دکتر علی‌اصغر شالبافیان / استاد دانشگاه تهران

تایلند یکی از رهبران گردشگری پزشکی و یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین کشورها در عرصه گردشگری پزشکی درون‌مرزی است. سازمان گردشگری تایلند ادعا می‌کند این کشور سالانه ۱تا ۵/ ۱ میلیون گردشگر پزشکی را جذب می‌کند و از یک سهم ۳۸ درصدی در بازار گردشگری پزشکی جهان برخوردار است. براساس گزارش وزارت بهداشت تایلند نیز، در سال ۲۰۱۲ حدود ۲میلیون و ۵۳۰هزار گردشگر پزشکی که عمدتا از کشورهای ژاپن، آمریکا، انگلیس و استرالیا بودند برای درمان به تایلند سفر کرده و درآمدی بالغ بر ۴ میلیارد دلار آمریکا را عاید این کشور کردند. گردشگری پزشکی در تایلند در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد؛ یعنی زمانی که تقاضای کشورهای غربی برای درمان‌های زیبایی و دیگر درمان‌های موجود (مانند عمل تغییر جنسیت) که دولت آن را تایید نمی‌کرد یا خارج از پوشش بیمه درمانی دولتی و خصوصی آنها بود، در این کشور ارائه شد. تایلند همچنین کشوری پیشرو در گردشگری تندرستی و اسپا است. در گذشته سنت‌های شفابخش این کشور دست‌کم از یک دیدگاه ترفیعی، ارتباط خوبی با خدمات گردشگری پزشکی، تندرستی/ اسپا نداشته‌اند؛ جز اینکه بازدیدکنننده حین بازدید از یک اسپا یا تفرجگاه، احتمالا ماساژ تایلندی هم درخواست می‌کرد اما امروزه وضعیت در حال تغییر است؛ چنانکه مشتریان علاقه‌مند به سنت‌های شفابخش و درمان‌های روحی، جسمی و ذهنی در حال رشد هستند و اسپاها، تفرجگاه‌ها و اقامتگاه‌های تندرستی نیز به‌طور فزاینده‌ای بر ارائه یک «تجربه معتبر تایلندی» تاکید دارند.

نقش دولت و بخش خصوصی

دولت تایلند همواره به‌دنبال تشویق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش گردشگری پزشکی بوده است. کالج‌های پزشکی در تایلند، ظرفیت‌هایی را به دانشجویان خارجی از دیگر کشورهای در حال توسعه اختصاص داده‌اند تا بتوانند از طریق تقسیم گردشگری پزشکی به آموزش پزشکی در زمینه‌های علوم پزشکی و امدادگری، به علاوه درمان‌ها و داروهای جایگزین، به این صنعت تنوع بخشند.

سازمان گردشگری تایلند، توسعه گردشگری پزشکی کشور را تا جایی که تبدیل به یکی از استراتژی‌های عمده گردشگری تایلند شود هدف قرار داده است. این سازمان از یک نهاد منفعل به نهادی فعال و تاثیرگذار تبدیل شده و مستقیما برای هدف قرار دادن گردشگرانی از چین، روسیه و خاورمیانه فعالیت می‌کند.

در راستای هدف مذکور این سازمان در ماه اکتبر سال ۲۰۱۰ اقدام به برگزاری مسابقه بلاگ‌نویسی گردشگری پزشکی تایلند کرد که با شرکت ۲۱۹ نفر از ۲۴ کشور همراه بود. یکی از اهداف این مسابقه، ایجاد آگاهی و گسترش فرصت‌ها برای گردشگران پزشکی دنیا بود تا از این طریق به اطلاعات آنلاین گردشگری پزشکی تایلند دست یابند و بر میزان اعتماد گردشگران پزشکی خارجی به کیفیت گردشگری پزشکی تایلند افزوده شود. علاوه بر اینها، سازمان گردشگری تایلند به‌صورت آنلاین و از طریق کمپین‌های بازاریابی الکترونیک نیز به تبلیغ گردشگری پزشکی کشور می‌پردازد. در یک اقدام ترفیعی دیگر، دولت تایلند از برخی آژانس‌های خبری بزرگ منطقه و دنیا شامل فاکس نیوز از آمریکا، شینهوآ از چین، وی اِن اِی از ویتنام و برناما از مالزی دعوت کرد تا در یک سفر چند روزه به شهرهای چیانگ مای در مارس ۲۰۱۳، پوکت در آوریل ۲۰۱۱، چانتابوری در مه ۲۰۱۱ و ایالت‌های مرزی جنوب در ژوئن ۲۰۱۱ بیایند و درمان‌های پزشکی و سلامت موجود در این شهرها را بازدید و ترویج کنند. علاوه بر بخش دولتی، هدف بازیگران خصوصی حوزه پزشکی نیز تعدیل و ارتقای برنامه‌های گردشگری پزشکی است تا انتظارات مشتریان کلیدی از قبیل گردشگران تجملی و مرفه از چین، روسیه و همچنین اروپا را برآورده کنند. در حوزه تندرستی وزارت بهداشت و وزارت تجارت، برای ایجاد موقعیت رهبری تایلند به‌عنوان قطب گردشگری سلامت آسیا و پایتخت تندرستی آسیا به‌صورتی پایدار همکاری کرده‌اند.

به‌طور کلی می‌توان اذعان کرد همکاری‌ها و هماهنگی‌های بین بخشی، توجه ویژه دولت به صنعت هتلداری و تجهیز زیرساخت‌ها و بازاریابی اثربخش، مهم‌ترین دلایل موفقیت دولت تایلند در تبدیل این کشور به مقصد پیشرو گردشگری سلامت است.

از سوی دیگر، زبان انگلیسی به طور گسترده در این کشور صحبت می‌شود و این عامل موجب شده بیماران در انتخاب تایلند به عنوان مقصد درمانی خود بسیار آسوده‌خاطر باشند. علاوه بر آن، بیمارستان‌های خصوصی و برخی از بیمارستان‌های دولتی برای رفع نیازهای گردشگران خارجی، مترجمان و پرسنل پزشکی آموزش‌دیده که از دیگر کشورها گواهی دارند را استخدام کرده‌اند.

اصلی‌ترین مشتریان

عمده بیماران تایلند از کشورهای ژاپن، برونئی، تایوان، پاکستان، چین و بنگلادش هستند؛ در حالی که بیماران از خاورمیانه، آمریکا، بریتانیا و استرالیا نیز تعداد قابل توجهی از مراجعه‌کنندگان را شکل می‌دهند. در این میان، تایلند با عنایت به تقاضای گسترده بازار ژاپن برای تمام خدمات گردشگری سلامت (به واسطه جمعیت مسن و جوابگو نبودن سیستم مراقبت‌های پزشکی ژاپن) و وقوف به این حقیقت که بسیاری از پزشکانش در ژاپن آموزش دیده و تحصیل کرده‌اند، به بازار ژاپن توجه ویژه‌ای دارد و در این راستا اقدام به آموزش زبان ژاپنی به پرستاران و دیگر کارکنان بیمارستان‌ها کرده است

اداره ترفیع صادرات تایلند، بیماران بین‌المللی را که برای درمان پزشکی از تایلند دیدار می‌کنند به سه گروه تقسیم می‌کند:

۱- مهاجران و خارجی‌هایی که در تایلند و کشورهای همسایه کار می‌کنند ۶۰ درصد از بیماران بین‌المللی تایلند را به خود اختصاص می‌دهند.

۲- افرادی که مستقیما با اهداف درمانی به تایلند سفر می‌کنند که ۳۰درصد از بیماران را شامل می‌شوند.

۳- گردشگران تصادفی، خارجیان گردشگر در تایلند هستند که در حین سفر به خدمات درمانی نیاز پیدا می‌کنند و آنها نیز۱۰ درصد از مشتریان گردشگری سلامت این کشور هستند.

منبع: گردشگری سلامت در رویکردی جامع