بررسی استراتژی جدید برای توزیع مکانی سفر
اما و اگرهای یارانه سفر داخلی
گروه گردشگری، شیما رئیسی: هفته گذشته، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از پرداخت یارانه سفر با هدف ترویج سفر به مقاصد کمتر شناخته شده خبر داد. او بدون آنکه به جزئیات بیشتر این طرح اشاره کند، گفت: «در آینده نزدیک یارانه سفر به مقاصد جدید داخلی اختصاص داده خواهد شد. استان سیستان و بلوچستان و مسیر زاهدان، زابل، چابهار و تهران به عنوان نخستین مقاصد جدید به گردشگران داخلی ارائه می‌شود و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، یک‌سوم هزینه سفر به این مقاصد را در سال ۹۵ می‌پردازد.
عکس: ساحل چابهار
گروه گردشگری، شیما رئیسی: هفته گذشته، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از پرداخت یارانه سفر با هدف ترویج سفر به مقاصد کمتر شناخته شده خبر داد. او بدون آنکه به جزئیات بیشتر این طرح اشاره کند، گفت: «در آینده نزدیک یارانه سفر به مقاصد جدید داخلی اختصاص داده خواهد شد. استان سیستان و بلوچستان و مسیر زاهدان، زابل، چابهار و تهران به عنوان نخستین مقاصد جدید به گردشگران داخلی ارائه می‌شود و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، یک‌سوم هزینه سفر به این مقاصد را در سال ۹۵ می‌پردازد.»
حالا اما، معاون گردشگری سازمان، در توضیح بیشتر این خبر به «ایسنا» می‌گوید: «یارانه سفر قرار نیست به مردم داده شود؛ بلکه اعتبار آنکه از بودجه حمایت و پشتیبانی از صنعت گردشگری تامین می‌شود، به بسته‌های سفری اختصاص می‌یابد که آژانس‌های مسافرتی آماده کرده‌اند و مردم می‌توانند این تورهای یارانه‌دار را از آژانس‌ها بخرند.» مرتضی رحمانی‌موحد با بیان اینکه دفاتر خدمات مسافرتی مجری این طرح هنوز به‌طور کامل مشخص نشده‌اند، می‌افزاید: «این دفاتر در حال فهرست شدن هستند. آنها می‌توانند از هر نقطه‌ای در کشور در اجرای این طرح مشارکت داشته باشند. اسامی این آژانس‌ها که بعد از مشخص شدن اعلام خواهد شد، بسته‌هایی را در فاصله زمانی با قیمت‌های ترجیحی، رقابتی و جذاب برای مردم طراحی می‌کنند و در واقع یارانه به آن دفاتر و بسته‌های سفر اختصاص می‌یابد.»
وی با تاکید بر اینکه طرح یارانه سفر مشمول استان‌های کمترشناخته‌شده و دوردست می‌شود تا مردم آنها را بشناسند، اظهار می‌کند: «بسته‌های سفر یارانه‌دار شامل قشر خاصی نمی‌شود و هرکسی می‌تواند این بسته را از آژانس‌های مسافرتی بخرد و از یارانه آن بهره‌مند شود و به مناطق کمترشناخته‌شده کشور سفر کند.» معاون گردشگری سازمان درباره مبلغ یارانه اختصاص یافته به این سفرها نیز با تاکید براینکه باید منتظر ماند تا جزئیات بیشتر این طرح مشخص شود، می‌گوید: «مبلغ یارانه ممکن است به فراخور هر استان و مسیر متفاوت باشد، اما در هر صورت طرح جذاب و قابل قبولی خواهد بود.» این درحالی است که پیش از این سلطانی‌فر اعلام کرده بود یک‌سوم هزینه چنین سفرهایی را سازمان میراث فرهنگی می‌پردازد. حالا به گفته معاون گردشگری کشور جزئیات بیشتر این طرح تا یکی دو هفته آینده مشخص و به مردم اعلام خواهد شد.
مشکلات ابتدایی یارانه سفر
طبق اظهارات مسعود سلطانی‌فر، آغاز این طرح از تابستان و اجرای تورهای یارانه‌دار از پاییز امسال خواهد بود؛ ایده‌ای که با هدف حمایت از گردشگری داخلی و توسعه این صنعت در مکان‌های کمتر شناخته‌شده مطرح شده و منجر به توزیع مکانی سفر نیز خواهد شد.
اما، مدیر عامل یکی از شرکت‌های آموزشی و گردشگری کشور که سال‌ها است در حوزه برگزاری تور و کارگاه‌های آموزشی فعالیت می‌کند در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «پیش از آنکه به دادن یارانه به عنوان یک راه‌حل در توسعه گردشگری داخلی بیندیشیم، باید این سوال را از خود بپرسیم که پرداخت یارانه در سیستم‌های اداره کشوری با توجه به تئوری‌های اقتصادی جدید تا چه اندازه مورد تایید است؟» علی شادلو اضافه می‌کند: «پس از آن باید به این موضوع بپردازیم که این ایده در میان دیگر راه‌حل‌هایی که می‌تواند مطرح باشد چه جایگاهی دارد و با توجه به دشواری‌هایی که این طرح در اجرا با آن مواجه خواهد بود، آیا بهترین راه‌حل پیش پای ما در شرایط کنونی است؟»
وی در ادامه به مشکلاتی که این طرح در مرحله اجرا با آنها دست به گریبان خواهد بود، اشاره می‌کند: «انتخاب آژانس‌های مجری این طرح، کنترل میزان تقاضای مردم با توجه به بودجه تخصیص‌یافته، امکانات گردشگری و زیرساخت‌های موجود در مقاصد مورد نظر، نحوه پرداخت یارانه، پیچیدگی نظارت بر اجرای طرح مذکور و تخمین هزینه بسته‌های سفر با توجه به طیف وسیعی از قیمت‌ها همگی از جمله مسائلی است که باید به آنها فکر کرد و می‌توانند در جای خود مشکل‌زا باشند.» البته شادلو تاکید می‌کند که در ادامه باید منتظر ماند و دید طراحان این ایده چه تدابیری برای هر چه بهتر انجام شدن این پروژه اندیشیده و برای ابهامات موجود در این طرح چه راه‌حل‌هایی را در نظر گرفته‌اند.
به باور این فعال گردشگری، اعتماد و احترام به حق گردشگر در انتخاب مقصد سفر، از ابتدایی‌ترین مسائلی است که باید از سوی مسوولان و متولیان گردشگری کشور به آن توجه شود. شادلو در این باره تصریح می‌کند: «توزیع امکانات مناسب و تامین بسترهای مورد نیاز در تمام مقاصد گردشگری، مهم‌ترین نکته‌ای است که باید در راس برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد؛ پس از آن، این گردشگر است که خود انتخاب خواهد کرد به کدام مقصد سفر کند؛ زیرا در چنین شرایطی، با توجه به گستره تنوع جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی در کشور، مقاصد دیگری که اکنون کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، به لیست مقاصد انتخابی مردم و خانواده‌های ایرانی وارد می‌شوند.»
به اعتقاد این فعال بخش خصوصی منطقی‌تر آن است که بودجه مورد نظر برای پرداخت یارانه سفر، صرف فراهم‌سازی زیرساخت‌های گردشگری و در قالب طرح‌های حمایتی از سرمایه‌گذاران علاقه‌مند و توانمندسازی جوامع محلی هزینه شود. این راهکار به خودی خود هزینه سفر را کاهش خواهد داد و به نوعی دیگر و از مجرای صحیح‌تری تامین هزینه سفر را برای مردم آسان‌تر می‌کند. شادلو ادامه می‌دهد: «در غیر این‌صورت و درحالی‌که امکانات پذیرایی از گردشگران در مناطق کمتر‌توسعه‌یافته به اندازه کافی فراهم نیست، پرداخت یارانه سفر کمک چندانی به توسعه گردشگری داخلی و تشویق مردم در سفر به مقاصد جدید نخواهد کرد.» وی همچنین یادآوری می‌کند: «حساب و کتاب مالی و بحث هزینه، تنها موضوع مطرح در انتخاب مقاصد سفر و تصمیم‌گیری در این‌باره نیست. از این رو برای اندیشیدن به طرح‌های حامی ترویج گردشگری داخلی، باید به نکات زیادی توجه کرد که احصای این موارد در نتیجه مشورت با فعالان این حوزه، بهره‌گیری از نظر کارشناسان و استادان دانشگاه و همچنین مطالعات و تحقیقات کافی در جهت نیازسنجی و شناخت جامعه هدف محقق می‌شود.» شادلو ادامه می‌دهد: «گرچه اصل ایده یعنی ترویج سفر و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته در حوزه گردشگری بسیار ارزشمند است اما باید توجه کرد که ابزار رسیدن به این هدف نیز باید به اندازه کافی هوشمندانه انتخاب شود؛ در غیر این‌صورت نه تنها به توسعه این صنعت نخواهد انجامید بلکه هزینه‌های فرهنگی و اقتصادی زیادی نیز به آن تحمیل خواهد کرد.»
این فعال گردشگری در پایان به ارزانی سفر به سواحل خارجی در مقایسه با چابهار که در این طرح مورد توجه قرار گرفته اشاره و خاطر نشان می‌کند: «یارانه‌ای که قرار است یک سوم هزینه سفر به این بندر را فراهم کند، در بهترین حالت هزینه سفر به چابهار را هم رده سفر به مقاصد خارجی خواهد کرد و از این رو باید گفت که از حیث قیمتی، ترجیحی نسبت به مقاصد داخلی در مقایسه با سفرهای خارجی ایجاد نخواهد کرد.»
گرچه جزئیات اعلام شده در این خصوص قضاوت پیرامون این طرح را در مقطع کنونی دشوار می‌کند اما با این‌همه و صرف‌نظر از چگونگی اجرا و با فرض در نظر گرفتن تمام ملاحظات اجرایی، اما و اگرهایی باقی خواهند ماند که باید پیش از ورود به فاز اجرایی توسط مسوولان ذی‌ربط مورد توجه قرار گیرد. طرح اختصاص یارانه و بن سفر ایده‌ای آزموده شده در برخی کشورها همچون آلمان است. بنابراین به نظر می‌رسد بهتر باشد تجارب این کشورها در این خصوص مورد تحقیق قرار گرفته و به این ترتیب آزمون و خطا را در اجرا به حداقل رساند.
ارسال نظر