زیرمجموعههای صنعت رایانه و پرداخت الکترونیک مورد بررسی قرار گرفتند
زیر و بم سودسازی رایانه در بورس
صنعت پرداخت در حال دگردیسی بی‌سابقه در تمامی بخش‌ها اعم از خرده‌فروشی و عمده‌فروشی است. پیشرفت علم و فناوری نیز به این مهم کمک شایانی کرده است. در بازه‌ای که بحران مالی سال 2008 رخ‌داد، چالش‌های بزرگ و فرصت‌های عالی برای فعالان صنعت پرداخت الکترونیک ایجاد شد. این شرکت‌ها بحران را به مثابه فرصتی طلایی دیده، به سوی پیشرفت بیشتر قدم‌برداشتند. شرکت‌های پرداخت‌کننده در حال ارتقای سطح امنیتی خود هستند و علاوه بر آن خدمات دیگری به مشتریان ارائه می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود تا صنعت پرداخت الکترونیک جزو صنایع در حال توسعه قلمداد شود و مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با توسعه این صنعت بخش زیادی از خریدها به صورت اینترنتی و از طریق درگاههای پرداخت الکترونیکی صورت می‌گیرد و این موضوع به رشد گردش پول کمک بسزایی کرده است.
در مسیر این صنعت، آنچه بیشتر مورد توجه است، کاهش زمان فرآیند و کاهش هزینه است. هرچه شرکت‌ها روی این دو هدف بیشتر متمرکز شوند، موفق‌تر خواهند بود. از اواخر سال ۱۳۸۲ صنعت پرداخت در ایران روند رو به رشد خود را آغاز کرد و با سرعتی چشمگیر به پیشرفت خود ادامه داد؛ به‌‌‌‌طوری‌‌‌که امروزه بانکداری کشور بدون صنعت پرداخت قابل‌‌‌تصور نیست. در ابتدای دهه۹۰ شمسی شرکت شاپرک به‌‌‌عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی راه‌‌‌اندازی شد تا با نظارت بر PSPها نظام پرداخت الکترونیک تعریف دقیق و مشخصی یابد و به برخی از نابسامانی‌‌‌های این حوزه سامان داده شود. ماموریت شاپرک، تدوین قواعد و مقررات برای ایجاد بازار کسب‌وکار رقابتی تعریف‌‌‌‌شده است.
وضعیت بنیادی رایانه‌‌‌ای‌‌‌ها در بازار سهام
در مطلب پیش‌رو قصد داریم به بررسی شرکت‌های بورسی فعال در حوزه رایانه و پرداخت الکترونیک بپردازیم.
بررسی بازدهی شرکت‌های بورسی فعال در این حوزه از رشد بین یک تا 4درصدی در بازه یک‌هفته تا یک‌ماه حکایت دارد. با افت و خیزهای بازار سرمایه و رکودی که در سال پیشین شاهد بودیم، این صنعت نیز از گزند آسیب در امان نماند و بازدهی یکساله این صنعت به منفی 9درصد رسید. با مقایسه بازدهیها مشاهده می‌شود که به فراخور اندازه صنعت، بازدهیها نیز از بازدهی بازار عقب‌تر است و جبران زیان یکساله و رسیدن به بازدهی بازار نیاز به رشد حداقل 25درصدی دارد. با گذری در صورت‌های مالی مشاهده می‌شود که دارایی‌های این صنعت 34/ 0درصد از کل دارایی‌های بورس ایران را تشکیل می‌دهد. همچنین سود خالص شناسایی‌شده در این صنعت بالغ بر 9هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با سود خالص 1419هزار میلیارد ریالی بورس ایران سهم 63/ 0درصدی از کل سود خالص را تشکیل می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های بررسی هر صنعتی، تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی است. این صنعت حاشیه سود عملیاتی 19درصدی و حاشیه سود ناخالص 23درصدی را گزارش کرده است. در بخش بازده دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام عملکرد بهتری را شاهدیم و با بازده 47درصدی حقوق صاحبان سهام مواجه هستیم. این موضوع از نقش پررنگ سهامداران در سودسازی حکایت دارد. همچنین تلاش شرکت در به‌کارگیری دارایی‌ها قابل مشاهده است. مقایسه نسبت قیمت به درآمد هر سهم با بورس ایران نشان می‌دهد که این نسبت بزرگ‌تر است. این موضوع به این معنی است که قیمت سهام شرکت‌های این گروه رشد نامتناسبی داشته یا سود به ازای هر سهم مبلغ کمتری است. بنابراین شرکت‌های این حوزه باید برای تمرکز بر سوددهی و واقعی‌تر کردن قیمت‌ها تلاش بیشتری کنند. شرکت‌های این حوزه 65درصد سود را عمدتا توزیع می‌کنند که نسبت به بورس بیشتر است. این موضوع نیز می‌تواند با حمایت از سهامداران مرتبط باشد. همچنین باید وضعیت طرح‌های موجود در شرکت و میزان اندوخته‌ها مورد بررسی قرار گیرد. قیمت به جریانات نقد آزاد شرکت نیز عدد بالایی ثبت شده است که می‌تواند اختلالات جریانات نقدی را نشان دهد.
نگاه دقیق‌تری به صورت‌های مالی شرکت‌های این حوزه، حاکی از صدرنشینی «رانفور» با بیشترین سود عملیاتی بالغ بر 13هزار و 910میلیارد ریال است. درآمد ارائه خدمات نیز در شرکت آسان‌پرداخت با نماد «آپ» بیشترین میزان بالغ بر 62هزار و 95میلیارد ریال است. سود هر سهم برای شرکت‌های کوچک‌تر قابل‌توجه است. «رافزا» بیشترین سود هر سهم را بالغ بر 5808ریال گزارش کرده است. بررسی نسبت‌های مهم مالی شرکت‌های این حوزه از رقم خوردن بیشترین حاشیه سود عملیاتی و ناخالص برای «سپیدار» به میزان 78درصد و 86درصد حکایت دارد. این شرکت در بازده دارایی‌ها و بازده حقوق صاحبان سهام نیز رکورددار است. همچنین شرکت آسان پرداخت بیشترین گردش دارایی را ثبت کرده است.
نتیجه گیری
صنعت پرداخت‌الکترونیک و رایانه با رشد روزافزون تکنولوژی مورد توجه بسیاری از صنایع و فعالیت‌ها قرار گرفته است. بررسی شرکت‌های حوزه پرداخت‌الکترونیک و رایانه حاکی از رشد سوددهی و بهبود حاشیه سود در این شرکت‌هاست؛ به طوری که نماد «سپیدار» و «آپ» تلاش خود را در جهت بهبود عملکرد و سوددهی به کار گرفتند. حال باید دید در سال‌جاری عملکرد شرکت‌های این حوزه چه سمت و سویی خواهد گرفت؛ تلاش در جهت حفظ منافع سهامداران یا بهبود عملیات سوددهی!
