«دنیای اقتصاد» آمارهای ارائه شده صنعت سیمان را به بورس بررسی می‌کند
تلاش سهام خاکستری برای حفظ وضع موجود
ویژگی‌های صنعت
صنعت سیمان صنعتی انرژی‌بر محسوب می‌شود. بیشترین هزینه تولید سیمان هزینه سربار است که بخش عمده آن را هزینه انرژی (گاز مصرفی) و دستمزد تشکیل می‌دهد. با توجه به پایین بودن قیمت گاز طبیعی و دستمزد نیروی کار در ایران، صنعت سیمان با تمام مشکلات ناشی از مازاد عرضه، صنعتی سودآور به حساب می‌آید و معمولا شرکت‌های تولیدکننده سیمان در ایران از حاشیه سود ناخالص ۴۰ درصدی برخوردارند.
برای تولید سیمان، خاک رس در کوره حرارت می‌بیند تا به کلینکر تبدیل شود و کلینکر در آسیاب خرد شده به سیمان تبدیل می‌شود، بیشترین هزینه تولید سیمان تا مرحله کلینکر است. مجموع ظرفیت کارخانه‌های تولید سیمان در ایران ۸۰میلیون تن در سال است اما میزان مصرف داخلی سیمان ۵۵ میلیون تن است در نتیجه معادل یک سوم ظرفیت تولید سیمان ایران مازاد است. این ظرفیت مازاد به همراه پایین بودن بهای تمام شده تولید سیمان در ایران باعث شده سیمان ایران ارزان‌ترین سیمان در جهان باشد. همین مزیت رقابتی باعث شده پارسال ۱۷ میلیون تن سیمان از ایران صادر شود.
موانع صادرات
سیمان کالایی کم ارزش محسوب می‌شود و هزینه حمل آن به مسافت‌های دور بیشتر از ارزش سیمان حمل شده است به همین دلیل حمل سیمان به مسافت‌های دور توجیه اقتصادی ندارد. این امر موجب شده در سال‌های گذشته عراق مقصد ۶۰ درصد سیمان صادراتی ایران باشد. صادرات بالای سیمان ارزان‌قیمت ایرانی به عراق موجب آن شده که عراق محدودیت‌های زیادی برای واردات سیمان از ایران وضع کند و این کشور در حال توسعه صنایع سیمانی در داخل است. همین امر رقابت شرکت‌های سیمانی در داخل کشور را برای فروش محصول زیاد کرده و بر پایین ماندن قیمت سیمان در ایران تاثیر گذار بوده است.
دلایل قیمت پایین سیمان در ایران
ارزش جایگزینی ظرفیت یک میلیون تن سیمان ۱۰۰ میلیون دلار است، اما سهام شرکت‌های سیمان در بورس با یک سوم ارزش جایگزینی‌شان معامله می‌شوند. مازاد عرضه سیمان موجب شده احداث کارخانه جدید سیمان در ایران توجیه اقتصادی نداشته باشد، به همین دلیل شرکت‌های سیمان در بورس اغلب بر اساس سودآوری ارزش‌گذاری می‌شوند و توجه چندانی به ارزش جایگزینی این صنعت نمی‌شود.
چانه‌زنی بر سر افزایش قیمت
صادرات سیمان در دوماه۹۹ به‌رغم بحران کرونا و محدودیت‌های موجود همانند دوماه ۹۸ بوده و تغییری نسبت به سال قبل گزارش نشده است و انتظار می‌رود با اجرایی شدن طرح ملی مسکن فروش به نسبت سال‌های قبل افزایش چشمگیری داشته باشد. این گروه که در سال‌های ۹۳ تا ۹۷ به دلیل رکود حاکم بر کشور، ظرفیت مازاد سیمان در داخل کشور، رقابت منفی شدید بر سر نرخ فروش و ممنوعیت صادرات به عراق با اوضاع نابسامانی دست و پنجه نرم می‌کرد، در تیر ماه سال ۹۸ توانست افزایش نرخ ۳۷ درصدی را اخذ کند. همچنین مقرر شده مرحله دوم افزایش نرخ نیز در نیمه دوم سال اعمال شود، اما تاکنون این مهم محقق نشده است.
