اراک و اطرافش چگونه میتواند مقصد مسافران گذری شود؟
سفر به یک استان با دو اقلیم
استان مرکزی علاوه بر شخصیتها، خانهها و بناهای تاریخی از جنبه دیگری نیز اهمیت دارد و آن موضوع فرش است. نام فرش تبریز، قم، کاشان، کرمان و... بارها به گوشمان خورده با این حال استان مرکزی، یکی از استانهای پرافتخار در این حوزه در دوره قاجار و پس از آن است که فرشهایش زینتبخش خانه آمریکاییها بوده است. اگر علاقهمند به این هنر ایران باشید در سفر به استان مرکزی در مکانهای مختلف با فرشهای دستباف مواجه میشوید، فرقی نمیکند در تیمچههای بازار باشید یا خانه روستاییان، قهوهخانهها یا در تکیهها و... مردم این استان همچنان از قالی ساروق به عنوان یکی از طرحهای جذاب خود نام میبرند و در این باره به شما میگویند که چطور برخی طرحها و نقشها به مرور از بازار و خانههای مردم محو شده و کمتر میتوان نشان و سراغی از آنها گرفت.
آرامگاهی در میان کوه
اگر قصد یک سفر سه روزه به استان مرکزی آنهم از تهران را داشته باشید، میتوانید روز اول را به ساوه و تفرش اختصاص دهید. در ساوه مسجد جامع این شهر را ببینید. این مسجد سه دوره تاریخی را در کنار خود دارد که شامل پیش از اسلام، قرنهای ابتدایی ورود اسلام به ایران و دوره صفویه میشود. برخی باستانشناسان معتقدند این مسجد در گذشتههای دور خود، کاربری متفاوتی داشته و آتشکده بوده است، با این حال با ورود اسلام در قرون بعدی و افزوده شدن برخی بخشها تبدیل به مسجد شده است. بازار ساوه و گنبد چارسوق از دیگر جاذبههایی است که داخل فضای شهری قرار گرفته است.
یکی از امامزادههای حوالی ساوه که در منطقهای خوشآب و هوا قرار گرفته اشموئیل نبی است. در منابع درباره این امامزاده آمده است: «اشموئیل (شموئیل، سموئیل) یکی از پیامبران، از خاندان لاوی بود که برای راهنمایی و نجات بنیاسرائیل پس از مغلوب شدن آنها به دست فلسطینیان، فرستاده شد. در طول چهل سال رنج و مشقت، توانست تا حدودی به وضع سیاسی بنیاسرائیل سر و سامانی بدهد و بیشتر آنها را از بتپرستی و انحراف باز دارد.» آرامگاه اشموئیل نبی در فضایی کوهستانی قرار گرفته که در هر فصل سال زیباییهای خاص خود را دارد.
شهری محصور در کوهستان
برای رفتن از ساوه به سمت تفرش دو راه پیش روی شماست. اگر از اپلیکیشنهای مسیریابی استفاده میکنید، برای رسیدن به تفرش اندکی احتیاط کنید. این اپلیکیشنها مسیری را به شما نشان میدهند که گرچه کوتاهترین است، اما لزوما امنترین مسیر نیست، گردنه خرازان از مسیرهای کوتاه برای رسیدن به تفرش است که در نیمه دوم سال کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، با این حال اگر شما از این اپلیکیشنها استفاده کنید، آن را به عنوان مسیر اول پیشنهاد میدهد. این مسیر از کنار سد میگذرد و از آنجا مسیر کوهستانی آغاز میشود. در نیمه دوم سال بهتر است این مسیر را انتخاب نکنید. تفرش یکی از شهرهای زیبا و خوش آب و هوا در نزدیکی تهران است. شهری که به دو بخش فم و طلخوران تقسیم شده و اهالی میگویند در گذشته نامش گبرش با محل زندگی گبرها (زردشتیان) بوده است.
تفرش زادگاه بسیاری از مشاهیر ایران است، از عباس سحاب که او را به عنوان پدر جغرافی ایران میشناسند تا مظاهر مصفا مصحح و شاعر برجسته ایران و پدر علی مصفا، علی حاتمی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی، مرتضی احمدی، دکتر حسابی و... همه از اهالی تفرش هستند. در این شهر جاذبههای تاریخی و فرهنگی فراوانی را میتوانید ببینید، از آرامگاه دکتر حسابی گرفته تا مسجد جامع این شهر که به دوره سلجوقی بازمیگردد و تکیه شش ناو و زاغرم که یادگارهایی از دوره قاجار هستند. تفرش یکی از قطبهای تعزیهخوانی نیز هست. در این شهر بنا به مناسبتهای گوناگون این مراسم برگزار میشود و تنها به ایام محرم محدود نیست. اگر جوانی در شهر به هر دلیلی فوت کند، خانواده متوفی مراسم تعزیه برایش برگزار میکنند، چنانچه بزرگی در شهر فوت کند نیز این مراسم برگزار میشود و...
اگر به تفرش رفتید از شهر زیرزمینی این شهر نیز دیدن کنید، سری به چنار کنار تکیه شش ناو بزنید و قناتی را هم که در زیر مسجد جامع هست ببینید. اگر به فرش علاقهمندید در مرکز تکیه شش ناو میتوانید قالیچهای ببینید که با طرح ساروق بافته شده است. برای اقامت در تفرش هم نگران نباشید، در این شهر و اطراف آن چند اقامتگاه وجود دارد که خدماتی استاندارد به شما عرضه میکنند.
منطقه دیوانسالاران ایران
بسیاری تصور میکنند فراهان نام شهری در استان مرکزی است، در حالی که فراهان به منطقهای در این استان اطلاق میشود که مرکز آن شهر فرمیهن است. در فرمیهن میتوانید به ساختمان اداره میراث آن مراجعه کنید و موزه شهر را ببینید. از آنجا میتوانید به شهر هزاوه زادگاه امیرکبیر بروید. البته میان هزاوهایها و مهرآبادیها در این باره اختلافنظر وجود دارد، با این حال خانهای در هزاوه بازسازی شده که عنوان خانه امیرکبیر را دارد و دستنوشتههایش را در آنجا قرار دادهاند. هزاوه بدون شک یکی از روستاهای زیبا در استان مرکزی است که حمام قدیمی آن تا همین یکی دو دهه پیش مورد استفاده اهالی قرار میگرفته است. با بازسازی این حمام تاریخی، جاذبهای جدید به این روستا افزوده میشود. خوشبختانه در هزاوه اقامتگاههای بومگردی برای استراحت و شبمانی گردشگران تاسیس شده است.
تیمچههای فرش
اراک را به عنوان شهری صنعتی میشناسند؛ شهری که گاه در فهرست آلودهترین شهرها قرار میگیرد، با این حال در دوره احمدشاه و پس از آن، این شهر یکی از مراکز اصلی خرید و فروش قالی بوده و از این جهت بین تاجران فرش کشورهای دیگر شهره بوده است. نشانه آن روزگار پرشکوه را هنوز در تیمچههای اراک میتوان سراغ گرفت که برخی طرحهای گذشته را در کنار فرشهای سایر مناطق ایران به مشتریان خود میفروشند. میتوانید در بازار اراک قدم زده و در گفتوگو با فروشندگان فرش از آنها درباره طرحهای استان مرکزی نظیر لیلیان، ساروق، خورشیدی، بند ریحان و... اطلاعات بگیرید.
آشتیان؛ زادگاه بزرگان ایران
آشتیان شهری بسیار کوچک در نزدیکی اراک است، چندان کوچک که تصور میکنید در گذشته شهر روستایی بیش نبوده است. با این حال آشتیان تاریخ پرافتخاری دارد که تصاویر آن را میتوانید در زیرزمین خانه پدر مصدق در بازار این شهر ببینید. آشتیان در ابتدای سده چهاردهم میلادی شهر بوده و بزرگانی از قبیل مصدق، قوام، پروین اعتصامی و... را در خود پرورش داده است. از آشتیان فطیر و صابون این شهر را بخرید که جزو سوغات اصلی آن محسوب میشود. گیوه آشتیان نیز زمانی بسیار مشهور بوده که اکنون بافته نمیشود. حمام قدیمی آشتیان نیز این روزها تبدیل به قهوهخانه شده است. دیزی، املت و... را میتوانید آنجا سفارش داده و در میان بخشهای مختلف این بنا تا آماده شدن غذا پرسه بزنید.