بررسی پتانسیل بوم‌گردی میمند

سجاد ابراهیمی

دانشجوی دکترای گردشگری

طی دهه گذشته در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به‌خصوص کشورهای جنوب شرق آسیا و شمال آفریقا حوزه جدیدی از فعالیت‌های گردشگری به نام «HOMESTAY» یا «اسکان در منزل» شکل گرفته که مورد توجه بسیاری از جمله سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان جهانی گردشگری قرار گرفته است. این نوع گردشگری زیر مجموعه بوم‌گردی است و برای ایجاد ارتباط مستقیم بین گردشگر و افراد بومی شکل گرفته که هدف اصلی آن تبادل فرهنگی بین گردشگر و میزبان است. علاوه‌بر این، هدایت درآمد گردشگری به سمت مناطق روستایی و تمرکززدایی این درآمد از شهرها، از دیگر مزایای این نوع گردشگری بر شمرده می‌شود.

در این شکل از گردشگری، بازدیدکنندگان یک منطقه (که معمولا مناطق روستایی مدنظر است) می‌توانند برای استراحت و اسکان شبانه از خانه‌های اهالی روستا استفاده کنند. در واقع گردشگران به جای استفاده از سرویس‌های اقامتی مثل هتل‌ها می‌توانند در خانه‌های اهالی روستا اقامت کنند و از نزدیک با شیوه زندگی آنها آشنا شوند، در پخت و پز همکاری کنند و تجربه‌ای از فعالیت‌های دامداری و کشاورزی داشته باشند.

جاذبه‌های اسکان در میمند

بی‌شک روستای میمند که اکنون به‌عنوان میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسیده، یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های بشر در فلات ایران است. به گفته برخی از محققان، تاریخ ساخت اولین بناهای این روستا حداقل به ۶ هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد که کشف نقوش چندین هزار ساله، مهر تاییدی بر گفته‌های محققان است.از سوی دیگر، شهرت میمند نه به‌دلیل جاذبه‌های طبیعی، بلکه به‌دلیل قدمت و همچنین دستکند بودن تمامی مجموعه‌های این روستا است؛ مجموعه‌هایی شامل حمام دست‌کند، آتشکده، مسجد (که به لحاظ تاریخی متعلق به دوران بعد از سلام است)، مدرسه و سایر امکانات مورد نیاز جهت زندگی جمعی ایده‌آل در زمان خود.این روستا مشتمل بر ۴۰۰ واحد مسکونی است که تمامی این خانه‌ها به وسیله دست و با ابتدایی‌ترین ابزارآلات در دل یک دره حفر شده‌اند. هر واحد مسکونی شامل یک راهرو است که راه دسترسی به اتاق‌های مجموعه از طریق همین راهرو است و تعداد اتاق‌های هر واحد مسکونی بین ۲تا ۵ اتاق متغیر است.

پیشنهاد ایجاد سایت بوم‌گردی در میمند

میمند یکی از معدود روستاهای جهان است که هنوز زندگی با همان سبک گذشته و در خانه‌های دست کند در جریان است و با توجه به اینکه مهم ترین جاذبه میمند منظر فرهنگی و دست‌کند بودن خانه‌ها می‌باشد، بنابراین اسکان مسافران در این خانه‌ها می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های گسترش گردشگری در این روستا باشد. حدودا ۴۰۰ واحد مسکونی دست نخورده و به شیوه هزاران سال پیش در میمند وجود دارد که می‌توان کل مجموعه را یک سایت بومگردی با ۴۰۰ واحد در نظر گرفت.این روستا که در تیرماه سال گذشته و طی سی و نهمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو با کسب اکثریت آرا به‌عنوان نوزدهمین اثر جهانی ایران در فهرست یونسکو به ثبت رسید، حالا می‌تواند تبدیل به یکی از روستاهای مهم و تاثیرگذار در امر بومگردی شود.به گواه اخبار برخی خبرگزاری‌ها، ثبت جهانی میمند موجی از شادی را در مردم کرمان و به‌خصوص ساکنان صخره‌نشین این منطقه ایجاد کرد. این روستای کهن در کنار تاریخ و تمدن کهنش همچنین آداب و رسوم دیرینه و شیوه تاریخی زندگی مردمانش را نیز حفظ کرده است و در کنار زیبایی‌های طبیعت میمند، هر بیننده با سفر به این منطقه به دل تاریخ سفر می‌کند زیرا به صورت مستند می‌تواند گویش، رفتار، پوشش و سبک زندگی مردم کهن ایران زمین را از نزدیک ببیند.در حال حاضر سالانه تعداد قابل توجهی گردشگر داخلی و خارجی از میمند بازدید می‌کنند که نبود محل اقامت مناسب سبب شده فقط تعداد کمی از این گردشگران شب را در میمند سپری کنند. با رفع محدودیت‌هایی همچون آموزش افراد بومی، تجهیز منازل برای اسکان گردشگران و بازاریابی مناسب این روستا می‌تواند تعداد گردشگر قابل‌توجهی را برای اسکان شبانه پذیرا باشد.

از سوی دیگر، خشکسالی‌های اخیر در استان کرمان و محدود شدن فعالیت‌های کشاورزی و دامداری باعث شده میمند از مشکلات جدی همچون مهاجرت افراد بومی به مناطق شهری رنج ببرد که توسعه گردشگری می‌تواند نقشی مثبت در این زمینه ایفا کند.روستای میمند در ۳۶ کیلومتری شمال شرقی شهرستان شهربابک از توابع استان کرمان است که راه دسترسی به این سایت گردشگری از طریق کیلومتر ۵ بزرگ راه خلیج‌فارس (تهران - بندر آباد عباس) از شهرستان شهربابک به سمت سیرجان میسر است. حالا این روستا می‌تواند مبدا یک حرکت مثبت در توسعه گردشگری روستایی و بومی باشد؛ همان شکل جدید از بوم‌گردی که با عنوان « اسکان در منزل» رواج یافته و حالا از شیوه‌های پرطرفدار در میان گردشگران به‌شمار می‌رود.