نو‌سازی به جای تجدید ارزیابی

با رشد مجدد نرخ ارز طی دو ماه اخیر بحث تسعیر ارز شرکت‌های پالایشی مجددا نقل محافل سرمایه‌گذاری شده است. اما آنچه در این بحث مغفول مانده این است که به‌زعم فعالان و تحلیلگران در این صنعت سودآوری‌های کلان شرکت‌های پالایشگاهی و حتی پتروشیمی طی سال‌های اخیر به‌شدت به رشد نرخ ارز وابسته بوده و کاستی‌ها و کم‌کاری‌ها در پشت دیوار بلند پرش نرخ ارز مخفی مانده است. پندار توفیقی، عضو هیات‌مدیره شرکت تاپیکو راه ناگزیر توسعه شرکت‌های پالایشگاهی را تکمیل زنجیره ارزش و به‌روز‌رسانی تکنولوژی می‌داند. گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با توفیقی را بخوانید.

به نظر شما در شرایطی کنونی برای بهبود شرایط شرکت‌های پالایشگاهی چه اقداماتی ضروری است؟

زمانی پالایشگاه‌ها برای ما سودآور خواهند بود که سبد محصولاتشان متنوع شود و دیگر اینکه زنجیره ارزش را در صنعت پالایشگاهی تکمیل کنیم. بر این اساس باید به سمتی حرکت کنیم که خوراک سبک‌تر به شرکت‌های پالایشگاهی داده شود که نتیجه آن سودآورتر شدن این شرکت‌ها است.  هرچه سبد محصول این مجموعه‌ها به سمت سوخت‌های سبک‌تر متمایل شود سودآورتر بوده و هرچه به سمت سوخت‌های نفت کوره میل کند سوددهی کاهش می‌یابد. ضمن اینکه صنایع پتروپالایشگاهی به دلیل ماهیت خوراکی که دریافت می‌کنند عملیات جداسازی آن فوق‌العاده ارزان‌تر خواهد بود و تکنولوژی‌های جدید در این صنایع موجب می‌شود راندمان محصولات افزایش یابد.   

نرخ تسعیر ارز چه تاثیری بر وضعیت پالایشگاهی ایجاد خواهد کرد؟

در ادامه باید نرخ تسعیر ارز را در مورد این صنعت مدنظر قرار داد. تفکر حاکم این است که هرچه نرخ ارز افزایش یابد؛ پالایشگاه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی سودده‌تر خواهند بود و درسال‌های اخیر نیز شاهد این مهم بوده‌ایم. اما واقعیت این است که این سوددهی تنها ناشی و وابسته به رشد نرخ ارز است نه ناشی از تولید یا افزایش بهره‌وری و بهبود تکنولوژی. لذا اگر افزایش نرخ ارز متوقف شود این سودهای کلانی که شرکت‌ها طی این سال‌ها کسب کرده‌اند تعدیل شده و قطعا بازخورد خیلی بدی را در اقتصاد کشور و شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی شاهد خواهیم بود. از همین رو باید یادآور شد رشد نرخ ارز بسیاری از عملکردها را پوشش داده است به همین دلیل لازم است ظرف مدت یک سال پیش رو شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی به فکر سال‌های آینده باشند و تکنولوژی‌های خود را به‌روزرسانی کنند تا بتوانند از این محل به سودآوری برسند.

اثر تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌های پالایشگاهی چه خواهد بود؟

در بحث تجدید ارزیابی شرکت‌های پالایشی باید این مساله را مدنظر قرار داد که این کارخانه‌ها زمانی ساخته و تاسیس شدند که نرخ ارز بسیار پایین بود. قطعا با تجدید ارزیابی دارایی‌ها ارزش سهام این مجموعه‌ها بسیار افزایش خواهد یافت. درحال حاضر تجهیزات شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی اغلب کاملا فرسوده هستند اما به دلیل همین تجدید ارزیابی اگر قرار باشد همین شرکت را امروز احداث کنیم چند برابر نرخ ریال مثلا ۴۰ سال پیش باید هزینه کنیم. درنهایت اگر به سمت پروژه‌های نوسازی و بازسازی حرکت نکنیم در آینده‌ای نه چندان دور تجدید ارزیابی نیز کمکی به این صنعت نخواهد کرد. لذا لازم است در کنار برنامه تجدید به فکر تعریف پروژه‌های احیا باشیم.