درباره کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی

کتابی که مارکس را زمینی کرد

کتاب «کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی» اثر جاناتان اشپربر با ترجمه احمد تدین و شهین احمدی یکی از پرفروش‏ترین کتاب‏های تابستان امسال انتشارات «دنیای اقتصاد» است، کتابی که در چند ماه اخیر بحث‏ها و گفت‏وگوهای بسیاری را در محافل فکری ایران ایجاد کرده است. کتاب «کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی» تصویری جامع از زندگی خصوصی و اجتماعی مارکس و اندیشه فلسفی، فعالیت‏های سیاسی و آرزوهای برآورده‏شده، محقق‏نشده و ناتمام وی ترسیم کرده است. تصاویر انتهای کتاب، نمایش هنری سنجیده‏ای است از آغاز و فرجام زندگی مردی که رویایش، نشاندن تندیس آزادی و عدالت بر دروازه جهان بود، اما اکنون در گورستان «های گیت» لندن زیر تندیسی آرمیده است که نگاهش به دوردست‏هایی است بسان آرمان‏شهری که مارکس می‏خواست و ندید و شاید دیگران هم‏ هرگز نبینند.

کتاب «کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی» اثر جاناتان اشپربر با ترجمه احمد تدین و شهین احمدی یکی از پرفروش‏ترین کتاب‏های تابستان امسال انتشارات «دنیای اقتصاد» است، کتابی که در چند ماه اخیر بحث‏ها و گفت‏وگوهای بسیاری را در محافل فکری ایران ایجاد کرده است. کتاب «کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی» تصویری جامع از زندگی خصوصی و اجتماعی مارکس و اندیشه فلسفی، فعالیت‏های سیاسی و آرزوهای برآورده‏شده، محقق‏نشده و ناتمام وی ترسیم کرده است. تصاویر انتهای کتاب، نمایش هنری سنجیده‏ای است از آغاز و فرجام زندگی مردی که رویایش، نشاندن تندیس آزادی و عدالت بر دروازه جهان بود، اما اکنون در گورستان «های گیت» لندن زیر تندیسی آرمیده است که نگاهش به دوردست‏هایی است بسان آرمان‏شهری که مارکس می‏خواست و ندید و شاید دیگران هم‏ هرگز نبینند.

اما اینکه مارکس در دهه دوم قرن بیست‏ویکم هم می‏تواند موضوع کتابی پرآوازه باشد، نشانه‏ای است از اینکه تلاش خستگی‏ناپذیر این «مرد، پدر، مبارز، اقتصاددان و فیلسوف» در میان آن‏همه مشکلات زندگی، برای شناختن و شناساندن جهان، چندان هم بی‏حاصل هم نبوده و بد یا خوب، مهر خود را در تاریخ زده و همچنان تاثیرگذار است. در دهه‏ها، دعوایی بر سرمارکس جریان داشته که هرگز شاید به تلخی امروز نبوده است. نقش او بر زمانه‏اش با هیچ انسان دیگری قابل مقایسه نیست. جمعی او را اهریمن، دشمن مدنیت و سلطان آشوب می‏دانند و عده‏ای وی را رهبری دوراندیش می‏خوانند که بشریت را به سوی آینده‏ای درخشان‏تر رهنمون شده است. در روسیه (سال ۱۹۳۶) تعالیم او آموزه رسمی دولت است. دولت‏های فاشیستی خواستار نابودی اندیشه‏های او هستند. درمناطق زیر کنترل شوراها در چین عکس مارکس بر اسکناس‏ها نقش بسته و در آلمان نازی کتاب‏هایش سوزانده می‏شود.

از یکسو مارکس پیامبردوراندیش تحولات اجتماعی واقتصادی و هوادار تحول رهایی بخش دولت و جامعه است و از یکسو، از مسوول‏ترین چهره‏های ویرانگر و اهریمنی جهان مدرن است. اصلی‏ترین ویژگی این اثر در این نکته نهفته است که نویسنده کارل مارکس را از مقام الوهیتی که پاره‏ای احزاب برای وی ساخته بودند، پایین آورده و یک انسان فرهیخته قرن نوزدهمی را به ما معرفی می‏کند که در اوج فقر و تنگدستی و آن همه مشکلات و خانه‏به‏دوشی‏ها تلاش دارد برای مشکلات توده‏های فقیر دنیای سرمایه‏داری آن روز درمانی بیابد و ترجیح می‏دهد ابتدا پدیده پیش رو یعنی نظام آن روز سرمایه‏داری و عملکردهای آن را بشناسد.

این کتاب با این بخش‏ها همراه است: بخش اول «شکل‏گیری» شامل فصل‏های پسر، دانشجو، سردبیر، تبعید و انقلابی؛ بخش دوم «مبارزه» شامل فصل‏های شورشی، تبعید، ناظر و کنشگر؛ بخش سوم «میراث» شامل فصل‏های نظریه‏پرداز، اقتصاددان، زندگی خصوصی، کهنه‏کار و اسطوره. در توضیح پشت جلد کتاب آمده است: کتاب «کارل مارکس: یک زندگی قرن نوزدهمی» تصویری جامع از زندگی خصوصی و اجتماعی مارکس و... نویسنده در فصلی بعد از بیان زندگی خصوصی مارکس، پرسش مهمی را پیش می‏کشد و آن این است که آیا اصلا اهمیت دارد که زندگی خصوصی مارکس چطور بوده و آیا اصلا زندگی خصوصی اندیشمند کنشگر می‏تواند تاثیری در نتیجه کار او داشته باشد یا خیر. این پرسش در مورد اندیشمندی چون مارکس که معتقد بود سیاست حتی در خصوصی‏ترین حوزه‏های زندگی رسوخ کرده و تاثیرگذار است، اهمیتی دو‌چندان می‏یابد. این کتاب در ۶۳۲ صفحه و با قیمت ۴۰ هزار تومان منتشر شده است.