفر اهمیت می‌دهند و طبیعتا هزینه بیشتری نیز می‌کنند، چندان رضایت‌بخش نیست. جالب اینجاست شهرهای شوش و خرمشهر تا سال ۱۳۹۴ هر یک تنها ۲ اقامتگاه داشته‌اند که هتل ۱ و ۲ ستاره بوده‌اند. مشخص است که شهر کهن شوش با چنین ظرفیت اقامتی محدود و زیرساخت‌های نه‌چندان مناسب نمی‌تواند پذیرای گردشگران چندانی باشد.
موزههای جنگ، ظرفیتی دیگر برای خوزستان
با توجه به سال‌ها تجربه جنگ، خوزستان می‌تواند میزبان موزههای جنگ باشد و گردشگرانی را از مناطق مختلف به خود جذب کند. موزههای جنگ در کشورهای مختلف به‌خصوص، فرانسه، آلمان و انگلستان برای حفظ خاطرات دوران جنگ برپا شده‌اند. با این حال نحوه تامین مالی این موزه‌ها از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد. موزه سلطنتی جنگ در لندن یکی از مهم‌ترین موزههای جنگی است. بخشی از تامین مالی این موزه با کمک‌های مالی از وزارت فرهنگ و ورزش تامین می‌شود اما این موزه نیز باید در مورد چگونگی و میزان برآورده شدن اهدافش گزارشی به این سازمان ارائه دهد. بخش دیگری از تامین مالی این موزه بر عهده حمایت‌های انسان‌دوستانه و تبلیغاتی است که شرکت‌های تجاری در این موزه انجام می‌دهند و علاوه‌بر این، نمایش‌های هوایی در این موزه، فراهم کردن اقامت، گردهمایی‌های مردمی و تورهای خصوصی از منابع درآمدزایی این موزه است.
سود ناخالص این موزه در سال ۲۰۱۱ تقریبا ۳ میلیون پوند بود. همان‌طور که گفته شد، استان خوزستان با توجه به ظرفیت‌های تاریخی و توجه بیشتر به موزههای مختلف خود از جمله موزههای جنگ می‌تواند تعداد گردشگران داخلی و خارجی بازدیدکننده را افزایش داده و مردم محلی را از مزایای گردشگری بهره‌مند کنند. متاسفانه در حال حاضر ظرفیت‌های این استان چه در بخش‌های تاریخی و چه جنگی با ناکارآمدی روبه‌رو است و در انتقال منابع مادی از فرد بازدیدکننده به منطقه مذکور نامناسب عمل می‌کند، زیرا معمولا در تورهای گروهی که به مقصد این مناطق انجام می‌شود، مخارج چندانی از سوی فرد انجام نمی‌شود یا این مخارج از سوی دولت پرداخت می‌شود. به باور کارشناسان رشد گردشگری در شرایطی موثر خواهد بود که زیرساخت‌های مربوط به این صنعت به درستی فراهم شوند.
ارسال نظر