رد پای تورم در تورهای مسافرتی

افزایش قیمت‌‌ها (تورم) بر وجوه مختلف زندگی ایرانیان تاثیر گذاشته است که یکی از آنها بر سبد سفر و گردشگری است. زمانی که هزینه‌های خوراک، اقامت و... افزایش پیدا می‌کند به تبع آن هزینه‌های تور‌‌، هتل، حمل‌‌ونقل یا رستوران نیز افزایش خواهد یافت و این امر حتی به تغییر سلیقه سفر ایرانی‌‌ها منجر می‌شود. سهند عقدایی، مدیر یک آژانس گردشگری و فعال این حوزه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: افزایش قیمت‌‌ها اثرات مختلف دارد، به عنوان مثال افزایش دلار در کوتاه‌مدت روی قیمت موبایل، قطعات خودرو، کامپیوتر و... اثر سریع می‌‌گذارد با این حال تاثیر آن در قیمت مواد غذایی و دستمزدها شاید به این اندازه سریع نباشد اما زمانی که نوبت به این بخش رسید روی قیمت تور نیز شاهد تغییراتی خواهیم بود.

او می‌‌‌‌افزاید: در حال حاضر قدرت خرید مردم کاهش یافته که اثر آن را در خرید تورهای گردشگری هم می‌‌بینیم. زیرا زمانی که فردی در مخارج مختلف زندگی خود با چالش‌‌های مختلف روبه‌رو شده نمی‌تواند به شکل سابق سفر برود، اما این به‌آن معنا نیست که سفر به کلی از سبد زندگی ایرانی‌‌ها حذف شده بلکه شکل آن تغییر پیدا کرده است. این فعال حوزه گردشگری توضیح می‌دهد: شکل و شیوه سفر بستگی دارد مخاطب کجای زنجیره قیمتی باشد، به عنوان مثال اگر مشتری تور در گذشته تورهای گران‌قیمت را خریداری می‌کرد با یک سطح کاهش سراغ تورهای متوسط می‌‌رود و به این ترتیب کسانی که مشتری تورهای متوسط بودند هم یک درجه خواسته‌هایشان را تخفیف می‌دهند.

به گفته عقدایی با گران شدن دلار مشتریان تورهای خارجی نیز کاهش پیدا می‌کنند. او می‌گوید: اما این گفته به‌آن معنا نیست که این مشتریان سفر نمی‌کنند. اگر کسی قبلا یک تور خارجی با قیمت ۲۰ میلیون تومان خریداری می‌کرد، با گران شدن دلار یک تور داخلی باکیفیت بالا به مبلغ ۱۰ میلیون تومان را می‌گیرد یا مشتریان هتل‌‌های چهار ستاره در سفر خود سراغ هتل‌‌های سه ستاره می‌‌روند. او اضافه می‌کند: در چنین وضعیتی کسانی که گران‌‌ترین خدمات را می‌‌دادند متضرر می‌شوند اما صاحبان آژانس‌‌هایی که خدمات متوسط ارائه می‌دهند گرچه در یک بازه زمانی دچار شوک می‌شوند اما می‌توانند آسیب‌‌های وارده به خود را جبران کنند. رضا حاج ابوطالبی مدیر تورهای داخلی یک آژانس گردشگری نیز در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در شرایط کنونی هزینه‌های خوراک افزایش داشته اما از آنجا که اقامت عموما قیمت مصوب دارد شاهد تغییرات زیادی در این حوزه نیستیم.

به گفته او در یک تور هزینه‌‌ خوراک حداقل ۲۰ درصد هزینه‌ها را شامل می‌شود و با افزایش آن هزینه‌های تور هم افزایش خواهد داشت. او اضافه می‌کند: از سال گذشته تاکنون شاهد افزایش شدید قیمت مواد غذایی‌‌، حمل و نقل و... بوده‌‌ایم. به‌طوری که اگر سال گذشته یک وعده غذایی را می‌شد با ۸۰ هزار تومان خرید امروز این مبلغ به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. در موضوع وسیله حمل و نقل هم شاهد رشد قیمتی بالای ۵۰ درصد بوده‌‌ایم، دستمزدها هم حدود ۶۰ درصد بالا رفته است و همین موضوع سبب شده تورها هم با افزایش ۷۰ درصدی قیمت‌‌ها مواجه شوند. این فعال حوزه گردشگری با مقایسه قیمت دو تور در طول یک سال می‌گوید: تور لرستان سال گذشته با قیمت یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان برگزار می‌شد در حالی که پس از یک سال این قیمت به یک میلیون و ۹۵۰ هزار تومان رسیده که رشد ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین تور ماسال که سال قبل با قیمت یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان برگزار می‌شد به دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسیده است که مصداق همان نزدیک به ۷۰ درصد است.

او با اشاره به تعطیلات خرداد سال جاری و استقبال مشتریان از تورها در این بازه زمانی عنوان می‌کند: در گذشته در چنین تعطیلاتی مشتریان ما معمولا تورهای سه و نیم روزه را می‌‌خریدند و معتقد بودند باید بیشترین بهره را از زمان‌‌شان ببرند. این در حالی است که در همین تعطیلات شاهدیم مشتریان بیشتر سراغ تورهای دو و نیم روزه می‌‌روند زیرا قیمت این تور به نسبت تور قبلی پایین‌‌تر است. آیا چنین روندی باعث می‌شود برخی تورها از سبد آژانس‌‌ها حذف شود؟ حاج ابوطالبی در این باره پاسخ می‌دهد: با توجه به اینکه افزایش قیمت‌‌ها به تازگی اتفاق افتاده است هنوز بازار شفاف نیست. آنچه برای ما مشخص است این است که نه تنها ما بلکه تمام آژانس‌‌ها در تورهای داخلی خود افت داشته‌‌اند. با این حال ما هنوز نمی‌‌دانیم این افت با چه نرخی جلو می‌‌رود ولی ممکن است برخی تورها  را که مشتریان خود را از دست می‌دهند حذف کنیم.

سید‌محسن مرتضوی فعال حوزه خدمات گردشگری هم به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر قیمت هتل‌‌ها و قطار گران شده و پرواز هم قرار است گران شود و همین موضوع بر تورها اثر مستقیم دارد. او درباره استقبال مخاطبان از تورها عنوان می‌کند: در حال حاضر تورهای کیش خیلی کم شده اما تعداد مشتریان تورهای مشهد تغییری نکرده است. مشتریان تورهای مشهد را بیشتر زائران تشکیل می‌دهند که در نهایت این سفر را می‌‌روند هر چند ممکن است کیفیت خدماتی  را که قرار است دریافت کنند تغییر دهند، به عنوان مثال به جای هتل چهار ستاره، هتل‌‌های سه‌ستاره را انتخاب کنند.

گفته‌های فعالان حوزه گردشگری داخلی نشان می‌دهد گرچه تورم و افزایش قیمت‌‌ها سفر را از سبد طبقه متوسط و بالای جامعه حذف نکرده ولی قدرت انتخاب آنها را کاهش داده است. به این ترتیب این دو طبقه یک سطح انتظارات‌‌شان را به لحاظ کیفیت خدمات کم کرده‌‌اند تا بتوانند با همان قیمت‌‌های گذشته سفر کنند. در این شرایط ارائه‌دهندگان خدمات با کیفیت عالی و گران مشتریان‌‌شان کم شده و کسانی که جزو دهک‌‌های پایین درآمدی هم هستند ممکن است به سمت تورهای ارزان سوق داده شوند یا سفر با تور را از سبد خانوارشان حذف کنند.