توجه به «جریان‌سازی اجتماعی»

مهدی میرزایی* در روزگار سیاست‌زده ما؛ که حتی در تخصصی‌ترین موارد نیز به دنبال دلایل سیاسی هستیم، دوستانی همدل پیدا شدند که گام از نگاه ژورنالیستیِ صِرف فراتر نهاده و سعی کردند در یکی از بخش‌های روزنامه دنیای اقتصاد اتاق فکر کوچکی تاسیس کنند برای نهادهای بعضا غیرمسوولی که بیشتر به دنبال روزمرگی‌های خود هستند و نهایتا مسوولیت خود را در حد ارائه آمارهای حجمی می‌بینند. در چنین شرایطی، بی‌شک آنچه که دوستان ما در صفحات ۲۸ و ۲۹ دنیای اقتصاد انجام دادند، کاری شاخص بود که بعدها ممکن است عده زیادی از صاحب‌نظران روزنامه را با آن صفحه بشناسند و برای آن صفحه به کیوسک مطبوعات بروند. در مورد خود بنده، چند ماهی هست که چهارشنبه‌ها، آخرِ هفته خود را با مطالعه پرونده‌های ویژه دنیای اقتصاد شروع می‌کنم.

اما آنچه در باب این صفحه می‌توان گفت، این است که کارکرد این صفحه به مانند استادی است که در میان روزمرگی‌های اساتید، پنجره‌ای تازه را رو به دانشجویان باز می‌کند و آنان را از قید نمره می‌رهاند و به دنیای تازه‌ای رهنمون می‌شود.

مهم‌ترین مزیت پرونده‌های منتشره در چهارشنبه هر هفته را، پرداخت علمی و کارشناسی به موضوعاتی همراه با دغدغه اجتماعی قوی می‌دانم که شاید خیلی‌های دیگر آن موضوعات را بازیچه اغراض سیاسی خود سازند و در جامعه ما هم سیاسی ساختن چنین موضوعاتی، معمولا یعنی هجو موضوع و لاجرم عقیم گذاشتن راه علاج برای آن.

به علاوه، اگر میزان انرژی فکری صرف‌شده برای مطالب یک صفحه روزنامه را بر تعداد کلمات آن تقسیم کنیم، شاخص «فکر بر کلمه» به دست می‌آید. پرونده‌های ویژه چهارشنبه‌های دنیای اقتصاد، در این زمینه رتبه بالایی دارد. این مساله، شاید مهم‌ترین مزیت مطالب این صفحه باشد.

اما دو پیشنهاد کوچک هم، برای سال ۹۲ به ذهنم می‌رسد که شاید برای بهبود این پرونده‌ها در سال بعد، قابل بررسی باشند:

اول اینکه، در ادامه پرونده‌ای که در سال قبل با موضوع «رهاوردهای تجارت آزاد بین ایران و افغانستان» منتشر شد، شایسته است پرونده‌ای هم با موضوع «بررسی راهکارهای افزایش ارتباط با همسایه‌های شرقی و شمالی ایران»، در سال ۹۲ منتشر شود. به ویژه آنکه با توجه به افتتاح خط لوله صلح و افزایش ارتباط اقتصادی ایران و پاکستان، راهکارهای همکاری مکمل با این کشور نیز می‌تواند موضوع پرونده‌ای دیگر باشد.

دوم اینکه، اگرچه بررسی بازخورد و نظرات کارشناسان مطالب برخی از پرونده‌های در قالب ستون «بازتاب» کاری بدیع و جالب بود، اما بهتر است که در این ستون، بازخوردها و اظهارنظرهای مدیران اجرایی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

در پایان به نظر می‌رسد که اگر مشارکت و همکاری افراد و گروه‌های مسوول‌ و دغدغه‌مند در تهیه این پرونده‌ها افزایش یابد، می‌توانیم دغدغه‌های اقتصادی- اجتماعی طرح‌شده در این پرونده‌ها را به تدریج تبدیل به یک مطالبه کنیم و از رهگذر این مطالبه، نتیجه‌ای قابل مشاهده (ولو نتیجه‌ای کوچک و در درازمدت) حاصل شود. به این ترتیب، من امیدوارم که در سال ۹۲، پرونده‌های دنیای اقتصاد بتواند به جریان‌سازی اجتماعی نیز منجر شود.

* مدیر مرکز مطالعات آینده‌پژوهی‌ ‌آوا