هوشمندسازی خانه؛ کی،کجا، چگونه؟ - ۳۰ آذر ۹۱
مهدی محمدی
m.mohammadi@rasaeng.com
در چند شماره گذشته به معرفی انواع پروتکل‌ها و سیستم‌های اتوماسیون ساختمان پرداختیم. این هفته در ادامه قصد ما کمک به شما در انتخاب اولویت‌های هوشمندسازی تجهیزات براساس میزان بودجه‌ای است که می‌خواهید برای این امر اختصاص دهید؛ فارغ از اینکه شما چه محصولی را و براساس چه پروتکلی، جهت اتوماسیون خانه خود انتخاب می‌کنید، ابتدا باید بدانید که هوشمند کردن کدامیک از تجهیزات بیشتر برای شما مفید است و همچنین هدف شما از اتوماسیون خانه‌تان چیست؟
هرچند ممکن است انتخاب یکی از اهداف، دیگری را نیز پوشش دهد، اما می‌توان بر یکی از آنها تمرکز بیشتری کرد.
به‌عنوان مثال در نظر بگیرید که شما می‌خواهید فقط بتوانید سیستم آبیاری و گرمایشی خانه خود را از طریق اینترنت کنترل کنید. یا سیستم کنترل تردد و ...
پس یکی از بهترین راهکارها این است که از مشاور خود بخواهید که راهکارهای موجود را براساس اولویت‌های شما ارائه دهد. به این ترتیب شما می‌توانید با ملاحظه قیمت‌ها و بودجه تخصیصی خود سیستم مورد نیاز را انتخاب کنید.
امکان تکمیل سیستم‌ها درآینده
باید توجه داشت که ساختن یک خانه هوشمند کامل بسیار گران و پرهزینه‌ است و ممکن است شما را کلا از ساخت چنین خانه‌ای منصرف کند.
با این وجود انتخاب سیستم‌های مورد نیاز و مناسب این مشکل را برطرف می‌کند. همچنین نکته مهم این است که سیستم هوشمند بر اساس پروتکل‌های باز، توسعه‌پذیر می‌باشد، به این معنی که شما می‌توانید قسمتی از تجهیزات خانه خود را هوشمند کرده و زمینه را جهت دیگر سیستم‌ها مهیا نموده و در آینده سایر تجهیزات را نیز هوشمند کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید فقط روشنایی‌ها و حتی قسمتی از آنها را به سیستم اتوماسیون متصل کرده و تنها کابل‌کشی برای پرده‌ها را انجام دهید که هزینه ناچیزی دارد؛ به این ترتیب در آینده، آنها را نیز به سیستم هوشمند اضافه کنید.
پس پیش‌بینی توسعه سیستم‌های ضروری در آینده نیز یکی از نکات مهم در ایجاد ساختمان هوشمند است. در زیر به اختصار به سیستم‌های عمومی که در یک خانه هوشمند می‌توان استفاده کرد و حدود هزینه‌های هر کدام (در اینجا تجهیزات با پروتکل ارتباطی KNX مد نظر قرار دارد) پرداخته می‌شود:
سیستم‌های روشنایی
درواقع، سیستم روشنایی یکی از مهم‌ترین و تقریبا جزء لاینفک در یک ساختمان هوشمند است، مگر در شرایطی خاص.
سیستم هوشمند روشنایی تقریبا تمام اهداف موردنظر یک ساختمان هوشمند را فراهم می‌کند. کنترل روشنایی‌ها به صورت‌های مختلف امکان‌پذیر خواهد بود:
کنترل با سنسور‌ها
همه ما با استفاده از سنسورها در سیستم‌های روشنایی آشنا هستیم. این سنسورها در سیستم‌های هوشمند نیز به همان صورت عمل خواهند کرد، با این تفاوت که سیگنال‌های دریافت‌شده توسط سنسورها توسط سیستم هوشمند دریافت شده و برروی آنها پردازش صورت گرفته و عکس‌العمل مناسب را انجام خواهد داد، مثلا در هنگام حضور شخص در یک محیط سنسور، حضور او را تشخیص و با تعیین میزان روشنایی محیط به سیستم هوشمند اعلام می‌کند. حال سیستم هوشمند با داشتن میزان روشنایی محیط و حضور شخص تعداد لامپ لازم جهت روشنایی آن محیط را روشن می‌کند. یا اینکه یکسری فرامین را انجام می‌دهد، مانند تنظیم روشنایی، پخش موسیقی، فعال کردن تهویه و ...
سنسورهای دردسرساز را بشناسید!
انتخاب سنسور مناسب جهت هر محیط بسیارضروری است، زیرا هم در میزان هزینه و هم در کارکرد سیستم بسیار موثر خواهد بود.
این سنسورها به دو بخش کلی «سنسور حرکتی» و «سنسور حضور» طبقه‌بندی می‌شوند. همانطور که از نام آنها مشخص است، سنسورهای حرکتی، حرکت را تشخیص داده و باعث فعال شدن سیستم می‌گردند و اصولا استفاده از این سنسورها مشکل‌ساز است، زیرا حرکت حیوانات یا اشیا موجب فعال‌شدن آنها می‌گردد، اما سنسورهای حضور تنها با تشخیص حضور انسان فعال شده و مشکل سنسورهای قبلی را نخواهند داشت.
در اینجا ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که در یک خانه هوشمند از این سنسورها نه‌تنها می‌توان جهت کنترل روشنایی بلکه جهت کنترل دیگر سیستم‌ها مثل گرمایش و سرمایش، تهویه، امنیت، پرده‌ها و... استفاده کرد.
کنترل از طریق کلیدهای هوشمند
در هوشمندسازی یکی از مهم‌ترین نکات، کنترل یکپارچه تجهیزات می‌باشد.
به عنوان مثال، ما بر روی کلید هوشمند می‌توانیم سناریوی خروج را اجرا کنیم، بدین صورت که یک فولد این کلید را برای خاموش کردن کلیه روشنایی‌ها یا حتی سیستم‌های گرمایش و سرمایشی و فعال کردن سیستم امنیتی هنگام خروج از ساختمان اختصاص دهیم و از فولد دیگر جهت کنترل پرده‌ها یا سناریوی دیگر استفاده کنیم.
به عنوان مثال، یک فولد را به اجرای سناریوی شام اختصاص می‌دهیم و در آن سناریو نورهای محیط کم شده و روشنایی‌های بالای میز شام روشن گردیده و یک موسیقی ملایم مناسب زمان شام پخش می‌گردد. کلیه این عملیات تنها توسط فشار دادن یک کلید صورت خواهد پذیرفت.
صرفه‌جویی در هزینه کلید هوشمند
نکته مهم در اینجا این است که کلیدهای هوشمند گران قیمت می‌باشند، لذا می‌توان در بعضی از فضاها به جای استفاده از کلید هوشمند از همان کلیدهای سنتی استفاده نمود، با این تفاوت که به جای استفاده از کابل‌کشی سنتی با استفاده از یک ورودی دیجیتال آنها را به سیستم هوشمند متصل کرد. این کار باعث کاهش قابل توجه هزینه‌ها در سیستم هوشمند خواهد شد. باید توجه داشت که در این حالت نیز با دریافت هر سیگنال از کلید سنتی می‌توان مانند کلید هوشمند سناریویی را اجرا کرد یا به عبارت دیگر در اینحالت کلید سنتی کاملا قابل برنامه‌ریزی خواهد بود.
کنترل از طریق ریموت
بعضی از کلید‌های هوشمند قابل کنترل توسط ریموت کنترل RF می‌باشند، لذا شما می‌توانید به جای فشردن یک کلید، از ریموت کنترل جهت اجرای همان فرمان استفاده کنید.
کنترل از طریق تاچ پنل یا تبلت:
استفاده از تاچ پنل‌ها یا تبلت در سیستم هوشمند بسیار لذت‌بخش است، زیرا می‌توان کاملا کنترل را به صورت تصویری صورت داد؛ یعنی شما عکس اتاق خود را گرفته و محل کلیدها را روی آن مشخص کرده و وارد سیستم می‌کنید، سپس منزل را به صورت تصویری کنترل می‌کنید. در آینده به معرفی بیشتر تاچ پنل‌ها خواهیم پرداخت و سپس درباره نوع کنترل، قیمت‌ها و دیگر سیستم‌ها اشاره می‌کنیم.