احمد پنجه‌پور

وکیل پایه یک دادگستری

Ahmad.panjehpour@gmail.com

اخذ مجوز دفاتر خدمات مسافرتی، با لحاظ اینکه کشور ما به‌طور بالقوه و بالفعل آمادگی پذیرایی از گردشگران خارجی و داخلی را دارد، برای بسیاری از کارجویان و فعالان اقتصادی، جذاب و هیجان‌انگیز بوده است. در این یادداشت، درخصوص چگونگی اخذ مجوز دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی صحبت می‌کنیم. شرایط صدور مجوز را باید در آیین‌نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی - جهانگردی و زیارتی، مصوب هیات‌وزیران در سال ۱۳۸۰ جست و جو کرد. یکی از مواد حائز اهمیت آیین‌نامه، ماده سوم است که بیان می‌کند: «کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که اقدام به فعالیت‌های مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی می‌کنند موظفند حسب مورد مجوزهای لازم را مطابق مواد این آیین‌نامه از مرجع مربوطه اخذ کنند، در غیر این صورت نیروی انتظامی‌با معرفی مرجع مربوطه از فعالیت آنان ممانعت به عمل آورده و متخلفان را به محاکم دادگستری دلالت می‌کند.»

بنابراین مطابق با آیین‌نامه هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی امکان اخذ مجوز را دارا است؛ منتها در نحوه پذیرش اخذ مجوز بین فرد و شخص حقوقی تفاوت‌هایی وجود دارد. مطابق با آیین‌نامه موصوف، یکسری ضوابط کلی برای همه متقاضیان مطرح می‌شود. این ضوابط عبارتند از:

۱- ارائه محل مناسب برای دفترکار

۲- معرفی مدیر فنی

۳- ارائه نام و نشان دفتر

۴- سپردن تضمین

اما مواردی نیز صرفا برای اشخاص حقوقی بیان شده است. این شرایط را باهم می‌خوانیم:

۱- تابعیت ایران

۲- ارتباط با موضوع فعالیت شخص حقوقی با فعالیت‌های موضوع این آیین‌نامه

و اما شرایط اختصاصی افراد و شخصیت حقیقی عبارتند از:

۱- تابعیت ایران

۲- متدین به دین اسلام یا سایر ادیان به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی

۳- عدم اعتیاد به مواد مخدر بنا به تایید مراجع ذی‌صلاح

۴- ارائه گواهی عدم سوءپیشینه کیفری

۵- داشتن کارت پایان خدمت نظام وظیفه یا معافیت از آن برای متقاضیان مرد

۶- داشتن حداقل مدرک کارشناسی

۷- نداشتن اشتغال دیگر که مانع فعالیت مورد نظر باشد

۸- داشتن حداقل ۲۵ سال سن و

۹ـ داشتن حداقل ۳ سال سابقه کار مفید مرتبط با فعالیت مورد نظر و صلاحیت شغلی

خارجی‌ها می‌توانند آژانس مسافرتی تاسیس کنند؟

یک شخص حقیقی خارجی نمی‌تواند در زمینه دفاتر خدمت مسافرتی و سیاحتی فعالیت کند؛ چراکه تابعیت ایرانی شرط اساسی برای اخذ مجوز است. افراد بیگانه اما می‌توانند درقالب یک شخصیت حقوقی و شرکت خارجی آن هم با رعایت سایر موازین و مقررات حقوقی ایران فعالیت کنند و برای ورود آنها به این حوزه به‌طور کلی منع قانونی وجود ندارد. بین دفاتر خدمات مسافرتی و دفاتر خدمات سیاحتی و جهانگردی تفاوتی وجود دارد؛ دفتر خدمات مسافرتی در زمینه تنظیم برنامه‌های مسافرتی، فروش بلیت مسافرت، ذخیره مکان و هرگونه اقدام دیگر مربوط به خدمات ترابری مسافر به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با رعایت قوانین و مقررات راه و ترابری فعالیت می‌کند و دفتر خدمات سیاحتی - جهانگردی در زمینه اخذ روادید، تنظیم و انجام مسافرت گروهی داخلی و خارجی، ذخیره مکان و هرگونه خدمات ایرانگردی و جهانگردی با رعایت قوانین و مقررات ایرانگردی و جهانگردی فعالیت می‌کند.متقاضیان تاسیس دفتر باید محلی را با شرایط زیر برای انجام فعالیت خود به تشخیص مرجع صدور مجوز دارا باشند:

الف - مساحت دفتر ۴۰ تا ۷۰ مترمربع (با توجه به میزان تقاضا و موقعیت به تشخیص مرجع صدور مجوز)

ب - کاربری تجاری یا اداری محل دفتر

پ - ارائه مدرک معتبر رسمی ‌مبنی بر تصرف مالکانه یا استیجاری

همچنین، مطابق آیین‌نامه، متقاضیان تاسیس دفتر باید یک نفر را به‌عنوان مدیر فنی به مراجع مربوط حسب مورد معرفی کنند. مدیر فنی ضمن دارا بودن شرایط متفاضیان حقیقی درخواست مجوز که در بالا به آنها اشاره شد، باید دارای شرایط زیر باشد:

۱-آشنایی کامل به یکی از زبان‌های خارجی ترجیحا انگلیسی و در مورد متقاضیان دفاتر خدمات زیارتی ترجیحا عربی

۲-ارائه گواهینامه فارغ‌التحصیلی از آموزشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و مدارس حرفه‌ای خدمات مسافرتی و سیاحتی - جهانگردی یا مراکز آموزشی وزارتخانه‌های مرتبط. همچنین، فعالیت اتباع خارجی در سمت مدیرفنی منوط به دارا بودن پروانه معتبر اشتغال و تایید صلاحیت فنی آنها به وسیله مرجع صادرکننده مجوز است. نکته دیگر اینکه، دارندگان مجوز یا مدیران عامل اشخاص حقوقی، در صورت دارا بودن شرایط ماده۸ این آیین‌نامه می‌توانند به‌عنوان مدیر فنی همان دفتر تعیین شوند. مدیر فنی در هر حال نمی‌تواند مدیر فنی بیش از یک دفتر باشد و موظف است تمام وقت در محل دفتر حاضر باشد. طبق ماده ۱۰ آیین‌نامه، متقاضی مجوز تاسیس دفتر مکلف است تضمین معتبر به میزان حداقل ۵۰ میلیون ریال برای هر مجوز به مرجع صدور مجوز به‌عنوان حسن انجام کار و تضمین تعهد، تسلیم کند که این مبلغ تضمین هر دو سال یک بار با توجه به شاخص تورم اعلام شده از بانک مرکزی ایران توسط مرجع صدور مجوز قابل افزایش است. تضمین سپرده شده در صورت عدم ایفای تعهدات به تشخیص مرجع صدور مجوز قابل استیفا است. در صورتی که تمام یا قسمتی از تضمین، مورد استفاده قرار گیرد مرجع مربوط مراتب را به وسیله نامه به نشانی دارنده مجوز اعلام می‌کند و دارنده مجوز مکلف است حداکثر تا یک ماه از تاریخ اعلام تضمین را به میزان مقرر تکمیل کند.