از پرده سینما تا اوراق کتاب

روایت کامران شیردل از سینمای نئورئالیست

کامران شیردل، کارگردان، مستندساز و عکاس مشهور ایرانی، تجربه پنج دهه فعالیت در فیلمسازی و عکاسی خود را در قالب کتابی درباره سینمای نئورئالیست ایتالیا تدوین کرد. در این کتاب که به‌زودی توسط انتشارات «دنیای اقتصاد» منتشر می‌شود، کامران شیردل، روایت‌هایی دست اول از آموخته‌های خود را که در همنشینی و همکاری با بزرگان سینمای ایتالیا به‌دست آورده نگاشته است.

شیردل در سال ۱۳۴۳ و با ساختن فیلم «آئینه‌ها» از مرکز تحقیقات سینمایی رم فارغ‌التحصیل شد. وی به عنوان دستیار کارگردان در فیلم کتاب آفرینش محصول استودیوهای چینه‌چیتا رم با جان هیوستون همکاری کرد. او در سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و نخستین مستندش در ایران با نام بوم سیمین و نیز ندامتگاه (به سفارش وزارت فرهنگ و هنر) را کارگردانی کرد. وی یک‌سال بعد «تهران پایتخت ایران است» و «قلعه» را ساخت که وزارت فرهنگ و هنر آنها را توقیف کرد. فیلم قلعه که فیلمبرداری‌اش ناتمام مانده بود، با عکس‌های کاوه گلستان تکمیل شد. وی دو فیلم ناتمام نوروز و آخرین گل را در سال ۱۳۴۶ ساخت و در سال ۱۳۴۷ حماسه روستازاده گرگانی یا «اون شب که بارون اومد» را کارگردانی کرد. این فیلم که تا ۱۳۵۳ در توقیف به سر می‌بُرد، در این سال و در سومین جشنواره فیلم تهران به نمایش درآمد و پس از به دست آوردن جایزه بهترین فیلم دوباره توقیف شد. شیردل در سال ۱۳۵۱ نخستین فیلم سینمایی خود را با نام صبح روز چهارم با برداشتی آزاد از فیلم ازنفس افتاده ژان-لوک گدار آماده نمایش کرد که در جشنواره سپاس همان سال شش جایزه به خود اختصاص داد. دومین تجربه سینمایی او با نام دوربین که برداشتی آزاد از نمایشنامه بازرس کل نیکلای گوگول بود، پس از فیلمبرداری ۲۵ دقیقه از فیلم، از سوی تهیه‌کننده (کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) توقیف شد. محمدرضا اصلانی فیلم را با اسم چنین کنند حکایت در سال ۱۳۵۶ تکمیل کرد که نام شیردل در تیتراژ آن به‌عنوان فیلمنامه نویس آمده است. او در سال ۱۳۵۴ سه مستند درباره سه کشور عربی ساخت که دوتای آنها نیمه‌تمام ماند. شیردل پس از انقلاب بیش از ۱۰۰ مستند کوتاه و بلند صنعتی و تبلیغاتی ساخته است.