آدرس تجاری‏سازی گردشگری

دنیای اقتصاد- شیما رئیسی: رئیس سازمان توسعه تجارت با تبیین مفهوم تجاری‌سازی صنعت گردشگری، راهکارهای حضور گردشگری ایران در بازار جهانی این صنعت و افزایش درآمدهای ارزی از این محل را تشریح کرد.به گزارش «دنیای اقتصاد»، مرتضی خسروتاج در نخستین همایش بین‌المللی تجاری‌سازی خدمات گردشگری که صبح دیروز در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته برگزار شد، با تاکید بر اینکه گردشگری به عنوان یک منبع ارزآور، در قالب ارائه خدمات منجر به ایجاد تنوع در عرصه تولیدات تجاری کشور می‌شود، ورود به این حوزه را از جمله وظایف در دستور کار سازمان متبوعش عنوان کرد.

وی در ادامه با بیان اینکه تجاری‌سازی در بخش تولید کالا به معنای ارتقای طرح‌های پایلوت و در مقیاس کوچک به پروژه‌های پرتیراژ و بزرگ مقیاس است، ‌ گفت: «دستیابی به اهداف مقرر شده برای گردشگری در نقطه زمانی ۱۴۰۴، با روند کنونی ممکن نیست و لازم است در چارچوب‌های بزرگ‌تری دست به عمل زد.» او افزود: «گام نخست در تجاری‌سازی گردشگری، فرهنگ‌سازی در این مورد است.» خسروتاج با اشاره به تجربه تصحیح نگاه‌ها به مقوله صادرات در کشور در دوره اصلاحات، خاطرنشان کرد: «توسعه گردشگری در کشور همچنان با مقاومت‌هایی روبه‌رو است؛ این در حالی است که کشور با مشکل بیکاری مواجه است و گردشگری به‌عنوان یکی از صنایع با ظرفیت بالا در ایجاد اشتغال و همچنین تحرک‌بخشی به دیگر بخش‌های اقتصادی، قادر خواهد بود قسمت عظیمی از مشکلات اشتغال و رکود را حل کند.» از این‌رو به گفته او، پیش از هر چیز باید صدای واحدی در خصوص توسعه گردشگری به عنوان یک مطالبه عمومی به گوش رسد که این مهم نیازمند کار فرهنگی و تاکید بر ارزش‌آفرینی زنجیره این صنعت است.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، داشتن سند توسعه گردشگری را دومین موضوعی دانست که بدون داشتن آن امکان دستیابی به اهداف تصویر شده برای این صنعت ممکن نخواهد بود. خسروتاج تصریح کرد: «در صورت نبود تعاریف مشخص از اهداف، مقایسه ظرفیت‌ها و جایگاه منطقه‌ای و جهانی، حرکت در این مسیر یک حرکت دایره‌ای خواهد بود که درنهایت ما را به نقطه آغازین حرکت می‌رساند.» این مقام مسوول به سند جامع گردشگری مدون سال ۷۵ نیز اشاره و نسبت به بی‌سرانجام ماندن و عدم اجرای آن اظهار تعجب کرد. او همچنین تاکید کرد که چنین سندی باید با همکاری بخش‌های گوناگون نوشته شود. خسروتاج با استناد به تجارب پیشین در حوزه اجرایی کشور تصریح کرد: «برنامه‌های نگارش شده با نگاه دولتی در عمل مورد استقبال قرار نمی‌گیرند.»

ابهام در اولویت‌های سازمان گردشگری

وی در ادامه سخنانش به ابهام موجود در مجموعه متولی گردشگری در خصوص مشخص نبودن اولویت‌ها در این حوزه نیز پرداخت. رئیس سازمان توسعه تجارت در این‌باره اظهار کرد: «در حال حاضر بخش‌های گوناگون این صنعت به‌درستی از یکدیگر تفکیک و همچنین محل اتکا و آثار درآمدی هر یک از این حوزه‌ها نیز مشخص نشده است، بنابراین تعیین مخاطبان و کشورهای هدف گردشگری ایران نیز با دقت و شفافیت انجام نخواهد شد.» همچنین به گفته خسروتاج، پیش‌بینی بازارهای آتی و نیز تطبیق عرضه کالا و خدمات با ذائقه و سلایق مخاطبان، به‌عنوان ابزارهای مهم تسلط بر هر حوزه تجاری، از دیگر قوت‌هایی است که به‌واسطه نامشخص بودن ظرفیت‌های موجود در گردشگری از دست می‌رود.

تاکید بر آزادسازی قیمت‌ها

لزوم اعمال تغییرات متناسب با روند پرسرعت رشد تکنولوژی در دنیا، نکته دیگری بود که مورد تاکید رئیس سازمان توسعه تجارت قرار گرفت. او در این‌باره توضیح داد: «توسعه گردشگری در واقع به‌معنای تطبیق با شرایط متغیر بازار است که در جریان تجاری‌سازی این صنعت باید مورد توجه جدی قرار گیرد.» خسروتاج همچنین به لزوم آزادسازی قیمت‌ها در بازار گردشگری نیز اشاره کرد و در ادامه به جذب سرمایه برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری پرداخت و گفت: «برای ورود به بازارهای جهانی و مطرح کردن گردشگری ایران در سطح جهانی، باید کسب و کارهای این حوزه را گسترش دهیم و در مقیاس بین‌المللی عمل کنیم.» به گفته خسروتاج، همچنان‌که تولید انبوه با کاهش هزینه‌ها و امکان عرضه کالا در مقیاس وسیع و با قیمت‌های کمتر، به تسخیر بازار می‌انجامد، توسعه گردشگری در مقیاس‌های بزرگ که به معنای تجاری‌سازی این صنعت است، راه‌حل قطعی توسعه آن در ایران به‌شمار می‌رود؛ امری که نیازمند سرمایه‌گذاری‌های انبوه است.

خسروتاج بین‌المللی شدن بنگاه‌های گردشگری را سازوکار ورود به عرصه جهانی این صنعت عنوان کرد و در ادامه به موضوع تبلیغات و بازاریابی پرداخت. او در این‌باره گفت: «کالاهای تبلیغاتی گردشگری بسیار ضعیفند و تشکل‌های گردشگری نیز نتوانسته‌اند زنجیره ارزش‌آفرینی این صنعت را بهبود ببخشند.» بازاریابی دیجیتال و مجهز بودن به ابزار کسب و کارهای دیجیتال در گردشگری از دیگر مواردی بود که مورد تاکید این مسوول دولتی قرار گرفت و او ضعف در این زمینه را از موانع اساسی حضور گردشگری در مقیاس‌های بزرگ و جهانی دانست. خسروتاج به تعریف یک نظام تشویقی کارآمد برای فعالان گردشگری نیز اشاره و آن را زیربنای ایجاد یک نظام آماری دقیق در گردشگری عنوان و تاکید کرد که بدون داشتن سیستم تشویقی، تحرکی در این صنعت ایجاد نخواهد شد.

اما ایجاد برند آخرین نکته‌ای بود که رئیس سازمان توسعه تجارت آن را در مجموعه الزامات تجاری‌سازی صنعت گردشگری قرار داد. خسروتاج در این خصوص خاطرنشان کرد: «بدون تعریف برند تبلیغات ممکن نخواهد بود. در عرصه رقابت بر تمایزها تاکید می‌شود و فعالیت تخصصی ایجادکننده این تمایز خواهد بود؛ پس از آن همین تمایزها هستند که زمینه ایجاد و تعریف برندها و در نتیجه ابزار تبلیغات در بازارهای جهانی را فراهم می‌کنند.»در این همایش همچنین، مرتضی رحمانی‌موحد معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه تجاری‌سازی گردشگری با مشخص کردن مقاصد و ایجاد زیرساخت در آن مناطق امکان‌پذیر خواهد بود، توجه به عواملی همچون دسترسی به مقصد با توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل و مسیرها، وجود جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و انسانی و نیز فراهم بودن امکانات اقامتی، پذیرایی و خدمات عمومی را دارای اهمیت توصیف کرد.

البته محسن مهرعلیزاده، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق تهران، علی‌اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهوری و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری نیز میهمانان غایب این نشست بودند. همچنین دو پنل با موضوعات تجاری‌سازی خدمات، رویکردی جدید در صنعت گردشگری ایران و نقش دولت در رفع موانع و حل مشکلات تجاری‌سازی خدمات صنعت گردشگری برگزار شد. در این پنل‌ها به موضوعاتی همچون تجاری‌سازی خدمات به معنای ضرورت یا انتخاب، الزامات سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و سازماندهی و تفکیک اختیارات بخش‌های دولتی و خصوصی پرداخته شد.