دکترسیدمهرداد سیادت نسب

رایزن بازرگانی سفارت ایران در آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی از سال ۲۰۱۰ به بعد همواره توریستی‌ترین و بزرگ‌ترین مقصد گردشگری آفریقا محسوب شده و در گزارش اخیر رقابت‌پذیری مجمع جهانی اقتصاد، جایگاه ۴۸ را از نظر صنعت توریسم در بین ۱۴۱ کشور جهان به‌دست آورده است. صنعت توریسم به صورت مستقیم و غیر مستقیم ۹ درصد تولید ناخالص داخلی آفریقای جنوبی را شامل می‌شود و بیش از ۴/ ۱ میلیون شغل در این کشور ایجاد کرده است. همچنین آمار گردشگران ورودی به آفریقای جنوبی، از ۴/ ۳ میلیون نفر در سال ۱۹۹۴، به ۶/ ۹ میلیون گردشگر در سال ۲۰۱۴ رسیده و با وجود رشد ۶/ ۶ درصدی در سال ۲۰۱۴ نسبت به سال ۲۰۱۳ ،که بیشتر از متوسط جهانی بوده، در سال ۲۰۱۵، ۸/ ۶ درصد کاهش داشته و به ۹/ ۸ میلیون نفر رسیده؛ اتفاقی که دلایل آن رکود اقتصاد جهانی و منطقه‌ای، مشکلات قوانین جدید ویزا و... عنوان شده است. از سوی دیگر، در ژانویه سال جاری میلادی بیش از یک میلیون توریست به آفریقای جنوبی وارد شده که ۱۵ درصد از ژانویه سال قبل بیشتر است. در ماه فوریه نیز آمار توریست‌های ورودی، ۱۸ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل بیشتر بوده است که مقامات گردشگری آفریقای جنوبی این رشد را امیدوارکننده دانسته‌اند. آفریقای جنوبی در سال‌های اخیر سیاست کلان گردشگری را بر محور توسعه نیروی انسانی، تقویت زیرساخت‌های موجود، بسیج منابع مالی، بازاریابی موثر و توسعه گردشگری داخلی در کنار جذب گردشگران خارجی قرار داده است. در زمینه بازاریابی نیز، دولت این کشور بیشترین تلاش خود را بر جذب گردشگران خارجی از کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، فرانسه، ایتالیا، آلمان، اسپانیا و هلند، کشورهای آسیایی شامل هند، چین و ژاپن و کشورهای آفریقایی مثل کشورهای جنوب آفریقا، نیجریه و کنیا متمرکز کرده است.

چرا توریسم آفریقای جنوبی پیشرفت کرد؟

عوامل متعددی نیز به رشد بخش توریسم آفریقای جنوبی کمک کرده است که به‌عنوان نمونه می‌توان به برخورداری از جاذبه‌های گردشگری، تنوع تولیدات (به‌خصوص وجود جاذبه‌های اکوتوریستی و فرهنگی)، به صرفه بودن گردشگری برای گردشگران اروپایی و آمریکایی، تحولات سیاسی مثبت و ثبات و آرامش سیاسی در دوره بعد از رژیم آپارتاید اشاره کرد. تشویق گردشگران به اقامت طولانی‌تر، کسب درآمدهای بیشتر از گردشگران از طریق ارائه فرصت‌های متنوع، تشویق گردشگران به سفر به نقاط مختلف به‌جای اقامت در یک یا دو نقطه و تسهیل جابه‌جایی گردشگران ازجمله سیاست‌هایی است که آفریقای جنوبی در این زمینه دنبال کرده است.

به گفته دست‌اندرکاران بخش توریسم آفریقای جنوبی، بهبود نسبی وضعیت امنیتی این کشور در کنار وجود زیرساخت‌های مناسب گردشگری و تبلیغات گسترده ازعلل رویکرد خوب توریست‌ها به این کشور بوده است. مسوولان جهانگردی آفریقای جنوبی معتقدند، برای افزایش درآمدهای این بخش اقتصادی باید در کنار تلاش برای افزایش تعداد بازدیدکنندگان، در جهت افزایش درآمدزایی از تعداد گردشگران موجود نیز حرکت کرد. در همین راستا نقشه راه استراتژیک صنعت توریسم آفریقای جنوبی برای دستیابی به صنعت توریسم پایدار، افزایش سهم آن در رشد اقتصاد و اشتغال، دستیابی به صنعت توریسم رقابتی برای جذب گردشگران بین‌المللی، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد زنجیره ارزش برای سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ تنظیم شده است. در چارچوب این سند، راهبرد توسعه گردشگری بین‌المللی تصویب شده و ضمن بررسی و تحلیل وضعیت بازار بین‌المللی گردشگری و پیش نیازهای توسعه این بخش اقتصادی از جمله توسعه ناوگان مسافرت هوایی، بازاریابی، ترتیبات گمرکی، آسان‌سازی صدور روادید گردشگری و امنیت گردشگران پیش بینی شده است. آفریقای جنوبی همچنین برنامه‌های تبلیغاتی گسترده‌ای را در آمریکا، اروپا، آفریقا و تعدادی از کشورهای آسیایی برای تقویت بازاریابی پیش‌بینی کرده است. در سند نقشه راه این کشور، پیش‌بینی شده که تعداد گردشگران ورودی از ۹/ ۸ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ به ۷/ ۱۳ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ برسد.

درآمد توریسم نیز باید از ۶/ ۹۴ میلیارد رند (واحد پول آفریقای جنوبی) در سال ۲۰۱۵ به ۳/ ۱۳۴ میلیارد رند در سال ۲۰۲۰ افزایش یابد و بتواند ۲۲۵هزار شغل جدید تا ۲۰۲۰ ایجاد کند. همچنین در قالب برگزاری نشست‌های تجاری، ۱۷۷ کنفرانس بین‌المللی در پنج سال آینده برنامه‌ریزی شده که انتظار می‌رود ۵/ ۳ میلیارد رند درآمد به اقتصاد این کشور تزریق کند. با این همه، با وجود اینکه آفریقای جنوبی یکی از کشورهای گردشگرپذیر است و جاذبه‌های گردشگری خوب آن می‌تواند برای ایرانیان و جاذبه‌های تاریخی ایران نیز می‌تواند برای شهروندان آفریقای جنوبی جذاب باشد، آفریقای جنوبی همواره برای گرد‌‌شگران و تجار ایرانی ناشناخته باقی‌ماند‌‌ه است. از سوی دیگر، مقامات دو کشور هنوز زمینه تباد‌‌ل گرد‌‌شگر را میان ایران و آفریقای جنوبی فراهم نکرده‌اند؛ درحالی‌که توسعه گردشگری راه مناسبی برای شناسایی و معرفی ظرفیت‌های دو کشور است. به نظر می‌رسد هنوز ناشناخته‌های بسیاری د‌‌رمیان جوامع د‌‌و کشور وجود‌‌ د‌‌ارد‌‌. اما یکی از اصلی‌ترین د‌‌لایل را می‌توان د‌‌ر نبود‌‌ پرواز مستقیم میان تهران و آفریقای جنوبی د‌‌انست. در عین حال اگر گرد‌‌شگری میان د‌‌و کشور رونق بگیرد‌‌ ناخودآگاه زمینه حضور تجار و بازرگانان نیز فراهم خواهد‌‌ شد‌‌ و تباد‌‌ل پول رونق خواهد‌‌ گرفت؛ خصوصا اینکه نظر مقامات و مردم دو کشور به توسعه روابط مثبت است. در این زمینه پیشنهاد می‌شود از برقراری پرواز مستقیم بین تهران و ژوهانسبورگ حمایت صورت گیرد. همچنین معرفی آفریقای جنوبی و ظرفیت‌های گردشگری آن برای گردشگران ایرانی با توجه به مناسبات سیاسی دوستانه بین دوکشور و ظرفیت‌های فراوان موجود در این حوزه باید در دستور کار قرار گیرد. به علاوه لازم است از تجربیات آفریقای جنوبی در صنعت توریسم بهره بگیریم و برای معرفی ایران و جذب توریست از گردشگران اروپایی و غربی وارد شده به آفریقای جنوبی اقدام صورت گیرد. در نهایت شایسته است آفریقای جنوبی با کشورهایی که ایران با آنها تراز توریستی منفی دارد مانند مالزی و تایلند و... جایگزین شود.