حمید ضرغام بروجنى/ على‌اصغر شالبافیان
منبع: کتاب سیاست‌هاى گردشگرى کشورها (مطالعه تطبیقی)

بنا بر قانون اتریش، اختیار قانونی امور گردشگری تنها به دولت فدرال سپرده نشده است، بلکه 9 ایالت کشور نیز در این موضوع صاحب قدرت هستند. با این حال، به خاطر ماهیت بین‌بخشی گردشگری، هم قانون فدرال و هم قانون اتحادیه اروپا در امور گردشگری ایالت‌ها تاثیر دارند. در سال 2006، مجلس اتریش کمیته پارلمانی گردشگری را تاسیس کرد. در سطح ملی، خط‌مشی گردشگری در حوزه اختیارات وزیر فدرال اقتصاد، خانواده و جوانان قرار می‌گیرد. این وزارتخانه به منظور هماهنگی نزدیک و راهبردی در موضوعات گردشگری، ساختاری را برای تعامل نمایندگان هر سه ایالت و وزارتخانه فدرال تشکیل داده است. اداره گردشگری ملی اتریش، سازمان مسوول بازاریابی گردشگری است. این اداره 75 درصد بودجه خود را از این وزارتخانه و 25 درصد باقی‌مانده را از اتاق بازرگانی فدرال اتریش دریافت می‌کند. اداره گردشگری ملی اتریش، حدود 30 دفتر و نمایندگی در نقاط مختلف دنیا دارد که مسوولیت بازاریابی در 10منطقه و 40بازار را بر عهده دارند. این سازمان فعالیت‌های بازاریابی راهبردی خود را بر مبنای تحلیل محصول و تحلیل روند بازار انجام می‌دهد. از سال 2008 برنامه تبلیغاتی جدیدی با هدف ترفیع اتریش به کار گرفته شده است.

اهداف گردشگری ملی، ارتقای کیفیت و رقابت‌پذیری صنعت گردشگری و حمایت از توسعه پایدار گردشگری است. در این راستا، حمایت بخش دولتی از صنعت گردشگری مبتنی بر مشارکت بین بخش خصوصی و دولتی در دستور کار قرار دارد و وزارت اقتصاد، خانواده و جوانان، بانک توسعه گردشگری را که نهادی خصوصی است برای مدیریت وجوه حمایتی از واحدهای کوچک و متوسط تعیین کرده است. اهداف وزارتخانه برای برنامه‌های تامین مالی عبارتند از: تشویق سرمایه‌گذاری، بهبود کیفیت، بهبود اندازه واحدهای گردشگری، ارتقای کیفیت نرم‌افزاری، آموزش، افزایش همکاری، بهینه‌سازی ساختار مالی شرکت‌ها، حمایت از بنگاه‌‌های نوپا و جذب منابع مالی جدید برای موسسات گردشگری.

همچنین اتریش برای ارتقای صنعت گردشگری، از سال 1999 جایزه ملی گردشگری را تعریف کرده است که هر دو سال یک بار از سوی وزارت اقتصاد به فعالان نوآور صنعت گردشگری اعطا می‌شود. وزارت اقتصاد، تحقیقات، شبکه‌سازی و نوآوری در صنعت گردشگری را نیز ارتقا می‌دهد و ذی‌نفعان این صنعت را با هدف تعمیق یا تسهیم دانش در موضوعات منتخب یا حمایت از توسعه نوآورانه محصول گردهم می‌آورد. همچنین فعالیت‌های ویژه‌ای در زمینه انتخاب مقاصد صورت پذیرفته که هدف آن ایجاد الگوی بهترین شیوه‌ها و اشاعه دانش در میان دیگر مقاصد است. علاوه بر اینها، وزارت اقتصاد، پروژه‌ها و اقداماتی نیز برای تسهیل فعالیت‌های گردشگری و تفریحی برای همه (همگانی کردن سفر) انجام داده است. از میان این اقدامات می‌توان به اعطای یارانه‌های ویژه به هتل‌ها و تاسیسات اقامتی مشابه، کمک‌های مالی به ایستگاه‌های برخط سفر بدون مرز، انتشار بروشورها، سازماندهی آنی رویدادهای اطلاع‌رسانی و جایزه «فرند آو فیرنس» اشاره کرد.

وزارت اقتصاد اتریش به توسعه مطلوب بازار نیروی کار گردشگری، بهبود تصویر ذهنی و رقابت‌پذیری مشاغل گردشگری هم اهمیت زیادی می‌دهد. برای تحقق همین هدف، کتابچه راهنمایی با عنوان مشاغل صنعت گردشگری- جذاب و امیدبخش منتشر شد که حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره فرصت‌های آموزش و تحصیل در زمینه گردشگری است. همچنین این وزارتخانه در تلاش است تا آگاهی دانش‌آموزان را در زمینه پتانسیل اقتصادی گردشگری در کشور و فرصت‌های شغلی این صنعت افزایش دهد. به این منظور یک جزوه آموزشی برای استفاده معلمان و دانش‌آموزان در کلاس درس منتشر کرده است. همچنین اداره اشتغال دولت اتریش طرح‌های آموزشی ویژه‌ای را برای کارکنان صنعت گردشگری به اجرا می‌گذارد.

توسعه پایدار و چالش‌های تغییرات اقلیمی

در چند سال گذشته، گردشگری پایدار و واکنش به تغییرات اقلیمی با هدف ارتقای کیفیت گردشگری و کاهش فصلی بودن از اولویت‌های خط‌مشی گردشگری اتریش بوده است. به منظور آگاه کردن فعالان صنعت گردشگری از پیامدهای تغییرات اقلیمی و استراتژی‌های واکنشی ممکن در قبال این تغییرات، وزارت اقتصاد این کشور در همکاری با دیگر ذی‌نفعان اصلی از اقدامات آگاهی‌بخشی در این زمینه حمایت می‌کند. برای نمونه می‌توان به انتشار مطالب آموزشی درخصوص بهترین شیوه‌های عملکرد، ارائه یارانه به فعالان گردشگری در حوزه‌های انرژی پاک، آب و ساخت‌وساز اشاره کرد که با همکاری وزارتخانه فدرال کشاورزی، جنگل‌داری،‌ محیط‌زیست و مدیریت آب اتریش صورت می‌پذیرد. همچنین این وزارتخانه از برنامه‌های پژوهش ملی درخصوص تغییرات اقلیمی و اثرات آن حمایت می‌کند و از سال 2007، با استفاده از «صندوق اقلیم و انرژی» به بازسازی و اصلاحات پایدار (مطابق با اصول پایداری) در اقامتگاه‌های آلپ پرداخته است تا مصرف‌ انرژی را به حداقل رسانده و از این طریق به توازن اقلیمی کمک کند.

آمارها و برآوردها

در اتریش، آمار گردشگری و مطالعات توسعه اقتصادی و روندهای صنعت گردشگری به‌طور منظم به‌عنوان مبنای تصمیمات راهبردی در اختیار فعالان صنعت گردشگری قرار می‌گیرد. از سال 2001، سالانه حساب اقماری گردشگری تهیه شده و تحلیل اقتصادی بخش گردشگری در سطح ملی را همراه داده‌هایی درخصوص اثرات اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم گردشگری ارائه می‌دهد. همچنین اطلاعات یادشده به تفکیک منطقه‌ای برای 9 ایالت اتریش نیز ارائه می‌شوند. در سال 2004، تی‌مونا (سامانه نوآورانه رصد میهمان) به‌عنوان سامانه مدیریت اطلاعات مبتنی بر شبکه راه‌اندازی شد که رفتار مسافران و داده جمعیت‌شناختی‌ آنها را جمع‌آوری کرده و تصویری به روز از گردشگران داخلی و خارجی اتریش در سطوح ملی، ایالتی و مقاصد ارائه می‌دهد.